Phát biểu tại Diễn đàn kinh tế hợp tác, hợp tác xã năm 2019 ngày 14/10, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết tới nay, cả nước đã đưa kinh tế tập thể thoát khỏi tình trạng yếu kém, hoàn thành một mục tiêu của Nghị quyết 13/NQ-TW về phát triển kinh tế hợp tác.

Cụ thể, tỷ lệ phát triển HTX kiểu mới tăng mạnh qua từng năm gần đây. Đặc biệt, có tới 57% số HTX nông nghiệp hoạt động hiệu quả và trong lĩnh vực phi nông nghiệp, tỷ lệ này là từ 50-80% tuỳ từng lĩnh vực.

Tuy nhiên, mục tiêu thứ 2 của Nghị quyết 13/NQ-TW chưa đạt được là tỷ trọng của HTX cao hơn và tỷ trọng ngày càng lớn trong GDP. Năm 2013, kinh tế hợp tác đóng góp quy mô 7,49% GDP thì hiện chỉ còn 4% GDP.

Nguyên nhân được Phó Thủ tướng chỉ ra là do các thành phần kinh tế khác đều tăng trưởng mạnh ở số tuyệt đối và tương đối, nhất là trong lĩnh vực công nghiệp-xây dựng, dịch vụ. Hơn nữa, hơn 80% HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, vốn có tốc độ tăng trưởng thấp so với các khu vực khác.

Mặc dù ghi nhận nhiều thành quả quan trọng mà kinh tế hợp tác đạt được trong những năm gần đây nhưng Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ lưu ý, chúng ta chưa nhận thức đầy đủ và chưa quan tâm nhiều đến kinh tế hợp tác.

Phó Thủ tướng cho rằng, cần nhận thức hiệu quả của kinh tế hợp tác không phải chỉ là hiệu quả hoạt động của HTX mà còn là hiệu quả cung ứng dịch vụ đầu vào, đầu ra để gia tăng lợi ích cho kinh tế hộ. Thứ hai, nói HTX, nhiều nơi, nhiều người mới nghĩ tới HTX nông nghiệp, không quan tâm nhiều tới HTX phi nông nghiệp; nói tới kinh tế tập thể chỉ nói tới HTX chứ không đề cập tới tổ hợp tác.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp là thành phần kinh tế và mô hình kinh tế khác so với HTX. Luật HTX cho phép HTX được thành lập doanh nghiệp nhưng không cho phép HTX phát triển thành doanh nghiệp. HTX là loại hình kinh tế đặc biệt, không chỉ đóng góp kinh tế đơn thuần cho xã hội mà còn ổn định về chính trị, an sinh xã hội, không chỉ đáp ứng doanh thu cho HTX mà còn cho từng thành viên.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ chỉ rõ, nhiều địa phương vẫn còn “ám ảnh” mô hình HTX kiểu cũ, không còn phù hợp với tình hình mới hiện nay. Do vậy, có nơi áp đặt phát triển HTX bằng mệnh lệnh hành chính thì không thành công. Nhưng địa phương nào mà buông lỏng thì HTX càng bết bát.

Đồng tình với ý kiến của Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Ninh Đặng Huy Hậu “Nơi nào lãnh đạo địa phương quan tâm thì HTX phát triển và ngược lại, không quan tâm thì HTX gặp nhiều yếu kém”, Phó Thủ tướng cho rằng, KTTT, HTX chưa được quan tâm đồng đều, nói đến HTX chỉ mới nói đến nông nghiệp chứ chưa quan tâm đến phi nông nghiệp. Khi nói đến kinh tế hợp tác chỉ nói đến HTX, chưa nói nhiều đến THT và chưa có hệ thống pháp luật cho THT. Luật HTX mở ra hướng rất rõ là cho phép thành lập doanh nghiệp trong HTX. Do vậy cần nâng cao nhận thức về vấn đề này.

Chia sẻ với các đại biểu tham dự Diễn đàn, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng cần rà soát, đánh giá lại thể chế, luật pháp đối với kinh tế hợp tác, nghiên cứu bổ sung điều chỉnh cả tổ hợp tác; vấn đề xử lý tài sản không chia; trách nhiệm phát triển HTX của các thành viên và của doanh nghiệp; kiểm toán HTX; đào tạo nguồn nhân lực quản trị HTX...

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng giao cho các thành viên của Ban Chỉ đạo Đổi mới và phát triển kinh tế tập thể, HTX xác định rõ từng vấn đề cụ thể, xác định hướng sửa, thời hạn sửa đổi, bổ sung chính sách, pháp luật để trình Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ xem xét, xử lý hoặc trình cấp có thẩm quyền quyết định.

“Các chính sách chưa đi vào cuộc sống vì chưa tiệm cận được với cơ chế thị trường. Nhưng không để có việc lập ra HTX để chờ đợi chính sách ưu đãi của Nhà nước mà không chủ động vươn lên. Nhà nước sẽ hỗ trợ nhưng theo các nguyên lý của thị trường”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.