Báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 8/12 về dự án một luật sửa 8 luật, Chính phủ đề nghị giảm 5-12 điểm phần trăm thuế suất tiêu thụ đặc biệt với ô tô điện chạy pin nhập khẩu, sản xuất lắp ráp trong nước trong 5 năm đầu.

Từ năm thứ 6 trở đi, điều chỉnh tăng mức thuế suất đối với xe ô tô điện chạy pin (áp dụng cả đối với xe nhập khẩu và xe sản xuất, lắp ráp trong nước).

(*) 5 năm đầu khi luật có hiệu lực

(**) từ năm thứ 6 khi luật có hiệu lực

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long giải thích, đề xuất này nhằm mục tiêu khuyến khích đầu tư sản xuất, kịp thời nắm bắt cơ hội để phát triển xe ô tô điện chạy pin, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường từ khí thải phương tiện giao thông, giảm phát thải khí nhà kính (thực hiện cam kết của Liên hợp quốc về bảo vệ môi trường), định hướng sản xuất, tiêu dùng theo hướng phát triển công nghiệp sạch, bảo vệ môi trường.

Thẩm tra nội dung Chính phủ trình, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách nhất trí với hướng thiết kế các mức thuế suất theo 2 bước như đề xuất của Chính phủ. Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ xác định lại để bảo đảm các mức thuế suất trong 5 năm đầu bằng 20% mức hiện hành của ô tô điện, và từ năm thứ thứ 6 là 75% của mức hiện hành.

Ngoài ra, một số ý kiến trong Thường trực Ủy ban đề nghị chỉ áp dụng cho thời hạn khoảng 2-3 năm.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nêu ý kiến của Thường trực Ủy ban đề nghị cân nhắc có chính sách ưu đãi đủ dài để khuyến khích tiêu dùng và định hướng sản xuất, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của ngành công nghiệp ô tô trong tương lai.

Bên cạnh đó, ông Thanh cũng cho rằng, cần cân nhắc, thận trọng về việc áp dụng chính sách này đối với xe ô tô điện chạy pin nhập khẩu, vì đây là sản phẩm gắn liền dịch vụ sau bán hàng, trạm sạc, đổi pin và đặc biệt, trách nhiệm của nhà sản xuất trong việc quản lý, xử lý pin.

Phát biểu tại phiên thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nói hiện tại xe chạy điện gồm có các loại chạy bằng pin, khí hydro và năng lượng mặt trời. Ông phản ánh ý kiến chuyên gia nói rằng, đề xuất lần này chưa có sự phân biệt rõ ràng giữa xe điện và xe điện chạy pin.

Theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, cần xem xét mối tương quan hợp lý giữa xe chạy pin so với xe dùng khí hydro và năng lượng mặt trời, để có chính sách ưu tiên đủ lớn, tương xứng với từng loại.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị Chính phủ giải trình rõ hơn việc xử lý pin của ô tô điện sau thời gian dài sử dụng sẽ như thế nào. Vì pin của ô tô điện có thể tái chế, nhưng không thể tái chế mãi, cũng tới lúc phải thải đi thì sẽ xử lý ra sao?.

Giải trình tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Văn Hà nói, phương án phát triển xe điện hiện nay tại Việt Nam là người sử dụng xe sẽ thuê pin và pin này được quản lý tập trung, tái chế. Trường hợp pin không thể sử dụng thì sẽ được xử lý, đảm bảo môi trường.

Về tác động của việc giảm mức thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt với ô tô điện trong 5 năm, theo ông Hà là gần 800 tỷ đồng một năm. Còn thời gian đề nghị áp dụng mức ưu đãi thuế là 5 năm, ông Hà khẳng định đã  đủ dài để thử nghiệm khi đưa loại xe mới là ô tô điện chạy pin vào thị trường.

Ông Hà cũng cho biết, đánh giá trước đây của Bộ Tài chính cho thấy, các dòng ô tô điện chưa phổ biến và mới bắt đầu có nhập khẩu vài năm gần đây. Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam ước tính đến hết năm 2020, số ô tô điện chạy pin bán ra trên thị trường khoảng trên 130 chiếc, còn lại là các loại xe hybrid và toàn bộ là nhập khẩu. Vì thế, Việt Nam là thị trường tiềm năng cho ngành công nghiệp ô tô điện chạy pin nếu có chính sách hỗ trợ ưu đãi phù hợp và có doanh nghiệp đầu tư bài bản, đồng bộ.