Cục trưởng Cục kinh tế hợp tác và phát triển nông thôn Lê Đức Thịnh cho biết, theo Nghị quyết số 106/NQ-CP của Chính phủ về Phát triển kính tế tập thể, hợp tác xã (HTX) nông nghiệp trong tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới đã giao cho Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) nhiệm vụ xây dựng Bộ chỉ số và cơ chế đánh giá, xếp hạng “Môi trường kinh doanh cấp tỉnh đối với kinh tế tập thể, hợp tác xã trong lĩnh vực nông nghiệp”. Đây là nhiệm vụ có tính chất chiến lược, mở ra một cách tiếp cận mới: đo lường chất lượng điều hành của địa phương đối với hệ sinh thái kinh tế tập thể, HTX vốn là khu vực có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với nông dân, nông thôn và phát triển bền vững.

Theo ông Thịnh, việc hoàn thiện Bộ chỉ số “Môi trường kinh doanh cấp tỉnh đối với kinh tế tập thể, hợp tác xã trong lĩnh vực nông nghiệp” không chỉ là yêu cầu về kỹ thuật, mà là một trách nhiệm chính trị của ngành nông nghiệp đối với Chính phủ và đối với cộng đồng HTX trên cả nước. Chúng ta xây dựng bộ chỉ số này không phải để đánh giá cho có, mà để tạo ra một “tấm gương phản chiếu chính sách”, nơi mỗi địa phương có thể nhìn thấy rõ mình đang ở đâu, mạnh, yếu thế nào, cần cải thiện gì để HTX thật sự được hỗ trợ, được bảo vệ và được trao cơ hội phát triển.

Hơn 2 năm qua để nghiên cứu, thí điểm xây dựng bộ chỉ số “Môi trường kinh doanh cấp tỉnh đối với kinh tế tập thể, hợp tác xã trong lĩnh vực nông nghiệp” tại 7 tỉnh đại diện cho 7 vùng sinh thái, bao gồm Sơn La, Hưng Yên, Nghệ An, Bình Định, Lâm Đồng, Đồng Nai và Đồng Tháp.

Các tham luận tại Hội thảo nhằm làm rõ 3 tiêu chí: tính đầy đủ và hợp lý của cấu trúc bộ chỉ số: 9 hợp phần, 48 chỉ tiêu, các đánh giá về phương pháp đo lường, cách thu thập dữ liệu, cơ chế xác thực thông tin và thảo luận về lộ trình, cơ chế đánh giá, xếp hạng, công bố kết quả hằng năm.

Đặc biệt, Hội thảo đi sâu phân tích, đánh giá làm rõ các nội dung quan trọng: Xây dựng môi trường kinh doanh thuận lợi cho HTX chính là thước đo mức độ quan tâm của chính quyền địa phương đối với kinh tế tập thể. Một địa phương thực sự coi trọng phát triển HTX sẽ thể hiện qua: (i) cách bố trí nguồn lực; (ii) mức độ đồng hành của chính quyền; (iii) sự minh bạch và ổn định của chính sách; (iv) chất lượng hạ tầng, dịch vụ công; (v) khả năng kết nối HTX với doanh nghiệp, ngân hàng, thị trường; (vi) và trên hết, là thái độ của chính quyền khi HTX gặp khó khăn.

Theo Viện Chiến lược và Chính sách Nông nghiệp và Môi trường: môi trường kinh doanh đối với HTX chính là “sức khỏe của thể chế” trong lĩnh vực nông nghiệp ở cấp tỉnh. Nếu môi trường tốt, HTX sẽ lớn mạnh, nông dân sẽ nâng cao thu nhập, nông nghiệp có điều kiện chuyển đổi xanh và phát triển bền vững. Nếu môi trường còn rào cản, dù có chính sách tốt đến đâu, HTX cũng khó phát triển. Do đó, việc đánh giá môi trường kinh doanh và công bố xếp hạng hằng năm sẽ tạo áp lực cải cách tích cực, khuyến khích cạnh tranh lành mạnh giữa các địa phương trong hỗ trợ HTX, tương tự như cách PCI đã tạo động lực cải thiện chất lượng điều hành đối với doanh nghiệp.

"Nếu bộ chỉ số 'Môi trường kinh doanh cấp tỉnh đối với kinh tế tập thể, hợp tác xã trong lĩnh vực nông nghiệp' được hoàn thiện tốt và triển khai một cách bài bản, nó sẽ trở thành công cụ mạnh mẽ thúc đẩy một phong trào mới: phong trào địa phương thi đua cải thiện môi trường kinh doanh cho HTX, từ đó tạo chuyển biến thực chất trong phát triển kinh tế tập thể, nâng cao năng lực cạnh tranh của nông nghiệp Việt Nam", ông Lê Đức Thịnh nhấn mạnh.