Thờ ơ, không tiêm vắc-xin, hậu quả khôn lường

Thông tin từ Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TP.HCM), cơ sở tiếp nhận bệnh nhân 5 tuổi ở Tây Ninh với biểu hiện sốt cao, đau nhức khắp người, đau bụng, nổi ban rải rác toàn thân. Bác sĩ xác định, bé bị sốc nhiễm trùng, nhiễm khuẩn huyết do não mô cầu, phải cách ly điều trị tích cực bằng thở máy, chống sốc, phối hợp nhiều kháng sinh…

Kết quả xét nghiệm PCR cho thấy, bệnh nhân dương tính với vi khuẩn não mô cầu nhóm B và chưa từng tiêm vắc-xin.

Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Phó chủ tịch Liên chi hội Truyền nhiễm TP.HCM cho biết, vi khuẩn não mô cầu nhóm B là tác nhân gây bệnh phổ biến nhất tại Việt Nam trong 15 năm qua, gây ra các bệnh như viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi và để lại nhiều di chứng nặng nề như liệt, điếc, thiểu năng trí tuệ, phải cắt cụt chi…

Hệ thống giám sát trọng điểm viêm màng não do Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương điều hành thu thập dữ liệu từ Bệnh viện Nhi đồng 1, 2 (TP.HCM) và Bệnh viện Nhi Trung ương (Hà Nội) từ năm 2012 cho thấy, hầu hết trường hợp viêm màng não mô cầu xâm lấn đều do não mô cầu nhóm B gây ra. Báo cáo 15 trường hợp có biến chứng nặng tại Bệnh viện Nhi Trung ương giai đoạn 2016 - 2020 đều do nhóm huyết thanh B.

Đáng chú ý, tỷ lệ người khỏe mạnh mang vi khuẩn não mô cầu nhóm B, nhất là nhóm thanh thiếu niên, chiếm đa số.

Theo dữ liệu của Bộ Y tế Vương quốc Anh, khoảng 9/10 trẻ em và thanh thiếu niên tử vong do bệnh viêm màng não mô cầu xâm lấn không qua khỏi trong khung 24 giờ, kể từ khi được chẩn đoán.

Chi phí điều trị một ca bệnh do não mô cầu rất tốn kém, có khi lên đến hàng trăm triệu đồng, phải huy động nhiều thiết bị, nhân lực, chưa kể gánh nặng chăm sóc người tàn tật về sau.

Ngoài não mô cầu, Bộ Y tế cho biết, một số dịch bệnh truyền nhiễm như cúm, sởi, thủy đậu… cũng đang có chiều hướng gia tăng. Các cơ sở y tế ghi nhận nhiều người mắc cúm A, trong đó có những trường hợp biểu hiện nặng, có biến chứng, được chỉ định nhập viện. Trẻ em mắc cúm A dễ bị biến chứng viêm phổi, phải thở ô xy, hoặc bị viêm tai giữa, thậm chí viêm màng não, viêm cơ tim.

Khác với giai đoạn trước, gần đây, bệnh nhân mắc cúm A có thể xuất hiện những triệu chứng về thần kinh nguy hiểm. Để phòng, chống dịch cúm A bùng phát và lây lan, theo các chuyên gia, tiêm vắc-xin là biện pháp quan trọng hàng đầu.

Số ca mắc sởi cũng đang tăng cao trên toàn cầu, trong đó có Việt Nam, khiến Tổ chức Y tế thế giới phải đưa ra cảnh báo. Theo chuyên gia, trong bối cảnh tỷ lệ tiêm chủng vắc-xin nói chung và vắc-xin sởi nói riêng đang giảm, dịch sởi có nguy cơ bùng phát mạnh.

Tiêm phòng đầy đủ là giải pháp hàng đầu

Thời gian qua, ngành y tế đã có nhiều nỗ lực triển khai các biện pháp phòng, chống dịch bệnh, nhưng tình hình dịch bệnh truyền nhiễm vẫn diễn biến khó lường, khó dự báo. Theo GS-TS. Phan Trọng Lân, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, cần triển khai quyết liệt phòng, chống dịch truyền nhiễm, tăng cường tổ chức tiêm bù, tiêm vét cho trẻ chưa được tiêm chủng đầy đủ.

Đại diện Bộ Y tế cho hay, nhu cầu giao thương, du lịch ngày càng tăng cao, thời tiết thay đổi bất thường là những điều kiện thuận lợi làm tăng nguy cơ lây lan và bùng phát dịch bệnh truyền nhiễm. Ngoài ra, sau đại dịch Covid-19, nhiều trẻ không được tiêm chủng đúng lịch, chưa tiêm chủng đủ mũi vắc-xin, dẫn đến nguy cơ gia tăng các dịch bệnh có thể dự phòng bằng vắc-xin.

Đặc biệt, bệnh sởi, ho gà thường tăng ca mắc theo chu kỳ 3 - 5 năm. Do vậy, nếu không có những biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt, thì số ca mắc các căn bệnh này có thể bùng phát trong thời gian tới.

Về giải pháp phòng bệnh, theo GS-TS. Phan Trọng Lân, tiêm phòng đầy đủ vắc-xin cho trẻ luôn là giải pháp ưu việt hàng đầu. Nếu tỷ lệ tiêm chủng chưa đạt như mong muốn, thì nguy cơ bùng phát dịch bệnh truyền nhiễm rất cao.

Bộ Y tế đề nghị các địa phương rà soát và yêu cầu trẻ chưa tiêm đủ mũi vắc-xin phải tiêm ngay. Đồng thời, Bộ cũng đã có chỉ đạo đối với việc tiêm vắc-xin ho gà (có trong thành phần vắc-xin 5 trong 1) trong tháng 4/2024 và hướng dẫn các tỉnh, thành phố rà soát đối tượng, lên kế hoạch để tiêm ngay khi vắc-xin được phân bổ về địa phương.

Trẻ em và người lớn cần chủ động tiêm vắc-xin sởi đầy đủ, đúng lịch để giúp cơ thể sản sinh kháng thể đặc hiệu với virus sởi, ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh sởi và các biến chứng nặng.

“Thực tế, nơi nào tỷ lệ tiêm chủng thấp, thì nơi đó khả năng rất cao sẽ bùng phát dịch. Như vậy, việc rà soát tiêm chủng phải được thực hiện từ cấp huyện, xã; cần rà soát đầy đủ về tỷ lệ tiêm chủng cho trẻ, để tiêm bù, tiêm vét. Nếu làm được điều đó, thì dịch sởi sẽ khó bùng phát, hoặc trong trường hợp bị mắc bệnh, thì bệnh nhân cũng sẽ giảm nhẹ được các biến chứng”, GS-TS. Phan Trọng Lân nói.