Kinh tế ban đêm là thuật ngữ được sử dụng để chỉ nền kinh tế hoạt động vào ban đêm, bao gồm các hoạt động kinh doanh và dịch vụ trong khoảng thời gian từ khi mặt trời lặn cho đến khi mặt trời mọc. 

Để vận hành kinh tế ban đêm, cần đảm bảo hoạt động ban đêm là khả thi về cả kỹ thuật và kinh tế. Có sự hỗ trợ về cơ sở hạ tầng như đèn chiếu sáng, giao thông,…

Đặc biệt, kinh tế ban đêm phải mang lại lợi ích cho cộng đồng, như tạo thuận lợi cho người lao động có thể làm việc theo giờ tự chọn hoặc tăng thêm thu nhập bổ sung. Đồng thời, tạo điều kiện để các hoạt động kinh tế ban ngày và ban đêm tương tác một cách hài hòa. Điều này có thể đảm bảo việc tăng cường kinh tế ban đêm không gây cạnh tranh hay gây ảnh hưởng tiêu cực đến các hoạt động kinh tế ban ngày.

Cùng với đó, kinh tế ban đêm phải đảm bảo an ninh, trật tự cho người dân, quyền lợi của công chúng và tài sản. Cần có biện pháp bảo đảm an ninh suốt quá trình hoạt động và giảm thiểu rủi ro cho nhân viên làm việc ban đêm.

Việc đảm bảo bền vững cũng rất quan trọng để phát triển kinh tế ban đêm bền vững. Tức là phát triển kinh tế đêm không gây tác động tiêu cực đến môi trường tự nhiên, xã hội, sức khỏe và chất lượng sống của cộng đồng.

Trong kinh tế ban đêm, có nhiều loại dịch vụ có thể triển khai để phục vụ nhu cầu của cộng đồng vào ban đêm. Một số dịch vụ phổ biến như nhà hàng và quán bar và các điểm thưởng thức ẩm thực mở cửa phục vụ khách hàng trong thời gian ban đêm.

Cùng với đó là các dịch vụ giải trí, thể thao như: Rạp chiếu phim, sân khấu, sân vận động và các khu vui chơi giải trí có thể tổ chức các sự kiện và hoạt động giải trí, thể thao trong thời gian ban đêm.

Dịch vụ lưu trú như các khách sạn và nhà nghỉ có thể cung cấp dịch vụ lưu trú cho du khách vào ban đêm.

Dịch vụ chăm sóc cá nhân như các phòng gym, spa, và các cửa hàng tiện lợi có thể mở cửa vào ban đêm để phục vụ khách hàng mong muốn tìm kiếm dịch vụ chăm sóc cá nhân

Dịch vụ y tế như bệnh viện, phòng khám và dịch vụ cấp cứu có thể hoạt động suốt đêm để cung cấp chăm sóc y tế cho cộng đồng.

Hiện nay, Hà Nội đã xuất hiện một vài khu vực hoạt động kinh tế ban đêm như khu Tạ Hiện, phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm cuối tuần, phố đi bộ Trần Nhân Tông, phố ẩm thực Tống Duy Tân, thành cổ Sơn Tây. 

Tuy nhiên, các dịch vụ còn nghèo nàn, chủ yếu là ẩm thực và mua sắm sản phẩm giá trị thấp, hoạt động còn xen lẫn khu dân cư nên chưa đảm bảo về trật tự, gây xung đột với cộng đồng dân cư không tham gia vào kinh tế ban đêm. Xét đến những điều kiện của kinh tế ban đêm, hiện chưa có khu vực nào của Hà Nội có thể thỏa mãn đầy đủ các điều kiện để vận hành kinh tế ban đêm một cách bền vững.

Sắp tới, tập đoàn Vingroup sẽ khai trương khu đô thị giải trí Mega Grand World tại Ocean Park 3 Hưng Yên, rất gần với trung tâm Thủ đô Hà Nội, đây là khu đô thị đáp ứng được tất cả các điều kiện cũng như cung cấp đầy đủ các dịch vụ để hoạt động kinh tế ban đêm được tổ chức với quy mô lớn.

Khu đô thị giải trí này có khả năng thu hút phần lớn khách du lịch của Hà Nội và bản thân người Hà Nội có nhu cầu trải nghiệm các dịch vụ ban đêm. Điều này dẫn đến nguy cơ hoạt động kinh tế đêm của Thủ đô thất thu lớn. 

Doanh thu du lịch và mức chi tiêu của du khách tại Hà Nội còn thấp có nguyên nhân từ khoảng trống khai thác các dịch vụ sau 24 giờ. Trong khi đó, nhu cầu của du khách sử dụng dịch vụ, vui chơi giải trí, thưởng thức nghệ thuật về đêm rất lớn, chứ không chỉ loanh quanh ở phố đi bộ, chợ đêm, quán karaoke, vũ trường hay ăn vặt.

Hiện nay, quỹ đất của Hà Nội còn nhiều, nhất là tại các quận huyện gần trung tâm như Long Biên, Đông Anh, Gia Lâm. Những quận, huyện này hoàn toàn có thể kêu gọi đầu tư một vài khu đô thị kết hợp các dịch vụ lưu trú, thể thao, văn hoá nghệ thuật, vui chơi, giải trí, mua sắm, chăm sóc sức khỏe 24/24, đảm bảo quy mô để phát triển kinh tế cả ngày và ban đêm.

Nếu thực hiện được những khu tổ hợp vui chơi, giải trí về đêm như vậy, hứa hẹn đem lại nguồn thu hàng nghìn tỷ đồng và tạo nên sản phẩm du lịch hấp dẫn cho du khách, kéo dài thời gian lưu trú của du khách tại Hà Nội. Nếu chậm chân, Hà Nội sẽ mất cơ hội và trao “miếng bánh thị phần” cho địa phương bạn.