Sau khi loạt bài điều tra về các dự án điện mặt trời mái nhà được đăng tải trên Báo Đầu tư, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng đã tiến hành thanh tra việc quản lý, sử dụng đất tại Khu công nghiệp Lộc Sơn và Phú Hội, phát hiện nhiều sai phạm.

Tự ký quyết định điều chỉnh quy hoạch trái thẩm quyền

Theo Kết luận thanh tra số 1364/TB-TTr (ngày 22/11/2021) của Thanh tra tỉnh Lâm Đồng, 3/26 dự án được kiểm tra có vị trí đất được bố trí không phù hợp giữa ngành nghề sản xuất, kinh doanh với quy hoạch chi tiết xây dựng KCN Phú Hội đã được UBND tỉnh phê duyệt.

Thanh tra tỉnh Lâm Đồng khẳng định, việc Ban Quản lý các KCN tỉnh Lâm Đồng ban hành Quyết định số 57 (ngày 1/10/2019) phê duyệt điều chỉnh cục bộ Quy hoạch chi tiết sử dụng đất (quy hoạch ngành, nghề - lần 4) nhằm “hợp thức hóa” các sai phạm trên bằng cách điều chỉnh, bổ sung nhóm ngành, nghề mới “khác” vào tất cả các khu quy hoạch ngành, nghề đã được UBND tỉnh phê duyệt của KCN Phú Hội là vượt thẩm quyền (thuộc thẩm quyền của UBND tỉnh).

Căn cứ Quyết định số 57, Ban Quản lý các KCN tỉnh Lâm Đồng tiếp tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (GCNĐKĐT) và bố trí đất cho một số dự án đầu tư mới tại KCN Phú Hội có vị trí không phù hợp với ngành nghề sản xuất, kinh doanh đã được UBND tỉnh phê duyệt.

Đáng chú ý, Công ty Phát triển hạ tầng KCN Lộc Sơn - Phú Hội (gọi tắt là Công ty Phát triển hạ tầng KCN) đã ký 8 hợp đồng cho thuê lại 9,433 ha tại KCN Lộc Sơn chưa đúng thẩm quyền, do Công ty chưa được Sở Tài nguyên và Môi trường ký hợp đồng cho thuê đất, nên chưa có quyền ký hợp đồng cho thuê lại diện tích đất này.

Kết luận thanh tra của Thanh tra tỉnh Lâm Đồng còn cho thấy, có 46 hợp đồng cho thuê lại đất sau ngày 3/3/2017 chưa xác định cụ thể tiến độ sử dụng đất và biện pháp xử lý quy định. Đáng chú ý, Công ty Phát triển hạ tầng KCN ký hợp đồng cho thuê lại đất với 3 doanh nghiệp tại KCN Lộc Sơn vượt quá thời gian được cho thuê đất.

Về quản lý, sử dụng đất được thuê lại của các chủ đầu tư, theo Thanh tra tỉnh Lâm Đồng, Ban Quản lý các KCN và Công ty Phát triển hạ tầng KCN thiếu trách nhiệm, không kiểm tra, đôn đốc và báo cáo các cơ quan có thẩm quyền về tình trạng các chủ đầu tư chưa đưa đất vào sử dụng hoặc chậm đưa đất vào sử dụng đối với 18/31 dự án tại các KCN.

Trong đó, Ban Quản lý các KCN, Công ty Phát triển hạ tầng KCN chưa kịp thời tham mưu các cấp có thẩm quyền, đề nghị UBND tỉnh thu hồi 10,271 ha vi phạm tại 8 dự án chậm đưa đất vào sử dụng từ 36 đến 135 tháng.

“Một số chủ đầu tư dự án sử dụng đất không đúng mục tiêu đầu tư (như sản xuất, kinh doanh điện mặt trời, cho thuê lại nhà xưởng) là có dấu hiệu trục lợi từ chính sách ưu đãi đầu tư của Nhà nước (miễn giảm tiền thuê lại đất, ưu đãi thuế)”, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng kết luận.

Đặc biệt là việc Công ty TNHH Hu Cha Vina cho Công ty TNHH Kanaan thuê lại nhà xưởng tại KCN Lộc Sơn và trên cùng một địa điểm lại được cấp 2 GCNĐKĐT cho 2 dự án cùng ngành nghề kinh doanh. Công ty TNHH Hu Cha Vina được Nhà nước cho hưởng các ưu đãi, nhưng không đưa đất vào sử dụng theo hợp đồng thuê đất đã ký kết, không trực tiếp sản xuất, kinh doanh theo mục tiêu đầu tư ban đầu; có dấu hiệu lợi dụng chủ trương, chính sách về đầu tư, ưu đãi đầu tư của tỉnh để thu lợi.

Theo hợp đồng cho thuê nhà xưởng từ tháng 4/2020 đến tháng 10/2021, Công ty TNHH Hu Cha Vina thu lợi hơn 19 tỷ đồng từ hoạt động cho thuê nhà xưởng trên diện tích 3,5 ha, gần bằng tổng số tiền thuê lại đất, phí sử dụng hạ tầng thu được trong 6 năm (2015 - 2020) của tất cả dự án trong 2 KCN cộng lại (khoảng 25 tỷ đồng).

Ban Quản lý các KCN tỉnh Lâm Đồng không kiểm tra và xử lý đối với hành vi xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng tại 5/26 dự án được kiểm tra. Trong khi đó, chủ đầu tư 7/26 dự án được kiểm tra chưa chủ động lập các thủ tục, liên hệ với Sở Tài nguyên và Môi trường để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Về thu, nộp tiền thuê đất và phí sử dụng hạ tầng tại các KCN, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng phát hiện có 25/86 dự án nợ tiền thuê lại đất với tổng số tiền 3.941 triệu đồng và 47.241 USD; có 21/86 dự án nợ phí sử dụng hạ tầng với tổng số tiền 813 triệu đồng và 115.745 USD.

Thu hồi quyết định sai trái, chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra

Sau khi chỉ ra những sai phạm, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo Ban Quản lý các KCN thu hồi Quyết định số 57 về phê duyệt điều chỉnh cục bộ Quy hoạch chi tiết sử dụng đất (quy hoạch ngành nghề - lần 4) KCN Phú Hội do không đảm bảo các quy định của pháp luật; chấm dứt việc cấp GCNĐKĐT, bố trí đất cho các dự án không đúng quy định.

Đồng thời, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng kiến nghị UBND tỉnh yêu cầu Ban Quản lý các KCN tỉnh phối hợp với các sở liên quan tiến hành rà soát, làm việc trực tiếp với 4 chủ đầu tư trong việc thực hiện dự án đầu tư, sử dụng đất, tài sản theo nội dung GCNĐKĐT được cấp và các quy định của pháp luật liên quan, gồm: Công ty cổ phần Vinasolar Bảo Lộc; Công ty cổ phần Tập đoàn Intimex; Công ty TNHH Vườn hạnh phúc Đà Lạt; Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại TCB.

“Nếu đủ căn cứ các dự án này lợi dụng chính sách ưu đãi đầu tư của tỉnh để thu lợi, thì kiên quyết thu hồi GCNĐKĐT vì sử dụng đất không đúng mục đích, không triển khai sản xuất, kinh doanh theo tiến độ, mục tiêu đã cấp trong GCNĐKĐT”, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng đề xuất.

Đối với các đơn vị có phát sinh doanh thu từ hoạt động đầu tư ngoài GCNĐKĐT được cấp (như bán điện mặt trời mái nhà, cho thuê nhà xưởng), Thanh tra tỉnh Lâm Đồng cho rằng, Ban Quản lý các KCN cần rà soát, xem xét lại các điều kiện, nội dung ưu đãi đầu tư về thu tiền cho thuê lại đất, các loại thuế, phí sử dụng hạ tầng để xử lý. Trường hợp không thuộc đối tượng ưu đãi đầu tư, cần xem xét thu hồi các khoản ưu đãi theo đúng quy định; kiên quyết xử lý, tham mưu các cơ quan có thẩm quyền xử lý đối với việc sản xuất, kinh doanh không đúng mục tiêu đầu tư theo GCNĐKĐT.

Bên cạnh đó, Ban Quản lý các KCN tỉnh phải tiến hành làm việc, xử lý các vi phạm pháp luật về đất đai và xây dựng tại 5/26 dự án được kiểm tra; tổ chức rà soát, kiểm tra 60/86 dự án còn lại tại các KCN (ngoài 26 dự án đã được lựa chọn để kiểm tra) để xử lý kịp thời các hành vi xây dựng công trình không phép, sai giấy phép; hoạt động không đúng tiến độ, mục tiêu đầu tư; không đưa đất vào sử dụng hoặc chậm đưa đất vào sử dụng theo GCNĐKĐT; lập thủ tục thu hồi 10,271 ha đất vi phạm tại 8 dự án do chậm đưa đất vào sử dụng từ 36 đến 135 tháng và điều chỉnh GCNĐKĐT theo quy định; tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm, có hình thức xử lý đối với các bộ phận chức năng, cá nhân có liên quan đến tồn tại, hạn chế nêu trên.

Đối với Công ty Phát triển hạ tầng KCN, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng đề xuất UBND tỉnh yêu cầu công ty này liên hệ với Sở Tài nguyên và Môi trường để thực hiện các thủ tục ký hợp đồng thuê đất với 9,433 ha tại KCN Lộc Sơn làm cơ sở ký kết hợp đồng cho thuê lại đất theo quy định...

Đặc biệt, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng kiến nghị UBND tỉnh yêu cầu Công ty Phát triển hạ tầng KCN chấm dứt việc giới thiệu cho các doanh nghiệp thuê lại đất không đúng quy hoạch chi tiết xây dựng tại KCN Phú Hội; có biện pháp xử lý hoặc kiến nghị UBND tỉnh xử lý dứt điểm các vướng mắc do việc cho thuê lại đất tại KCN Phú Hội không đúng quy hoạch, tạo điều kiện cho các nhà đầu tư ổn định sản xuất.

Bên cạnh đó, Công ty Phát triển hạ tầng KCN phải khẩn trương rà soát việc thực hiện các quy định của pháp luật trong việc tính toán, xác định và thu tiền thuê lại đất tại KCN Lộc Sơn; rà soát toàn bộ hợp đồng, phụ lục hợp đồng cho thuê lại đất với các chủ đầu tư dự án tại các KCN để ký phụ lục hợp đồng bổ sung cụ thể tiến độ sử dụng đất tương ứng với tiến độ thực hiện dự án đầu tư, thời gian cho thuê lại đất không được vượt quá thời gian thuê đất của công ty này.

Công ty Phát triển hạ tầng KCN cũng phải xác định cụ thể biện pháp xử lý nếu bên thuê lại đất không đưa đất vào sử dụng hoặc chậm tiến độ sử dụng đất so với GCNĐKĐT được cấp; có biện pháp xử lý nếu bên thuê lại đất chậm nộp tiền thuê lại đất, phí sử dụng hạ tầng KCN; yêu cầu các chủ đầu tư dự án có thuê lại đất tại các KCN đưa đất vào sử dụng theo đúng tiến độ đã giao kết trong hợp đồng thuê lại đất và Giấy CNĐKĐT được cấp. Công ty phải tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các cá nhân đối với các tồn tại, hạn chế nêu trên và căn cứ kết quả họp kiểm điểm, xử lý theo thẩm quyền.

Riêng dấu hiệu lợi dụng chủ trương, chính sách về đầu tư, ưu đãi đầu tư của tỉnh để thu lợi xảy ra tại Công ty TNHH Hu Cha Vina, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh giao Công an tỉnh điều tra, làm rõ đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan đến công ty này. UBND tỉnh Lâm Đồng đã chỉ đạo Thanh tra tỉnh chuyển hồ sơ sang cơ quan công an để tiếp tục điều tra, làm rõ.