Tuy nhiên, để kỳ vọng lãi suất cho cá nhân vay mua nhà giảm là rất khó, vì ngân hàng vẫn phải tăng chi phí huy động.

Đầu năm 2017, NHNN đã ban hành Thông tư 06/2017/TT-NHNN sửa đổi Thông tư 36 siết tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn từ mức 60% xuống còn 50%, áp dụng từ đầu năm 2017 và theo lộ trình giảm xuống còn 40% đầu năm 2018. Tuy nhiên, hiện tại, việc giảm tỷ lệ dùng vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn xuống 40% sẽ được lùi lại tới đầu năm 2019.

Các chuyên gia kinh tế - tài chính cho rằng, nguồn vốn huy động của các ngân hàng Việt Nam chủ yếu là ngắn hạn, trong khi cầu vốn trung dài hạn liên tục gia tăng. Nhất là những năm gần đây, khi thị trường bất động sản ấm lên, nhu cầu vốn của khách hàng cá nhân mua nhà tăng được xem là cơ hội để ngân hàng đẩy vốn cho vay lĩnh vực này.

Trong khi đó, tín dụng cho vay mua nhà chủ yếu là vốn trung, dài hạn kéo dài từ 10 - 15 năm, thậm chí nhiều ngân hàng cho vay trong khoảng thời gian 20 năm.

Đây chính là nguyên nhân dẫn đến trong 2 năm qua, nhiều ngân hàng có tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn cao, khoảng 55%, trong khi huy động vốn trung dài hạn chỉ chiếm 13% nguồn vốn huy động, gây ra nguy cơ mất cân đối kỳ hạn.

Trong bối cảnh nảy, nếu NHNN sớm siết lộ trình giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn, không chỉ phía ngân hàng gặp khó vì thiếu thời gian cân đối nguồn vốn, buộc phải “chạy đua” huy động vốn bằng việc tăng lãi suất đầu vào, mà còn tạo tác động tiêu cực tới người vay. Vì vậy, các doanh nghiệp lĩnh vực bất động sản đã có kiến nghị giữ tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn như hiện nay thêm một năm.

Theo đó, Hiệp hội Bất động sản TP. HCM (HoREA) đã có kiến nghị giữ nguyên tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn ở mức 50%, thay vì giảm về mức 45% đầu năm 2018 và về mức 40% từ năm 2019.

Lý do bởi thị trường bất động sản là một trong những hộ tiêu dùng lớn nhất của nền kinh tế, sử dụng hàng ngàn sản phẩm của hơn 90 ngành sản xuất, kinh doanh, đồng thời là ngành sản xuất và tạo nhiều việc làm cho người lao động. Vì vậy, việc giãn tiến độ giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn là cần thiết.

Trong khi đó, chia sẻ với Đầu tư Bất động sản, lãnh đạo một ngân hàng cho biết, việc cơ cấu nguồn vốn không bị thay đổi một cách gấp gáp theo hướng tăng tỷ trọng vốn vay trung dài hạn, thường có lãi suất huy động cao hơn so với ngắn hạn, giúp chi phí vốn của các tổ chức tín dụng giảm đáng kể.

Đây là một tiền đề để mặt bằng lãi suất cho vay tiếp tục được duy trì ổn định, hoặc có thể đi xuống nếu các nguồn vốn cho vay ngắn hạn lãi suất thấp tiếp tục tăng lên theo hướng mở rộng cung tiền của NHNN.

Tuy nhiên, trên thực tế, theo nhận định của các chuyên gia, lãi suất cho vay mua nhà không giảm, ngược lại xu hướng gia tăng là khó tránh. Bởi chi phí huy động vốn của các ngân hàng vẫn trên đà tăng, cộng thêm việc thực hiện nhiều chương trình khuyến mãi nhằm thu hút nguồn tiền nhàn rỗi.

Cụ thể, trước khi có sự điều chỉnh thời hạn, để đáp ứng lộ trình giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn xuống 50% theo yêu cầu của NHNN, các nhà băng đã đẩy mạnh lãi suất huy động tiền gửi, thậm chí có tình trạng lãi suất tăng cục bộ tại một số ngân hàng nhỏ, với lãi suất tiền gửi lên đến 8,2%/năm, do các nhà băng này đã sử dụng tỷ lệ lớn vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn.

Trên thị trường tài chính 2 quý đầu năm 2017, mặt bằng lãi suất huy động vẫn lội ngược dòng với lãi vay. Trong đó, phải kể đến việc các nhà băng liên tục điều chỉnh tăng lãi suất các kỳ hạn huy động tiết kiệm dài ngày, lên đến 8,1 - 8,2%/năm và hiện lãi suất cho cá nhân vay mua nhà được áp dụng ở mức phổ biến 10 - 12%/năm. Các ngân hàng cũng không còn nhiều chương trình ưu đãi tín dụng mua nhà như trước, chỉ một vài nhà băng ưu đãi lãi suất cho vay trong 1 - 3 tháng đầu.

TS Trần Du Lịch, chuyên gia kinh tế - tài chính cho rằng, việc giãn tiến độ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn sẽ tác động tích cực lên lãi suất cho vay vốn trung dài hạn ở lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, nhưng sẽ khó có chuyện giảm lãi suất với cho vay mua bất động sản.