Triển khai Đề án “Nghiên cứu tổ chức Lễ hội truyền thống trong khu phố cổ Hà Nội và khu vực Hồ Hoàn Kiếm”, nhằm phát huy các giá trị di sản, UBND quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) tổ chức Lễ hội đình Kim Ngân và Hội nghề kim hoàn năm 2023, diễn ra từ ngày 22/4 - 7/5/2023 với quy mô lớn.
Các hoạt động chính trong Lễ hội đình Kim Ngân và Hội nghề kim hoàn năm 2023 gồm: Đoàn rước lễ hội truyền thống quy mô lớn, thu hút đông đảo quần chúng trong và ngoài quận Hoàn Kiếm tham gia; Trang trí không gian nghệ thuật sắp đặt trưng bày bằng hệ thống đèn lồng trong và ngoài khu vực đình Kim Ngân tạo điểm nhấn cho hoạt động của Lễ hội;
Giới thiệu tổ chức trình diễn các công đoạn, kỹ thuật nghề truyền thống kim hoàn, các sản phẩm kim hoàn của các địa phương; Các chương trình biểu diễn âm nhạc truyền thống được tổ chức phục vụ nhân dân trong những ngày diễn ra hoạt động lễ hội.
Để tăng cường sự tham gia của chính cộng đồng trong tổ chức các hoạt động văn hóa, Lễ hội đình Kim Ngân và Hội nghề kim hoàn năm 2023 có sự hỗ trợ từ các cá nhân, đơn vị nghề kim hoàn trên địa bàn thành phố Hà Nội và một số tỉnh, thành.
Trong thời gian diễn ra hoạt động, tại đình Kim Ngân sẽ tổ chức Tọa đàm chuyên đề về nghề kim hoàn truyền thống với mục đích để các nghệ nhân làng nghề, phố nghề có cơ hội giao lưu, trao đổi kinh nghiệm, giúp đỡ hỗ trợ lẫn nhau trong công tác phát triển nghề tại địa phương. Đồng thời, giới thiệu các sản phẩm và quảng bá các giá trị di sản làng nghề gắn với phố nghề nhằm thu hút khách du lịch để phát triển kinh tế.
Lễ hội đình Kim Ngân và Hội nghề kim hoàn năm 2023 là hoạt động văn hóa sinh động, góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc. Đồng thời góp phần tuyên truyền, giáo dục trong nhân dân về truyền thống yêu nước, tôn vinh những giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể, giá trị văn hóa lịch sử quốc gia khu phố cổ Hà Nội, hướng về cội nguồn dân tộc, bày tỏ tấm lòng thành kính đối với công đức của các vị tổ nghề.
Chi tiết chuỗi hoạt động trong Lễ hội đình Kim Ngân và Hội nghề kim hoàn năm 2023, diễn ra từ ngày 22/4 - 7/5/2023 như sau:
Lễ rước truyền thống, diễn ra từ 16 giờ, ngày 22/4/2023. Tuyến đường đoàn rước: xuất phát từ đình Kim Ngân đi qua các tuyến phố: Hàng Bạc – Hàng Bè – Hàng Dầu – Đinh Tiên Hoàng – Hàng Khay – Lê Thái Tổ - Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục – Hàng Đào – Hàng Bạc, về đình Kim Ngân.
Khai mạc Lễ hội Đình Kim Ngân diễn ra lúc 19 giờ 30, ngày 22/4/2023, tại đình Kim Ngân.
Hội nghề Kim Hoàn năm 2023, diễn ra từ ngày 22/4 - 7/5/2023, tại Đình Kim Ngân.
Giới thiệu không gian sắp đặt và trưng bày các sản phẩm thủ công mỹ nghệ tiêu biểu của các làng nghề kim hoàn, tại đình Kim Ngân.
Trình diễn, thao tác nghề do các nghệ nhân và thợ thủ công của các làng nghề thực hiện, diễn ra từ 8 giờ 30 đến 15 giờ các ngày:
Ngày 23/4/2023, trình diễn kĩ thuật nghề chạm bạc Đồng Xâm
Ngày 24/4/2023, trình diễn kĩ thuật nghề đúc đồng Đại Bái
Ngày 26/4/2023, trình diễn kĩ thuật nghề vàng bạc Châu Khê
Ngày 4/5/2023, trình diễn kĩ thuật nghề dát quỳ vàng bạc Kiêu Kỵ
Ngày 5/5/2023, trình diễn kĩ thuật nghề đậu bạc Định Công
Ngày 6/5/2023, xưởng trải nghiệm thao tác đậu bạc Định Công
Ngày 7/5/2023, trình diễn kĩ thuật nghề đúc đồng Ngũ Xã
Tọa đàm “Nghề kim hoàn với di sản văn hóa Thăng Long - Hà Nội”, diễn ra lúc 8 giờ 30, ngày 25/4/2023.
Biểu diễn nghệ thuật âm nhạc truyền thống diễn ra lúc 20 giờ, 3 tối cuối tuần, tại trước cửa Đình Kim Ngân, trong không gian tuyến phố đi bộ khu phố cổ Hà Nội.
Khu Phố cổ Hà Nội thuộc Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội là khu 36 phố phường xưa, nơi hội tụ tinh hoa của nhiều nghề truyền thống với các phố nghề và những ngôi đình thờ tổ nghề. Tiêu biểu có di tích quốc gia đình Kim Ngân ở số 42 - 44 phố Hàng Bạc, quận Hoàn Kiếm, thờ ông tổ bách nghệ và tổ nghề kim hoàn.
Theo các tài liệu còn lưu tới ngày nay, từ Thời Lê Thánh Tông (1160 – 1497), quan Thượng thư Bộ lại Lưu Xuân Tín được vua cho phép lập xưởng đúc bạc nén ở kinh thành. Ông đã đưa người dân làng Châu Khê ra làm nghề này.
Dần dần, người dân Châu Khê lên Thăng Long làm nghề đúc bạc ngày càng đông, từ nghề đúc bạc nén tiến tới đổi bạc, đổi tiền, làm nghề vàng bạc và mỹ nghệ kim hoàn, thành phường hội rồi trở nên phố nghề Hàng Bạc ngày nay.
Đình Kim Ngân được người Châu Khê khởi dựng và đã trải qua nhiều lần trùng tu. Năm 2013, đình Kim Ngân được xếp hạng là di tích kiến trúc, nghệ thuật cấp Quốc gia do Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cấp.
Thường vào dịp Xuân tế và Thu tế, thợ Châu Khê tế lễ Thành hoàng và Tổ sư nghề nghiệp tại đình, đền ở quê và phố Hàng Bạc (Hà Nội).
Ngoài mục đích thường có của một ngôi đình làng của người Việt là nơi tổ chức sinh hoạt của cộng đồng làng xã, thực hành tín ngưỡng thờ Thành Hoàng và tổ nghề, đình Kim Ngân còn đóng vai trò quan trọng đối với việc kết nối các cộng đồng thợ nghề kim hoàn từ bốn phương quanh đất kinh kỳ.
Những người thợ kim hoàn tụ hội về kẻ chợ phát triển ngành nghề truyền thống của quê hương với những sản phẩm đặc trưng riêng, góp phần vào sự phong phú của “36 phố phường” Thăng Long – Hà Nội.