Giảm không chỉ do nghỉ Tết

Theo Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), doanh số bán hàng tháng 1/2023 của toàn thị trường đạt 17.314 xe, giảm 51% so với tháng 12/2022 và giảm 44% so với tháng 1/2022. 

Tổng doanh số bán hàng của toàn thị trường trong tháng 1/2023 gồm xe 14.036 du lịch; 3.174 xe thương mại và 104 xe chuyên dụng.

Doanh số này so với tháng 12/2022 đã giảm sút mạnh trên tất cả các phân khúc. Cụ thể, doanh số xe du lịch giảm 49%; xe thương mại giảm 59% và xe chuyên dụng giảm 62% so với tháng 12/2022.

Doanh số bán của xe lắp ráp trong nước tháng 1/2023 cũng chỉ đạt 8.086 xe, giảm 54% so với tháng 12/2022 và doanh số xe nhập khẩu nguyên chiếc là 9.228 xe, giảm 48% so với tháng 12/2022.

Với riêng các thành viên VAMA, doanh số bán hàng tháng 1/2023 được công bố là 13.998 xe, giảm 53% so với doanh số bán của tháng 1/2022 và giảm 54% so với doanh số bán tháng 12/2022.

Các thành viên ngoài VAMA cũng ghi nhận tình trạng bán hàng không khả quan trong tháng 1/2023.

Đơn cử TC Motor - nhà sản xuất và phân phối xe Hyundai tại Việt Nam - bán được 3.496 xe Hyundai trong tháng 1/2023, bằng 1/3 so với doanh số 9.545 xe bán trong tháng 12/2022. 

Mặc dù nhiều hãng ô tô có cho rằng, việc nghỉ Tết Nguyên đán dài trong tháng 1/2023 đã khiến sức mua suy giảm trên mọi phân khúc và hy vọng, giai đoạn tới sẽ có sự khởi sắc của thị trường.

Tuy nhiên cần nhận thấy rõ ràng rằng thị trường ô tô đang chứng kiến sự suy giảm liên tiếp vài tháng gần đây.

Cụ thể, vào tháng 11/2022, doanh số bán hàng của toàn thị trường đạt 36.371 xe, giảm 0,5% so với tháng 10/2022 và giảm 6% so với tháng 11/2021. Cần nhắc lại là tháng 10/2022 là thời điểm diễn ra Triển lãm ô tô 2022, là thời gian mà các hãng dồn toàn lực để khởi động thị trường mua sắm cuối năm vốn rất sôi động.

Xét cụ thể thì doanh số 36.371 xe này bao gồm xe 29.750 du lịch; 6.455 xe thương mại và 166 xe chuyên dụng. Nhưng chỉ có doanh số bán xe du lịch vẫn tăng 5% còn xe thương mại đã giảm 19% và xe chuyên dụng giảm mạnh tới 49% so với tháng trước đó.

Điều này cũng phản ánh sự hoạt động kém nhộn nhịp của khối khách hàng doanh nghiệp và hoạt động sản xuất kinh doanh nói chung của nền kinh tế.

Tiếp tục sang tháng 12/2022, doanh số bán ô tô toàn thị trường chỉ đạt 35.301 xe, tiếp tục giảm 3% so với tháng 11 trước đó và giảm 24% so với tháng 12/2021. Đặc biệt xe du lịch đã chứng kiến mức độ giảm 8% so với cùng kỳ năm 2021. Còn nếu xét về nguồn gốc lắp ráp thì doanh số bán của xe lắp ráp trong nước đã giảm 6% so với tháng 11/2022 trong khi xe nhập khẩu nguyên chiếc có tăng 0,4% so với tháng 11/2022.

Theo các doanh nghiệp, nhìn tổng quát, sản lượng tiêu thụ xe ô tô bắt đầu suy giảm từ quý IV 2022, bất chấp sự cải thiện đáng kể về nguồn cung linh kiện cũng như tăng trưởng kinh tế vĩ mô được ghi nhận kết quả tích cực.

Tổng hợp của VAMA cho thấy, sản lượng tiêu thụ toàn thị trường trong quý IV 2022 (xét riêng với xe du lịch) là 104.735 xe, giảm 14,25% so với cùng kỳ 2021. Trong đó, sản lượng tiêu thụ thấp nhất là vào tháng 12/2022, đạt 36.348 xe, giảm 34,02% so với cùng kỳ

Đối mặt với khó khăn

Mặc dù nhiều người lạc quan cho rằng do nghỉ tết dài nên lượng xe bán ra giảm nhưng đã xuất hiện những lo lắng.

Nhiều đại lý bán ô tô cũng cho hay, những tháng đầu năm 2022, khi sức mua ô tô của người dân tốt thì gặp phải tình trạng thiếu chíp nên lượng xe bán ra bị hạn chế. Từ giữa quý III/2021 trở đi, lượng xe cung cấp của các hãng đã ổn định hơn do khắc phục được tình trạng thiếu linh kiện thì việc cho vay tín dụng tiêu dùng bắt đầu xuất hiện khó khan, khiến việc bán xe gặp những trở ngại nhất định.

Trong điều kiện này, doanh nghiệp nào có quan hệ tốt với ngân hàng thông qua quan hệ gửi tiền nếu có số dư tốt sẽ có lợi thế hơn và được ngân hàng đồng hành cùng chương trình bán xe trả góp. Nhưng có nhiều thương hiệu đã gặp tình trạng bán hàng khó khăn vì khách hàng không giải ngân được khoản vay mua xe do ngân hàng hết room tín dụng. Thậm chí nhiều đại lý bán xe đã phải gắng sức gồng mình bởi tận đến lúc ra giấy tờ xe mang tên khách xong thì ngân hàng mới thông báo là không cho vay, khiến đại lý phải xoay xở tiền riêng để chịu cùng khách.

Tuy nhiên do ô tô có giá không nhỏ nên đại lý không thể gồng được lâu, dẫn tới lượng xe bán ra bị ảnh hưởng. Thống kê của nhiều doanh nghiệp cũng cho hay, lượng xe bán thông qua trả góp cũng chiếm không dưới 50% doanh số, nhất là với các khách hàng mua xe để kinh doanh.

Theo ông Đào Phan Long, Chủ tịch Hội Cơ khí Việt Nam (VAMI), kinh tế nói chung đang có những khó khăn nhất định. Bên cạnh việc khắc phục hậu quả của dịch bệnh, nền kinh tế Việt Nam còn phải ứng phó với những tác động tiêu cực khác đem lại bởi khủng hoảng kinh tế và xung đột địa chính trị toàn cầu, đặc biệt trở nên căng thẳng từ sau giai đoạn dịch bệnh.

Dự báo trong năm 2023, kinh tế Việt Nam sẽ phải đối mặt với rất nhiều thách thức đến từ cả yếu tố trong và ngoài nước, nếu chỉ dựa vào nguồn lực và các giải pháp kích cầu riêng lẻ của từng doanh nghiệp, sẽ là không đủ để tạo ra sự ổn định và sức bật giúp thị trường tăng trưởng trở lại, đồng đều và bền vững.

Hiện trạng kinh tế khó khăn như nói trên cũng khiến nhu cầu mua sắm nói chung, trong đó có ô tô đã chứng kiến sự suy giảm ngay trong mùa bán hàng sôi động nhất của năm vốn thường rơi vào trước tết Nguyên đán tầm 2 tháng.

Trước thực tế bán hàng giảm sút, các doanh nghiệp ô tô cũng đã khởi động nhiều chương trình hỗ trợ, ưu đãi nhằm khuyến khích người tiêu dùng mua sắm. Trong số này, tặng phí trước bạ vẫn là hình thức được ưa chuộng nhất. 

Honda Việt Nam trong tháng 2/2023 đã quyết định hỗ trợ 100% lệ phí trước bạ cho CR-V và City; trong khi Nissan Việt Nam ưu ái sedan Almera và Mazda Việt Nam ưu đãi CX-5 đều theo cách tương tự.

Suzuki và MG cũng đưa ra ưu đãi 50% lệ phí trước bạ cho Ertiga Hybrid và sedan MG5. MG cạnh đó cũng tăng lên 5 năm bảo hành không giới hạn số kilomet và 5 năm dịch vụ cứu hộ MG Care 24/7 với các dòng xe bán ra ở Việt Nam. 

Một số mẫu xe khác được giảm giá trực tiếp bằng tiền mặt hoặc tặng quà. Đó là Peugeot 2008 ưu đãi tới 31 triệu đồng, gồm 20 triệu đồng tiền mặt và 11 triệu đồng dưới dạng 1 năm bảo hiểm vật chất; trong khi, KIA K5 được ưu đãi 40-50 triệu đồng tùy phiên bản. 

Ở phân khúc xe sang, Audi - hãng xe đến Đức vừa quyết định từ đầu tháng 2 tới hết tháng 3/2023, khách mua xe sẽ được ưu đãi về giá khoảng 100-150 triệu đồng so với giá niêm yết với các mẫu xe Q2 (còn 1,57 tỷ đồng), Q3 (còn 1,84 tỷ đồng), A4 (còn 1,8 tỷ đồng)…

Người mua xe điện Audi như e-tron SUV, etron GT và e-tron RS GT cũng được tặng kèm bộ sạc ABB AC công suất 11 kW, song song bộ sạc di động có sẵn kèm theo xe. 

BMW Việt Nam (thuộc THACO) cũng giảm giá trực tiếp cho hầu hết các mẫu xe trong danh mục sản phẩm, cao nhất tới 300 triệu đồng cho sedan cỡ lớn Series 7. Chiếc Series 3 ăn khách cũng được giảm 35 triệu đồng so với mức giá đề xuất từ 1,399 tỷ đồng.