Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn, Trưởng Tiểu ban điều trị, Ban chỉ đạo Quốc gia phòng, chống Covid-19 vừa ký quyết định ban hành hướng dẫn chẩn đoán và điều trị mới cho bệnh nhân nhiễm SARS-CoV-2.

Đây là lần cập nhật thứ 5 của hướng dẫn này kể từ tháng 3/2020.

Phác đồ điều trị mới được Bộ Y tế đưa ra trong bối cảnh virus SARS-CoV-2 liên tục đột biến, tạo ra nhiều biến chủng khác nhau trên toàn thế giới, làm cho khả năng lây lan mạnh và khó kiểm soát hơn.

Theo phác đồ điều trị mới, Bộ Y tế cho biết thời gian ủ bệnh của SARS-CoV-2 là 2-14 ngày, trung bình 5-7 ngày. Hầu hết người bệnh (80%) chỉ sốt nhẹ, ho, mệt mỏi, không bị viêm phổi và thường tự hồi phục sau khoảng một tuần. Thậm chí, nhiều trường hợp không có biểu hiện triệu chứng.

Khoảng gần 20% bệnh nhân diễn biến nặng, thời gian trung bình khi có triệu chứng ban đầu tới khi diễn biến nặng thường khoảng 7-8 ngày. Các biểu hiện nặng bao gồm: viêm phổi, viêm phổi nặng cần nhập viện...

Trong đó, khoảng 5% cần điều trị tại các đơn vị hồi sức tích cực với biểu hiện hô hấp cấp (thở nhanh, khó thở, tím tái...), hội chứng suy hô hấp cấp tiến triển (ARDS), sốc nhiễm trùng, suy chức năng cơ quan bao gồm tổn thương thận, cơ tim, dẫn đến tử vong.

Tỷ lệ tử vong xảy ra nhiều hơn ở nhóm người cao tuổi, người suy giảm miễn dịch và mắc các bệnh mạn tính kèm theo.

Trong phác đồ mới, Bộ Y tế phân loại cụ thể 5 mức độ lâm sàng, bao gồm: không triệu chứng, nhẹ (viêm đường hô hấp trên cấp tính), vừa (viêm phổi), nặng (viêm phổi nặng), nguy kịch (ARDS, nhiễm trùng huyết, sốc nhiễm trùng, nhồi máu phổi, đột quỵ, sảng).

Bộ Y tế cũng yêu cầu phải chẩn đoán phân biệt viêm đường hô hấp cấp do SARS-CoV-2 với bệnh do các tác nhân hay gặp khác, trong đó có virus cúm mùa (A/H3N2, A/H1N1, B), virus á cúm, hội chứng cảm cúm... Ngoài ra, người bệnh cần được chẩn đoán phân biệt các tình trạng nặng (suy hô hấp, suy chức năng cơ quan...) là do căn nguyên khác hay tình trạng nặng của bệnh lý mạn tính kèm theo.

Về tiêu chuẩn xuất viện, Bộ Y tế cũng quy định người bệnh cần có đủ các tiêu chuẩn: hết sốt, triệu chứng lâm sàng cải thiện, toàn trạng tốt, dấu hiệu sinh tồn ổn định, chức năng cơ quan bình thường, xét nghiệm máu trở về bình thường, X-quang phổi cải thiện.

Ngoài ra, người bệnh được xuất viện khi đã qua cách ly tập trung tại cơ sở y tế tối thiểu 14 ngày từ thời điểm có triệu chứng lâm sàng đầu tiên. Đồng thời, những người này phải có tối thiểu 2 mẫu bệnh phẩm liên tiếp (cách nhau 48-72 giờ) có kết quả âm tính với SARS-CoV-2 theo phương pháp rRT-PCR; thời gian từ khi lấy mẫu bệnh phẩm cuối cùng tới khi ra viện không quá 24 giờ.

Sau khi xuất viện, người bệnh cần được cách ly tại nhà dưới sự giám sát của y tế cơ sở thêm 14 ngày và theo dõi thân nhiệt 2 lần/ngày. Nếu thân nhiệt cao hơn 38 độ C ở hai lần đo liên tiếp hoặc có dấu hiệu bất thường khác, người bệnh phải đến khám lại ngay tại các cơ sở y tế.

Để giảm tỷ lệ các ca bệnh nặng, Bộ Y tế đề nghị ngay khi nồng độ oxy trong máu của bệnh nhân xuống dưới 92%, cần cân nhắc chỉ định thở oxy dòng cao qua gọng mũi sớm hoặc thở máy không xâm nhập.

Khi bệnh nhân viêm phổi nặng, thở máy vài giờ không chuyển biến, phải chuyển sang can thiệp ECMO ngay. Khi nghi ngờ có cơn bão cytokin, phải lọc thận ngay.

Trường hợp có các yếu tố nguy cơ suy thượng thận cấp, hoặc sốc, có thể dùng hydrocorticone liều thấp sớm.

Trong quá trình điều trị, nhân viên y tế phải phân loại người bệnh và xác định nơi điều trị các mức độ nghiêm trọng của bệnh. Trường hợp bệnh nghi ngờ: Khám, theo dõi và cách ly ở khu riêng tại các cơ sở y tế, lấy mẫu bệnh phẩm đúng cách.

Trường hợp bệnh xác định: Theo dõi và điều trị cách ly hoàn toàn. Ca bệnh nhẹ (viêm đường hô hấp trên, viêm phổi nhẹ): Điều trị tại các khoa, phòng thông thường. Ca bệnh nặng (viêm phổi nặng, nhiễm trùng huyết) hoặc ca bệnh nhẹ ở người có các bệnh mạn tính hay người cao tuổi: điều trị tại phòng cấp cứu của các khoa, phòng hoặc hồi sức tích cực.

Ca bệnh nặng, nguy kịch (suy hô hấp nặng, sốc nhiễm trùng, suy đa cơ quan): Điều trị hồi sức tích cực. Do Covid-19 chưa có thuốc đặc hiệu, điều trị hỗ trợ và điều trị triệu chứng là chủ yếu.

Theo PGS.TS. Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, từ khi chưa có ca bệnh xâm nhập Việt Nam các chuyên gia đầu ngành truyền nhiễm của Việt Nam đã tìm tòi phác đồ điều trị. 

Qua kinh nghiệm của các đợt dịch, đến nay chúng ta đã đưa ra một phác đồ điều trị khá toàn diện phục vụ cho việc cấp cứu và điều trị bệnh nhân Covid019.