Dự thảo đang đi ngược chủ trương về ứng dụng khoa học công nghệ?

Ông Lim Yen Hock, Giám đốc Grab nêu trong công văn : Grab cảm thấy hết sức bất ngờ và quan ngại với những nội dung và quy định trong Dự thảo mới nhất mà Bộ Giao thông vận tải (“Bộ GTVT”) vừa trình lên Chính phủ. Nổi bật, Điều 3.7 quy định: “Hợp đồng vận tải điện tử chỉ áp dụng đối với xe ô tô có sức chứa từ 09 chỗ (bao gồm cả người lái xe) trở lên.”; Điều 3.2 quy định: “Kinh doanh vận tải bằng xe ô tô là việc thực hiện các công đoạn của hoạt động vận tải để vận chuyển hành khách, hàng hóa trên đường bộ nhằm mục đích sinh lợi. Trong đó, có công đoạn trực tiếp điều hành phương tiện, lái xe để vận chuyển hành khách, hàng hóa; quyết định giá cước vận tải.”

Điều này có nghĩa là xe ô tô có sức chứa từ 09 chỗ trở xuống sẽ không được áp dụng hợp đồng vận tải điện tử, và tất cả các đơn vị cung cấp ứng dụng kết nối và giao kết hợp đồng điện tử sẽ buộc phải trở thành các đơn vị kinh doanh vận tải. Những quy định này không chỉ đi ngược lại chủ trương và chỉ đạo của Chính phủ về việc ứng dụng khoa học công nghệ (“KHCN”) và cải cách thủ tục hành chính, mà còn phủ nhận hoàn toàn những lợi ích và kết quả tích cực mà Đề án thí điểm xe hợp đồng ứng dụng hợp đồng điện tử đã mang lại cho người dân, doanh nghiệp và xã hội.

Diễn giải cho ý kiến trên, Grab cho rằng từ những kết quả khách quan không thể phủ nhận của Đề án thí điểm xe hợp đồng ứng dụng hợp đồng điện tử - như đã được các cấp, các ngành minh chứng và công nhận khi tổng kết 2 năm thực hiện thí điểm. Sự ra đời và triển khai Đề án thí điểm đã mở ra một giai đoạn chưa từng có đối với ngành vận tải Việt Nam, mang lại rất nhiều lợi ích và ưu việt cho người tiêu dùng, các đơn vị kinh doanh vận tải, các đơn vị cung cấp ứng dụng kết nối, và cả cơ quan quản lý Nhà nước. Bên cạnh những kết quả hữu hình đã được Bộ GTVT thống kê và tổng kết trong các Báo cáo, Đề án thí điểm còn mang nhiều ý nghĩa lớn lao đối với ngành vận tải nói riêng và kinh tế - xã hội Việt Nam nói chung với những lợi ích thiết thực như Thúc đẩy phát triển thị trường vận tải. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, khối lượng vận chuyển hành khách đạt năm 2014 và năm 2017 lần lượt là 3.000 triệu lượt hành khách (tăng 7,6% so với năm trước) và 4.000 triệu lượt hành khách (tăng 11.1%). Các đơn vị vận tải lớn trong ngành cũng buộc phải chuyển mình, hạ giá thành và nâng cao chất lượng dịch vụ, mà người tiêu dùng là bên có lợi nhất.

Đề án cũng hỗ trợ cơ quan quản lý Nhà nước tìm ra những phương án quản lý hữu hiệu trong kỷ nguyên 4.0

Trên thực tế, Đề án thí điểm và sự thành công của Grab với tư cách là một doanh nghiệp khởi nghiệp đã khuyến khích các đơn vị trong nước tự phát triển và đưa vào triển khai các ứng dụng kết nối và giao kết hợp đồng điện tử. Đến nay, bên cạnh Grab, đã có gần 10 ứng dụng khác của Việt Nam tham gia Đề án thí điểm và nhiều ứng dụng mới ra đời sau này.

Kiến nghị một môi trường kinh doanh bình đẳng

Về phía Grab, Công ty đã có cơ hội cung cấp kết nối các dịch vụ thiết yếu hàng ngày cho 20% người dân Việt Nam mỗi tháng, và cung cấp các cơ hội nâng cao thu nhập trực tiếp cho 175.000 đối tác tài xế. Dù là một doanh nghiệp còn non trẻ, Grab luôn nỗ lực hoàn thành các nghĩa vụ đối với Nhà nước, đặc biệt là nghĩa vụ thuế. Số thuế đóng góp của chúng tôi luôn tăng trưởng gấp 3 lần mỗi năm. Chỉ trong 9 tháng đầu năm 2018, Grab đã đóng góp 270 tỷ đồng và ước tính sẽ đóng hơn 500 tỷ đồng trong cả năm 2018. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng chủ động hỗ trợ các đối tác trong việc kê khai và hoàn thành nghĩa vụ thuế của họ, cũng như hợp tác chặt chẽ với cơ quan thuế địa phương.

Theo Grab, trên cơ sở này, trong Văn bản số 1066/TTg-CN ngày 20/7/2017 trả lời chất vấn của Đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc về Đề án thí điểm xe hợp đồng ứng dụng hợp đồng điện tử, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo và nhấn mạnh rằng: “Bộ GTVT khẩn trương hoàn thiện để trình Chính phủ ban hành Nghị định thay thế Nghị định số 86/2014/NĐ-CP, trong đó bổ sung quy định quản lý phù hợp đối với xe hợp đồng và xe taxi, quản lý và áp dụng hợp đồng điện tử, kết nối quản lý thuế…”. Thế nhưng Dự thảo Nghị định mới nhất lại hoàn toàn đi ngược lại chỉ đạo trên của Thủ tướng.

"Mặt khác, trong thời gian qua, chúng tôi được biết có rất nhiều nguồn thông tin cho rằng Grab và các ứng dụng kết nối khác đang cạnh tranh không lành mạnh với taxi truyền thống. Trên thực tế, khi nhận thấy lợi ích của việc ứng dụng công nghệ trong kinh doanh, rất nhiều doanh nghiệp taxi đã thức thời và hiện đang hợp tác rất tốt với Grab cũng như nhiều đơn vị cung cấp ứng dụng kết nối khác trên thị trường. Vào một vài thời điểm, doanh thu của các lái xe, đơn vị taxi kết nối ứng dụng Grab tăng đến 300% so với thời điểm chưa sử dụng ứng dụng kết nối", văn bản của Grab nêu.

Đại diện Grab cho rằng, đáng buồn là vẫn còn những doanh nghiệp taxi truyền thống lo sợ sự đổi mới, sợ mất vị thế thống lĩnh, sợ cạnh tranh. Từ việc gửi đơn thư cầu cứu khắp nơi, tuyên truyền thông tin sai lệch, gièm pha về Grab và các đối tác, dán băng rôn khẩu hiệu trên xe, kiện tụng đòi bồi thường với lý do mất thị phần, cho đến việc yêu cầu Chính phủ dừng Đề án thí điểm, thậm chí cho rằng  Ban soạn thảo Nghị định phải chịu trách nhiệm, bồi thường thiệt hại cho ngành taxi. Theo Grab, các doanh nghiệp này đã bằng mọi cách cản bước xâm nhập của công nghệ và việc những doanh nghiệp nhỏ hơn nhưng linh động hơn áp dụng công nghệ để gia tăng sức cạnh tranh trên thị trường.

"Để tiến tới Cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0, không chỉ cần sự chuyển mình của doanh nghiệp, người dân, mà còn cần cả sự mạnh dạn, dũng cảm cải cách của Chính phủ. Chúng tôi rất hoan nghênh và ghi nhận sự cấp tiến của Ngài Thủ tướng và Chính phủ khi sớm triển khai thí điểm cũng như dự định chính thức công nhận ứng dụng hợp đồng điện tử cho xe hợp đồng trong các dự thảo Nghị định trước đây. Tuy nhiên, với Dự thảo lần này, chúng tôi được biết rằng quan điểm định danh xe hợp đồng ứng dụng hợp đồng điện tử là xe taxi, và định danh đơn vị cung cấp ứng dụng kết nối và giao kết hợp đồng điện tử là công ty taxi chính là đề xuất của một số đơn vị kinh doanh taxi truyền thống để đồng hóa, hạn chế sự cải tiến kinh doanh của loại hình khác, doanh nghiệp khác.

Do đó, chúng tôi cần phải nhấn mạnh rằng việc thông qua Dự thảo lần này, chiều theo ý muốn chủ quan của một số đơn vị taxi truyền thống mà bỏ qua những ích lợi và sự tiến bộ quan trọng đối với xã hội và nền kinh tế, sẽ thực sự là bước lùi trong cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 của ngành vận tải. Điều này sẽ trở thành một tiền lệ xấu đối với toàn bộ hệ thống pháp luật của Việt Nam, cũng như là dấu hiệu tiêu cực về môi trường khởi nghiệp, môi trường đầu tư – kinh doanh của Việt Nam", công văn nêu.