Việc phê duyệt Đề án khẳng định quyết tâm và cam kết mạnh mẽ của Chính phủ trong việc mở rộng cơ hội tiếp cận giáo dục chất lượng cao cho người dân tộc thiểu số; đồng thời xây dựng đội ngũ lao động, cán bộ nòng cốt là người dân tộc thiểu số có trình độ, phẩm chất và năng lực, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, nhất là tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới và hải đảo.

Đề án áp dụng đối với học sinh, sinh viên, học viên là người dân tộc thiểu số sinh sống tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo hoặc thuộc hộ nghèo, theo học các ngành, lĩnh vực trọng điểm. Các trường dự bị đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp, cơ sở giáo dục đại học, học viện, viện nghiên cứu và các cơ quan, tổ chức liên quan là những chủ thể tham gia triển khai Đề án.

Mục tiêu trọng tâm của Đề án là mở rộng công bằng trong tiếp cận giáo dục chất lượng cao, tạo điều kiện để người dân tộc thiểu số được học tập trong các ngành, lĩnh vực có nhu cầu nhân lực lớn; qua đó hình thành lực lượng lao động và cán bộ nòng cốt, đóng góp trực tiếp cho sự phát triển bền vững của các địa phương vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Trong giai đoạn 2026-2035, Đề án phấn đấu tuyển mới hằng năm từ 2.000 đến 2.500 sinh viên trình độ cao đẳng, đại học; trong đó thu hút từ 1.000 đến 1.500 sinh viên có tiềm năng để đào tạo, hình thành đội ngũ cán bộ, lao động nòng cốt phục vụ phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Cơ cấu đào tạo dự kiến gồm các nhóm ngành sức khỏe (7-10%), nông - lâm nghiệp (5-10%), du lịch (5-10%), các ngành còn lại thuộc những lĩnh vực trọng điểm khác. Đồng thời, quy mô đào tạo trình độ thạc sĩ, tiến sĩ là người dân tộc thiểu số phấn đấu tăng tối thiểu 10% mỗi năm; quy mô tuyển sinh đào tạo dự bị đại học cũng tăng ít nhất 10% hằng năm.

Định hướng đến năm 2045, Đề án tiếp tục mở rộng quy mô và phạm vi đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao là người dân tộc thiểu số trong các ngành, lĩnh vực có thế mạnh, phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Theo lộ trình, giai đoạn 2026-2030 tập trung đào tạo các ngành: sức khỏe, công nghệ thông tin, nông nghiệp, tài chính - ngân hàng, đào tạo giáo viên, du lịch và công tác xã hội; giai đoạn 2030-2035 sẽ mở rộng sang các ngành, lĩnh vực khác phù hợp với thực tiễn phát triển.

Để triển khai hiệu quả Đề án, Chính phủ xác định thực hiện đồng bộ nhiều nhóm giải pháp trọng tâm, xuyên suốt từ khâu tạo nguồn, tổ chức đào tạo đến bảo đảm đầu ra và hoàn thiện cơ chế, chính sách.

Trong đó, trọng tâm là nâng cao năng lực và chất lượng hệ thống cơ sở đào tạo, nhất là các trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú và cơ sở dự bị đại học; đồng thời đầu tư có trọng tâm cho một số cơ sở giáo dục đại học chủ chốt nhằm đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho người dân tộc thiểu số.

Chương trình, giáo trình và tài liệu giảng dạy sẽ được rà soát, điều chỉnh hoặc xây dựng mới theo hướng hiện đại, phù hợp với trình độ người học và điều kiện kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo.

Nội dung đưa ra trong Đề án cũng nhấn mạnh việc tăng cường chuyển đổi số và ứng dụng khoa học, công nghệ trong đào tạo thông qua xây dựng nền tảng quản lý đào tạo số thống nhất; ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn trong tuyển sinh, quản lý người học, phân tích và dự báo nhu cầu nhân lực.

Hệ thống học liệu số đa ngôn ngữ, gồm tiếng Việt và một số tiếng dân tộc phổ biến, sẽ được phát triển nhằm nâng cao khả năng tiếp cận tri thức và chất lượng đào tạo.

Bên cạnh đó, Chính phủ khuyến khích huy động, đa dạng hóa nguồn lực triển khai; trong đó ngân sách nhà nước giữ vai trò chủ đạo, đồng thời lồng ghép với các chương trình, đề án, chương trình mục tiêu quốc gia liên quan.

Việc hợp tác công, tư, huy động doanh nghiệp và các nguồn lực xã hội hợp pháp cũng được thúc đẩy nhằm hỗ trợ đào tạo và phát triển nguồn nhân lực người dân tộc thiểu số.

Một điểm nhấn quan trọng của Đề án là xây dựng hệ sinh thái đào tạo gắn với thị trường lao động, bảo đảm đầu ra bền vững cho người học.

Các cơ sở đào tạo sẽ tăng cường kết nối với doanh nghiệp, trung tâm dịch vụ việc làm và chính quyền địa phương để tư vấn, giới thiệu việc làm ngay trong quá trình đào tạo; đồng thời xây dựng hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu về nghề nghiệp, thị trường lao động và xu hướng việc làm theo từng vùng, miền.

Đề án cũng khuyến khích các mô hình khởi nghiệp, hỗ trợ vay vốn và bồi dưỡng kỹ năng quản trị, kinh doanh cho người học sau đào tạo, gắn đào tạo với phát triển kinh tế tư nhân và sinh kế bền vững tại địa phương.

Ngoài ra, Đề án tập trung hoàn thiện các cơ chế, chính sách đặc thù cho người học là người dân tộc thiểu số như miễn, giảm học phí; hỗ trợ chi phí học tập, sinh hoạt, chỗ ở; bồi dưỡng ngoại ngữ, tin học; phát hiện và bồi dưỡng tài năng; đổi mới tuyển sinh, đào tạo linh hoạt và chính sách thu hút giáo viên, cán bộ chất lượng cao công tác tại vùng sâu, vùng xa, biên giới.

Đề án cũng nhấn mạnh vai trò của công tác tư vấn hướng nghiệp, truyền thông và hợp tác quốc tế nhằm định hướng nghề nghiệp phù hợp, lan tỏa chính sách, khơi dậy khát vọng học tập; đồng thời tạo điều kiện cho sinh viên dân tộc thiểu số xuất sắc được học tập, trao đổi ở nước ngoài, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong dài hạn.