Đó là chia sẻ của doanh nghiệp tại Tọa đàm: "Đẩy mạnh xã hội hóa đầu tư xây dựng hạ tầng dự trữ xăng dầu góp phần đảm bảo nguồn cung - những vấn đề đặt ra" diễn ra tại Hà Nội sáng 12/4.

Ông Nguyễn Đức Hạnh, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc Công ty CP dầu khí Sơn Hải cho hay, doanh nghiệp của ông từng lên phương án đầu tư kho dự trữ xăng dầu 35.000 – 40.000 m3 với tổng mức đầu tư 500 tỷ, nhưng sau khi cân nhắc các yếu tố, tính toán lại tài chính thì không thể thực hiện nổi. Chi phí đầu tư kho dự trữ quá lớn, không thể tiếp cận vốn vay từ các ngân hàng.

"Thực tế các ngân hàng vẫn rất tạo điều kiện cho các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu vay vốn để kinh doanh nhưng yêu cầu phải đáp ứng được 3 nguyên tắc tiếp cận tín dụng ngân hàng: Có mục đích, có kế hoạch và có tài sản tương ứng đảm bảo; hoàn trả vốn và lãi đúng thời hạn. Các doanh nghiệp khi đưa ra phương án kinh doanh, vay vốn lớn như thế thì ngân hàng đều không dám cho vay", ông Hạnh nói.

Doanh nghiệp này cho biết thêm, lợi nhuận kinh doanh xăng dầu rất mỏng nhưng rủi ro rất là cao. Mặt hàng nếu một vài ngày không bán được là lỗ, nhiều khi chiết khấu đến 2.000 nhưng giá giảm đến 1.900, cực kỳ khắc nghiệt.

Hiện, hệ thống kho dự trữ xăng dầu nước ta đã được phân bố trên phạm vi cả nước, nhưng lại chưa có hệ thống kho riêng cho dự trữ quốc gia. Xăng dầu dự trữ vẫn phải gửi tại kho của doanh nghiệp với lượng thành phẩm chỉ khoảng 9 ngày nhập ròng. Tổng mức dự trữ xăng dầu, gồm: lưu thông, sản xuất và dự trữ quốc gia khoảng 65 ngày nhập khẩu ròng.

Phó trưởng ban Dân nguyện thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ông Lưu Bình Nhưỡng cho hay, tình trạng đứt gãy nguồn cung xăng dầu cục bộ ở một số thời điểm trong năm qua cho thấy hạ tầng dự trữ quốc gia về xăng dầu có vấn đề. Năm 2022, Nhà nước phải bỏ gần 9 tỷ USD để nhập khẩu xăng dầu thành phẩm. 

Dẫn số liệu dự trữ xăng dầu quốc gia, ông Nhưỡng thông tin: Mỹ dự trữ hàng năm 434 triệu thùng dầu, tương đương 60 tỷ lít, Trung Quốc năm ngoái mua của Nga 86,25 triệu tấn; nhập vào 11,5 tỷ m3 khí đốt. Hay kho của Ấn Độ thông thường dự trữ 5 triệu thùng, Ấn Độ đã mở kho 5 triệu tấn dầu xuất ra để bình ổn giá.

Doanh nghiệp muốn lập dự án đầu tư kho dự trữ xăng dầu kêu khó tiếp cận vốn đã đành, nhưng với các dự án đang triển khai cũng gặp không ít trở ngại.

Ông Nhưỡng thông tin:

"Tôi vừa đi khảo sát hai dự án về dự trữ xăng dầu tại TP. Hồ Chính Minh và Quảng Trị. Trong đó, dự án tại TP. Hồ Chí Minh do Công ty cổ phần kho cảng xăng dầu hàng không Việt Nam triển khai, gồm kho và cảng là 12.000 tỷ, đã chuẩn bị từ năm 2016 đã được Chính phủ phê duyệt. Dự kiến nếu được cấp vốn đầy đủ thì sẽ dự trữ 230.000m3 vào tháng 12/2023 và 6/2024 sẽ hoàn thành kho dự trữ 450.000m3, đảm bảo cho TP. Hồ Chí Minh trong 75 ngày và khu vực miền Nam 16 ngày. 

Dự án đã lo đuợc 80% vật tư thiết bị, đầu tư cảng rất bài bản nhưng đến giữa chừng bị tắc nghẽn, máy móc đầy đủ nhưng bây giờ là một bãi hoang tàn".

Tại cuộc họp Hội đồng thẩm định dự thảo Quy hoạch hạ tầng dự trữ, cung ứng xăng dầu, khí đốt quốc gia hôm 30/3, Bộ Công thương nêu, Việt Nam sẽ nâng dự trữ dầu thô và sản phẩm xăng dầu đạt 75-80 ngày nhập ròng đến năm 2030, và 90 ngày nhập khẩu ròng đến năm 2050. Khí đốt dự trữ đạt tối thiểu 15 ngày tiêu thụ.

Bộ này ước tính tổng vốn đầu tư, phát triển hệ thống hạ tầng dự trữ cung ứng xăng dầu, khí đốt quốc gia đến 2030 khoảng 270.000 tỷ đồng (Gần 12 tỷ USD). Vốn này chủ yếu huy động từ nguồn ngoài ngân sách, doanh nghiệp và các nguồn hợp pháp khác. Còn vốn ngân sách Nhà nước sẽ ưu tiên nâng dự trữ xăng dầu quốc gia.

Ông Nguyễn Hoàng Giang, Phó vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính (Bộ Công thương) cho rằng, dự trữ xăng dầu khi được đầu tư đủ lớn sẽ giải quyết được hàng loạt vấn đề, trước hết là đảm bảo cung ứng xăng dầu kịp thời và nhanh chóng; duy trì nguồn cung xăng dầu cho các đầu mối tiêu thụ; chủ động và bình ổn giá khi thị trường dầu mỏ thế giới có sự biến động.

Để đảm bảo nguồn lực đầu tư hệ thống dự trữ xăng dầu quốc gia, trong Quy hoạch hạ tầng dự trữ, cung ứng xăng dầu, khí đốt quốc gia mà Bộ Công thương trình để thẩm định đã đưa ra 6 nhóm giải pháp để thu hút vốn đầu tư triển khai quy hoạch. 

Trong đó, đề xuất sử dụng vốn ngân sách nhà nước để đầu tư kho dự trữ quốc gia, đẩy mạnh thu hút đầu tư FDI và nguồn lực từ các thành phần kinh tế khác. Các doanh nghiệp trước đây đã tham gia thì phải tái cấu trúc hệ thống để tiếp tục đầu tư. Đa dạng hóa các hình thức vay vốn, thực hiện liên doanh, liên kết để thu hút vốn đầu tư...

Đưa ra các giải pháp để doanh nghiệp có thể tiếp cận nguồn vốn vay để đầu tư hạ tầng dự trữ xăng dầu, ông Lưu Bình Nhưỡng đề xuất: "Đối với lĩnh vực xăng dầu, Ngân hàng Nhà nước cần rà soát lại các hợp đồng tín dụng có liên quan. Cần thiết phải đưa vào thanh tra giám sát chặt chẽ, tránh hiện trạng ông nói xuôi, bà nói ngược".

Ông Nhưỡng nhấn mạnh: "Muốn đảm bảo xã hội hóa, cần nới lỏng chính sách tín dụng, có chính sách ưu tiên, ưu đãi, đánh giá, hợp lý không cảm tính, cần có chính sách tín dụng riêng về lĩnh vực này".