Tạo môi trường tiêu dùng minh bạch

Thời gian qua, Chính phủ ban hành nhiều quy định liên quan việc áp dụng truy xuất nguồn gốc trong sản xuất và thương mại hàng hóa. Các tiêu chuẩn quốc tế như GS1, ISO 22005 đang trở thành thước đo chung để đánh giá khả năng truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Ông Phó Đức Sơn, Chủ tịch Hội Mã số mã vạch Việt Nam cho biết, giải pháp truy xuất nguồn gốc thông qua mã QR và hệ thống phần mềm được áp dụng xuyên suốt từ khâu sản xuất, chế biến đến tiếp thị và phân phối, đang trở thành một yêu cầu cấp thiết nhằm bảo vệ sản phẩm, hàng hóa khỏi vấn nạn hàng giả, hàng nhái.

Một trong những ưu điểm lớn nhất của việc ứng dụng công nghệ trong truy xuất thực phẩm là khả năng cung cấp thông tin minh bạch về nguồn gốc sản phẩm. Hệ thống truy xuất nguồn gốc sử dụng mã QR, blockchain, RFID hoặc các công nghệ Internet vạn vật (IoT) giúp người tiêu dùng dễ dàng tra cứu thông tin chi tiết về quá trình sản xuất, chế biến, vận chuyển và bảo quản thực phẩm. Điều này không chỉ giúp người tiêu dùng an tâm khi lựa chọn sản phẩm, mà còn tạo ra một môi trường tiêu dùng minh bạch, lành mạnh.

Bên cạnh đó, công nghệ giúp các doanh nghiệp thực phẩm có thể chủ động hơn trong việc giám sát chất lượng sản phẩm của mình từ đầu vào đến đầu ra. Các nhà sản xuất và nhà phân phối có thể theo dõi từng bước trong chuỗi cung ứng thực phẩm và đảm bảo mọi quy trình được thực hiện đúng theo tiêu chuẩn an toàn. Điều này không chỉ nâng cao chất lượng sản phẩm, mà còn bảo vệ uy tín của thương hiệu.

Công nghệ truy xuất nguồn gốc giúp phát hiện nhanh chóng các vấn đề liên quan an toàn thực phẩm, như thực phẩm bị nhiễm bẩn, hết hạn sử dụng, hay vi phạm các quy định về chất lượng. Khi phát hiện sự cố, việc thu hồi sản phẩm từ thị trường trở nên nhanh chóng và chính xác hơn, từ đó bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.

Dù nhiều ưu điểm như vậy, song một trong những khó khăn lớn khi triển khai công nghệ truy xuất nguồn gốc là chi phí đầu tư ban đầu khá cao. Các doanh nghiệp phải đầu tư hạ tầng công nghệ, phần mềm, thiết bị mã hóa và đào tạo nhân lực để triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc. Đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, đây có thể là một rào cản lớn, khiến họ gặp khó khăn trong việc áp dụng công nghệ này.

Hệ thống truy xuất nguồn gốc đòi hỏi tất cả các đối tác trong chuỗi cung ứng, từ nhà sản xuất, chế biến, phân phối đến bán lẻ, phải nhập liệu chính xác và nhất quán. Tuy nhiên, việc tích hợp các hệ thống dữ liệu khác nhau vẫn còn là một thách thức lớn đối với nhiều doanh nghiệp. Một vấn đề nghiêm trọng trong việc ứng dụng công nghệ vào truy xuất nguồn gốc thực phẩm là bảo mật dữ liệu. Nếu thông tin về nguồn gốc thực phẩm bị thay đổi hoặc thao túng, hệ thống truy xuất sẽ mất đi tính chính xác và minh bạch. Do đó, doanh nghiệp và cơ quan quản lý cần phải đảm bảo rằng, hệ thống dữ liệu được bảo vệ an toàn trước các mối đe dọa từ bên ngoài.

Nâng cao nhận thức

Để ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc thực phẩm thành công, các doanh nghiệp cần phải thay đổi thói quen làm việc của mình và nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về tầm quan trọng của việc kiểm tra nguồn gốc sản phẩm. Điều này đòi hỏi một chiến lược tuyên truyền mạnh mẽ và sự hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Để vượt qua khó khăn trong việc ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc thực phẩm, cần có sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng trong việc tạo ra khung pháp lý rõ ràng và hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Chính phủ có thể khuyến khích doanh nghiệp áp dụng các công nghệ truy xuất nguồn gốc thông qua các chính sách ưu đãi thuế, tài trợ nghiên cứu và phát triển hoặc cung cấp các khoản vay hỗ trợ.

Về phía cơ sở, Phó chủ tịch UBND huyện Thanh Trì (Hà Nội), ông Nguyễn Văn Hưng cho biết, để kiểm soát chất lượng nông, lâm, thủy sản từ nơi sản xuất đến bàn ăn, huyện đã và đang quy hoạch, phát triển các vùng sản xuất nông nghiệp tập trung an toàn, đạt tiêu chuẩn VietGAP.

Còn ông Hồ Việt Hùng, Phó chủ tịch UBND huyện Sóc Sơn (Hà Nội) chia sẻ, huyện tăng cường công tác quản lý chất lượng vật tư nông nghiệp và an toàn thực phẩm nông, lâm, thủy sản trên địa bàn; nhân rộng các vùng sản xuất an toàn để kiểm soát chất lượng. Ngoài ra, huyện tổ chức kiểm tra, đánh giá, xếp loại cơ sở sản xuất nông, lâm, thủy sản...

Ông Phó Đức Sơn mong muốn xây dựng một chuỗi thông tin đồng nhất, minh bạch và hiệu quả để nâng cao giá trị sản phẩm, đồng thời bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng. Giải pháp truy xuất nguồn gốc cần gắn kết chặt chẽ với Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa quốc gia. Điều này không chỉ tạo ra nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững, mà còn mở ra những cơ hội giao thương và hợp tác quốc tế, giúp hàng hóa Việt Nam khẳng định vị thế trên thị trường toàn cầu.