Diễn ra trong bối cảnh du lịch Việt Nam đang trên đà phục hồi và bước vào giai đoạn tăng trưởng mới, Hội chợ Du lịch Quốc tế Việt Nam - VITM Hà Nội 2025 không chỉ là sự kiện xúc tiến du lịch thường niên lớn nhất cả nước, mà còn là nơi hiện thực hóa tầm nhìn phát triển bền vững cho toàn ngành.

Với chủ đề “Phát triển điểm đến xanh, nâng tầm du lịch Việt Nam”, VITM Hà Nội 2025 đặt ra thông điệp mạnh mẽ rằng, chuyển đổi xanh không còn là khẩu hiệu, mà phải là hành động cụ thể, thiết thực. Bởi thị trường xanh đang ở phía trước, nếu doanh nghiệp du lịch không hành động nhanh, chúng ta sẽ bị bỏ lại phía sau.

Bên lề buổi Họp báo về VITM Hà Nội 2025, ông Vũ Quốc Trí, Tổng Thư ký Hiệp hội Du lịch Việt Nam đã chia sẻ với phóng viên Báo điện tử Đầu tư - Baodautu.vn về những thách thức, cơ hội để ngành du lịch Việt Nam phát triển vừa nhanh, vừa bền vững, tiến gần hơn đến các chuẩn mực quốc tế.

Ông Vũ Quốc Trí, Tổng Thư ký Hiệp hội Du lịch Việt Nam.

Thưa ông, Hội chợ Du lịch Quốc tế Việt Nam - VITM Hà Nội đến nay đã trở thành một sự kiện thường niên được trông đợi trong ngành du lịch. Năm nay, Hội chợ bước sang lần thứ 14, xin ông chia sẻ những điểm mới và nổi bật tại VITM Hà Nội 2025?

Hội chợ Du lịch Quốc tế Việt Nam - VITM Hà Nội đã là một thương hiệu lớn trong ngành du lịch Việt Nam. Đây không chỉ là dịp để xúc tiến, quảng bá sản phẩm du lịch mà còn là nơi kết nối, định hình xu hướng phát triển của ngành.

Năm nay, VITM được tổ chức từ ngày 10 - 13/4, tại Trung tâm Triển lãm Quốc tế ICE Hà Nội (Cung Văn hóa Hữu nghị). Điểm đáng chú ý là Hội chợ năm nay diễn ra trong bối cảnh rất đặc biệt - du lịch Việt Nam đã bước qua giai đoạn phục hồi sau đại dịch và đang phát triển mạnh mẽ, đầy kỳ vọng vào một giai đoạn tăng trưởng nhanh nhưng đồng thời cũng phải bền vững.

Với chủ đề “Phát triển điểm đến Xanh, nâng tầm du lịch Việt Nam”, VITM Hà Nội 2025 nhằm lan tỏa mục tiêu phát triển du lịch Việt Nam theo hướng tăng trưởng xanh và bền vững. Đây là sự tiếp nối tinh thần từ các kỳ Hội chợ trước đó, đặc biệt là chủ đề chuyển đổi xanh năm 2024, thể hiện cam kết của toàn ngành trong việc phát triển du lịch có trách nhiệm, gắn với bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Với chủ đề này, chúng tôi muốn đi sâu hơn vào chất lượng chứ không chỉ dừng lại ở số lượng khách. Chúng ta đã có lượng khách phục hồi rất tốt, nhưng nếu muốn giữ chân du khách, muốn nâng tầm thương hiệu du lịch Việt Nam, thì chất lượng dịch vụ, sản phẩm, trải nghiệm phải được nâng lên. Đó là lý do vì sao tại VITM Hà Nội 2025, ngoài các hoạt động kết nối doanh nghiệp, giới thiệu sản phẩm mới, chúng tôi sẽ tập trung vào việc giới thiệu các điểm đến xanh tiêu biểu, các sản phẩm du lịch thân thiện với môi trường, những cách làm hiệu quả từ thực tiễn địa phương.

Tôi kỳ vọng, chuyển đổi xanh không còn là một khẩu hiệu, mà sẽ được cụ thể hóa bằng hành động, bằng những mô hình khả thi, nhân rộng được. Hình ảnh du lịch Việt Nam cần phải được định vị lại như một điểm đến có chất lượng, có trách nhiệm, phù hợp với xu thế toàn cầu, và đủ sức đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Nhưng làm thế nào để có thể định vị được thương hiệu du lịch xanh trong bối cảnh chúng ta vẫn đang trong giai đoạn khởi đầu và quy mô thực tế còn nhỏ, thưa ông?

Chúng ta cần nhìn nhận rằng, du lịch bền vững với các yếu tố như bảo vệ môi trường, du lịch có trách nhiệm, chuyển đổi xanh thực ra đã được nói đến từ nhiều năm trước. Tuy nhiên, chúng ta mới chỉ dừng lại ở bước khởi động, và hành động thực tế vẫn còn ít. 

Chính vì thế, tôi cho rằng, bây giờ không nên tiếp tục nói mãi về lý do “vì sao chúng ta chưa làm”, mà cần phải đặt câu hỏi ngược lại: “Chúng ta sẽ bắt đầu từ đâu và làm gì?”. Quan điểm của tôi là mọi hành động, dù nhỏ, đều quan trọng. Không có gì là nhỏ cả, vì khi nhiều hành động nhỏ cùng hướng về một mục tiêu lớn, thì sức mạnh sẽ tạo thành làn sóng đủ lớn để thay đổi.

Tôi không muốn chúng ta tự ti hay e ngại rằng quy mô còn nhỏ, chưa đủ để gọi là “chuyển đổi xanh”. Điều quan trọng là chúng ta đã bắt đầu rồi. Và nếu đã bắt đầu, thì cứ tiếp tục bước đi trên con đường đó. Trong quá trình thực hiện, chắc chắn sẽ xuất hiện những sáng kiến, mô hình tốt, giải pháp hay và chúng ta cần lan tỏa những điều đó trong cộng đồng doanh nghiệp.

Chuyển đổi xanh là một quá trình, không thể hoàn tất trong một ngày hay một năm. Nhưng nếu chúng ta đi từng bước vững chắc, thì chắc chắn sẽ tiến gần đến mục tiêu của mình.

Thưa ông, vậy trong hành trình này, vai trò của Hiệp hội Du lịch Việt Nam là gì? Làm thế nào để Hiệp hội trở thành cầu nối giữa lý thuyết và hành động, giữa mục tiêu xanh và thực tế của các doanh nghiệp?

Với tư cách là một tổ chức xã hội nghề nghiệp, chúng tôi không có quyền ban hành mệnh lệnh hay quy định buộc doanh nghiệp phải làm thế này, thế kia. Nhưng chúng tôi có vai trò rất rõ ràng, đó là định hướng, kêu gọi, nâng cao nhận thức, và đặc biệt là tạo ra những điều kiện, cơ hội hỗ trợ doanh nghiệp hành động.

Hiệp hội sẽ đi theo những hướng cụ thể như sau: Thứ nhất, tuyên truyền và kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp cùng chung tay chuyển đổi xanh. Thứ hai, nâng cao nhận thức để tất cả hiểu rằng đây không chỉ là xu hướng, mà là yêu cầu tất yếu của thị trường toàn cầu. Thứ ba, chúng tôi sẽ tìm kiếm, chia sẻ các giải pháp, mô hình hiệu quả để doanh nghiệp học hỏi lẫn nhau. Và hỗ trợ doanh nghiệp trong việc tiếp cận thị trường, kết nối các nguồn lực để thực hiện chuyển đổi xanh một cách ít tốn kém nhất.

Tôi lấy một ví dụ cụ thể: Nếu chỉ một khách sạn muốn thay toàn bộ đồ dùng nhựa bằng sản phẩm thân thiện với môi trường, chi phí có thể rất lớn. Nhưng nếu có 100 khách sạn cùng mua chung một dòng sản phẩm xanh, giá thành sẽ rẻ đi rất nhiều. Khi đó, Hiệp hội sẽ là cầu nối tạo nên một mạng lưới doanh nghiệp xanh cùng hợp tác, cùng chia sẻ và cùng giảm chi phí.

Và tôi tin rằng, khi nhiều người cùng làm, hành trình chuyển đổi xanh sẽ bớt khó khăn hơn. Một người làm thì đơn độc, nhưng nếu có cả cộng đồng cùng bước đi, thì con đường ấy sẽ dễ đi hơn rất nhiều. Đó chính là vai trò mà chúng tôi muốn và sẽ tiếp tục thực hiện trong thời gian tới.

Thưa ông, nhiều doanh nghiệp bày tỏ lo ngại rằng năm 2025 sẽ là một năm “bão giá” với vô vàn áp lực về chi phí nguyên vật liệu, vận hành, lãi suất... Trong bối cảnh đó, liệu việc chuyển đổi xanh vốn đòi hỏi đầu tư đáng kể có khiến doanh nghiệp chùn bước hay thay đổi mục tiêu?

Tôi hoàn toàn chia sẻ với nỗi lo của các doanh nghiệp. Chúng tôi đã tiến hành khảo sát, thu thập ý kiến từ khối doanh nghiệp và thấy rằng khó khăn hiện nay là rất rõ ràng. Việc thực hiện chuyển đổi xanh trong giai đoạn này chắc chắn không phải chuyện dễ dàng.

Tuy nhiên, tôi cũng rất đồng tình với quan điểm nhất quán từ Chính phủ và Thủ tướng: “Không được nói không, không được bàn lùi. Dù có khó đến đâu, chúng ta cũng phải tiến lên và phải bàn cách làm”. Khó khăn là có thật, nhưng không thể là lý do để ngừng lại. Trái lại, chính trong khó khăn ấy, nếu biết đầu tư đúng hướng, chúng ta có thể mở ra những cơ hội mới lớn hơn.

Chuyển đổi xanh đòi hỏi nguồn lực trước hết là tài chính, nhưng không chỉ dừng lại ở đó. Nó còn yêu cầu cả sự đổi mới tư duy, năng lực quản trị và đặc biệt là tầm nhìn dài hạn. Nhưng đổi lại, phần thưởng là gì? Là một thị trường ngày càng mở rộng, với các chuẩn mực tiêu dùng và yêu cầu môi trường ngày càng khắt khe hơn từ khách du lịch quốc tế.

Chúng ta cần hiểu rằng, ở các quốc gia phát triển, việc lựa chọn những sản phẩm, dịch vụ thân thiện môi trường đã trở thành một thói quen, thậm chí là bản năng. Chính phủ của họ hỗ trợ, doanh nghiệp của họ hành động, người tiêu dùng của họ sẵn sàng trả giá cao hơn để sử dụng sản phẩm xanh. Đó là xu hướng toàn cầu và nếu Việt Nam không đi theo con đường này, chúng ta sẽ đánh mất thị trường.

Nói một cách rõ hơn, thị trường xanh là có thật và đang ở trước mắt. Nhưng nó không tự tìm đến mà chúng ta phải chủ động khai phá. Muốn vậy, doanh nghiệp phải đầu tư, phải thay đổi. Trong kinh doanh, không có con đường nào hoàn toàn dễ dàng. Nhưng nếu có cách làm đúng, có sự chuẩn bị, có tinh thần dấn thân, thì khó khăn nào cũng có thể vượt qua. Và thực tế lịch sử phát triển của ngành du lịch Việt Nam đã nhiều lần chứng minh điều đó.

Ông vừa nhắc đến cụm từ “phát triển nhanh nhưng phải bền vững”. Đây dường như là một yêu cầu vừa cấp bách, vừa dài hạn. Nhưng làm sao để có thể phát triển vừa nhanh, lại vừa bền vững, liệu điều đó có mâu thuẫn không?

Đây là câu hỏi mà những người làm chiến lược, chính sách đã rất nhiều lần thảo luận để tìm lời giải. Nghe thì có vẻ đối lập: nhanh và bền. Nhưng thực tế, tôi tin rằng hoàn toàn có thể đạt được cả hai, nếu chúng ta xác định đúng cơ hội và có cách tiếp cận phù hợp.

Việt Nam đang đứng trước một cơ hội vàng. Nếu chỉ phát triển theo cách thông thường, đều đều, thì chúng ta sẽ mãi ở mức trung bình. Nhưng quan sát tình hình thực tế hiện nay, chúng tôi thấy rất rõ những tín hiệu đột phá.

Hãy nhìn vào những thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM – những trung tâm du lịch đầu tàu, lượng khách tăng rất nhanh. Và điều đáng nói là sự tăng trưởng này không còn theo quy luật cũ nữa. Không còn ranh giới mùa vụ rõ ràng, không còn phân chia thị trường đơn lẻ theo khu vực hay thời điểm. Bây giờ, mọi phân khúc thị trường đều có cơ hội tăng trưởng từ khách nội địa đến quốc tế, từ khách cao cấp đến đại chúng.

Những tín hiệu như vậy cho thấy đây là thời điểm có thể tạo ra cú hích, có thể giúp du lịch Việt Nam thoát khỏi quỹ đạo tăng trưởng “bình bình”. Và khi cơ hội xuất hiện, chúng ta phải nắm bắt thật nhanh, như một quá trình “tăng tốc”.

Tôi ví du lịch như một chuyển động vật lý, lúc đầu đi từ từ, nhưng khi đã đạt được gia tốc thì tốc độ sẽ tăng rất nhanh. Quan trọng là phải tạo được lực đẩy đúng thời điểm, đúng hướng.

Tuy nhiên, đó chỉ là khái niệm. Để biến khái niệm thành thực tế, cần một yếu tố cực kỳ then chốt đó là sự đồng lòng và nhập cuộc của cộng đồng doanh nghiệp. Không có họ, mọi chiến lược đều chỉ là lý thuyết.

Do đó, bên cạnh việc hoạch định các chủ trương, chính sách, chúng tôi luôn chú trọng đến việc “gọi mời” doanh nghiệp, không phải bằng lời kêu gọi suông, mà bằng những giải pháp thiết thực, bằng sự đồng hành có trách nhiệm từ các tổ chức như Hiệp hội Du lịch Việt Nam.

Thưa ông, năm 2025 là một năm đặc biệt với rất nhiều cột mốc lịch sử, kỷ niệm lớn của đất nước. Đây có phải là cơ hội để phát triển những sản phẩm như du lịch cách mạng, du lịch lịch sử? Và làm sao để ngành du lịch tận dụng được những dịp lễ này hiệu quả?

Chắc chắn là như vậy. Trong chu kỳ phát triển của đất nước, cứ mỗi 5 năm, chúng ta lại có một đợt kỷ niệm lớn. Mỗi cột mốc đều gắn với các sự kiện chính trị - xã hội trọng đại, và tất nhiên đi kèm với đó là sự vào cuộc mạnh mẽ của truyền thông, các hoạt động văn hóa, lễ hội quy mô lớn. Đây là cơ hội rất tốt để đẩy mạnh các sản phẩm du lịch mang đậm bản sắc dân tộc.

Tôi cho rằng, việc khai thác tốt những “năm chẵn” là điều cần thiết. Nhưng cũng cần lưu ý, phát triển du lịch không thể chỉ trông chờ vào vài ngày lễ lớn. Du lịch là một quá trình 365 ngày liên tục, bền bỉ. Nếu doanh nghiệp chỉ tập trung vào dịp cao điểm lễ hội, thì toàn ngành sẽ thiếu tính ổn định và không thể phát triển lâu dài.

Chính vì vậy, kế hoạch kinh doanh trong du lịch cần được xây dựng với tầm nhìn 12 tháng. Muốn đạt được điều đó, doanh nghiệp phải đầu tư vào sản phẩm, vào thị trường mục tiêu, vào phương thức quảng bá và xúc tiến một cách bài bản. Chỉ khi du lịch trở thành một dòng chảy liên tục trong năm, không phụ thuộc vào mùa vụ hay lễ hội, thì mới có thể gọi là phát triển thực chất.

Tôi kỳ vọng rằng, ngoài việc tận dụng truyền thông từ các dịp lễ lớn, các doanh nghiệp sẽ chú trọng hơn đến chiều sâu sản phẩm, tạo ra những tour, tuyến, trải nghiệm phù hợp với từng phân khúc khách, từ đó kéo dài thời gian lưu trú, gia tăng chi tiêu và thúc đẩy kinh doanh bền vững.