Thiếu bãi đỗ xe trầm trọng

Tại Hà Nội, lực lượng chức năng liên tục ra quân xử phạt, nhưng chỉ như “bắt cóc bỏ đĩa”, vi phạm dừng đỗ ô tô không đúng nơi quy định vẫn ngày càng gia tăng.

Nguyên nhân được chính những người bị xử phạt phân trần là do không thể tìm được chỗ đỗ xe nên đành nhắm mắt vi phạm, mặc dù không hề muốn như vậy. 

Không chỉ ở trong khu phố cổ hay các tuyến phố khu vực trung tâm, việc dừng, đỗ xe không đúng nơi quy định còn diễn ra ở rất nhiều khu đô thị. Nguyên nhân là do chủ đầu tư xây dựng chung cư nhưng không làm bãi hay hầm để xe, hoặc nếu có thì không đủ chỗ để xe cho các hộ nên người dân phải để xe tràn ra đường. 

Lòng đường vốn đã nhỏ hẹp, nay kiêm thêm bãi đỗ xe nên tình trạng ùn, tắc giao thông tại nội đô Hà Nội càng trở nên trầm trọng. 

Theo nghiên cứu của Viện Chiến lược và Phát triển giao thông vận tải, Bộ Giao thông Vận tải, tổng diện tích giao thông tĩnh trên địa bàn Hà Nội là hơn 90ha, chỉ đáp ứng được 8 - 10% nhu cầu đỗ xe, dẫn đến bùng phát các điểm đỗ xe trái phép, sai quy hoạch và bố trí không hợp lý.

Trong khi đó, nhiều tổ chức, cá nhân tham gia kinh doanh, khai thác điểm đỗ xe dẫn đến tình trạng không kiểm soát, gây lộn xộn, mất an toàn, phá vỡ quy hoạch. Ngoài ra, các hình thức quản lý hiện nay vẫn theo truyền thống, thiếu trang thiết bị và chưa đồng bộ cũng khiến công tác kiểm soát gặp nhiều khó khăn, gây thất thu ngân sách...

Theo Sở Giao thông Vận tải Hà Nội, Thành phố Hà Nội dự kiến sẽ có 107 bãi đỗ xe trong khu vực trung tâm, tất cả đều được đầu tư theo hình thức xã hội hóa. Nhưng thực tế mới chỉ có 57 dự án hoàn thành với diện tích khoảng 45ha đi vào hoạt động. 50 dự án khác đang triển khai hầu hết đều phải ra hạn thời gian thực hiện và điều chỉnh chủ trương đầu tư.

Quận Đống Đa là địa phương có mật độ dân cư thuộc tốp đông nhất Hà Nội. Muốn tìm một chỗ đỗ xe ở đây cực kỳ khó khăn, bởi số lượng bãi đỗ mới chỉ đáp ứng được khoảng 9% nhu cầu thực tế. 

Ông Trương Minh Quang, Trưởng phòng Quản lý đô thị quận Đống Đa cho biết, theo quy hoạch, trên địa bàn quận có 18 điểm đỗ xe, quận đã thực hiện được 2 dự án còn 16 dự án theo quy hoạch chưa có nhà đầu tư tham gia thực hiện. 

“Chúng tôi đang tiếp tục rà soát để báo cáo với UBND Thành phố Hà Nội cho phép làm bãi đỗ xe ngầm ở phía dưới các vườn hoa, công viên trên địa bàn quận”, ông Quang cho hay.

Hà Nội hiện có hơn 7,6 triệu phương tiện, trong đó có gần 1 triệu ô tô, 6,5 triệu xe máy. Con số đó vẫn tiếp tục tăng mỗi ngày. 

Năm 2012, Thành phố Hà Nội đã có quy hoạch giao thông tĩnh, trong đó có khoảng 1.480 vị trí bãi đỗ xe công cộng tập trung. Tổng quy mô diện tích gần 1.200 ha, bao gồm cả bãi đỗ xe mặt đất, bãi đỗ xe ngầm và bãi đỗ xe cao tầng. 13 bãi đỗ xe trung chuyển ở các đầu mối giao thông. 

Như vậy, diện tích đỗ xe hiện nay chưa bằng số lẻ của diện tích được tính toán theo quy hoạch. 

Mặt khác, lãnh đạo Sở Giao thông Vận tải Hà Nội cho biết, Quy hoạch mạng lưới các điểm đỗ xe và bãi đỗ xe công cộng trên địa bàn Thành phố đến năm 2020 trước đây mới chỉ mang tính định hướng.

Thành phố cũng chưa có quy hoạch không gian ngầm đô thị cũng như quy hoạch chi tiết từng vị trí bãi đỗ. Một số vị trí bãi đỗ xe theo quy hoạch đã được chấp thuận chuyển đổi sang chức năng hỗn hợp trung tâm thương mại... gắn với dành một phần diện tích làm bãi đỗ xe ngầm nên chưa đáp ứng được nhu cầu đỗ xe theo quy hoạch.

Bên cạnh đó, cơ chế chính sách khuyến khích thu hút đầu tư xã hội hóa bến, bãi đỗ xe chưa đủ mạnh, kinh phí đầu tư ban đầu cho các dự án lớn, thời gian thu hồi vốn dài, chưa thu hút nhà đầu tư.

Việc giải phóng mặt bằng, thu hồi đất triển khai chưa quyết liệt, dứt điểm, một số dự án không nhận được đồng thuận của người dân, dẫn đến khiếu kiện kéo dài, chậm tiến độ thi công…

Theo ông Phạm Văn Đức, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Khai thác điểm đỗ xe Hà Nội, xã hội hóa kêu gọi các thành phần kinh tế tham gia đầu tư bãi đỗ xe là hướng đi tất yếu, nhưng để thực sự khuyến khích các nhà đầu tư tham gia lại đòi hỏi phải tháo gỡ nhiều rào cản. 

Trước tiên, Thành phố phải có quỹ đất sạch để bàn giao cho nhà đầu tư và có cơ chế miễn giảm tiền thuê đất hàng năm. Cùng với đó, cần ưu tiên cho nhà đầu tư sử dụng các nguồn vay ưu đãi để đầu tư giống như đối với các công trình an sinh xã hội như xây dựng trường học, bệnh viện… Và phải có chính sách chuyển cơ chế thu phí trông giữ phương tiện hiện nay sang giá dịch vụ thì mới có thể hấp dẫn được các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Đặc biệt, các cơ quan chức năng cần sớm nghiên cứu, ban hành các quy chuẩn, tiêu chuẩn một cách cụ thể cho các dự án điểm, bãi đỗ xe để các nhà đầu tư thực hiện. Việc thiếu các quy chuẩn, tiêu chuẩn, việc này gây khó khăn cho nhà đầu tư, đơn vị tư vấn cũng như các cơ quan tham mưu của Thành phố khi góp ý về đầu tư xây dựng dự án.

“Đầu tư xây dựng các điểm đỗ xe là lĩnh vực “bỏ tiền chẵn để thu tiền lẻ”. Sẽ khó có doanh nghiệp nào chấp nhận bỏ vốn để tới 40-50 năm sau mới có thể hoàn vốn đầu tư sau đó mới bắt đầu sinh lãi. Nếu “mở” được cơ chế chính sách, tôi tin rằng sẽ có nhiều nhà đầu tư sẵn sàng tham gia vào lĩnh vực này”, ông Phạm Văn Đức nhấn mạnh.

Đề xuất nhiều cơ chế khuyến khích đầu tư bãi đỗ xe

Năm 2022, UBND Thành phố Hà Nội đã phê duyệt Quy hoạch bến xe, bãi đỗ xe, trung tâm tiếp vận và trạm dừng nghỉ trên địa bàn thành phố đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đây là điều kiện quan trọng và thuận lợi cho việc triển khai đầu tư hệ thống bến, bãi đỗ xe theo quy hoạch.

Nhằm thu hút nhà đầu tư tham gia đầu tư xây dựng bãi đỗ xe, Sở Quy hoạch Kiến trúc đã phối hợp với các sở, ngành Thành phố tham mưu đề xuất những cơ chế khuyến khích; UBND Thành phố cũng đã thống nhất, trình và được HĐND Thành phố ban hành Nghị quyết 07/2019/NQ-HĐND ngày 10/7/2019, trong đó có một số chính sách cụ thể như: Hỗ trợ 100% tiền thuê đất trong 10 năm đầu, kể từ khi phát sinh nghĩa vụ nộp tiền thuê đất bãi đỗ xe; hỗ trợ 100% tiền thuế nhập khẩu phải nộp đối với các thiết bị, dây chuyền công nghệ nhập khẩu phục vụ trực tiếp cho dự án xây dựng bãi đỗ xe; được phép sử dụng tối đa 30% tổng diện tích sàn xây dựng ngầm của dự án theo quy hoạch để đầu tư khai thác dịch vụ thương mại, dịch vụ khác hỗ trợ cho bãi đỗ xe ngầm...

Ngoài ra, Sở Giao thông Vận tải Hà Nội cũng tư vấn Thành phố Hà Nội ban hành một số cơ chế đặc thù như: Cho phép nhà đầu tư được bán một số chỗ đỗ xe ngầm sau khi đầu tư xong; trong phạm vi bán kính khoảng 500m xung quanh các bãi đỗ xe theo quy hoạch, không cho phép khai thác điểm đỗ xe tạm thời ở lòng đường, vỉa hè...; xây dựng cơ chế riêng về giá trông giữ xe tại các bãi đỗ được xã hội hóa, nhằm tạo điều kiện cho nhà đầu tư sớm hoàn vốn…

Sở Giao thông Vận tải cho biết, để đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án bãi đỗ xe, thời gian tới, Sở Giao thông Vận tải sẽ tham mưu cho UBND Thành phố Hà Nội ban hành kế hoạch cụ thể thực hiện quy hoạch bãi đỗ xe để đưa ra lộ trình đầu tư theo các giai đoạn cũng như: xác định các nhóm nhiệm vụ giải pháp; trong đó, thành phố sẽ tiếp tục rà soát, hoàn thiện các cơ chế chính sách khuyến khích đầu tư bến, bãi đỗ xe; 

Tăng cường giám sát, đôn đốc các nhà đầu tư, chủ đầu tư các dự án chậm tiến độ để đưa ra các giải pháp tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ hoàn thành dự án; tổ chức kiểm tra, thanh tra việc triển khai thực hiện dự án của nhà đầu tư, chủ đầu tư để kịp thời phát hiện các sai phạm, đề xuất xử lý vi phạm.

Đối với các dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư đến nay vẫn chưa triển khai, tới đây, Thành phố Hà Nội sẽ giao các sở, ngành rà soát, trường hợp nhà đầu tư,chủ đầu tư không triển khai dự án, tham mưu đề xuất ủy ban nhân dân thành phố thu hồi dự án.

Cùng đó, chỉ đạo các sở, ngành, quận, huyện, thị xã rà soát quy hoạch, quỹ đất trên địa bàn để tiếp tục đề xuất đầu tư các bến, bãi đỗ xe theo quy hoạch được duyệt.