Đẩy mạnh tuyên truyền 6 định hướng lớn

Phát biểu tại Hội nghị Tuyên truyền về phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã trong giai đoạn mới, do Ban Tuyên giáo Trung ương, Liên minh Hợp tác xã (HTX) Việt Nam, Hội đồng Lý luận Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông và Hội Nhà báo Việt Nam đã phối hợp tổ chức chiều 8/11/2022, ông Lê Hải Bình, Uỷ viên Dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương cho biết, tại Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đưa ra những quan điểm lý luận đầu tiên về HTX cách đây đúng 100 năm, vào cuối năm 1922. 

Đặc biệt, Bác Hồ đã luôn dành thời gian quan tâm tới người nông dân, nông nghiệp, nông thôn, hợp tác xã. Minh chứng là Bác đã đề cập 505 lần trong các thư, văn kiện, bài báo. Dựa trên lý luận của Bác, Đảng và Nhà nước đã xây dựng chính sách, thể chế cho khu vực kinh tế tập thể, HTX.

Theo ông Lê Hải Bình, Việt Nam lần đầu tiên thông qua Luật HTX năm 1996. Tiếp đó, từ những thực tế triển khai đã ban hành Luật HTX 2003, Luật HTX 2012 sửa đổi, từ đó tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho khu vực kinh tế tập thể, HTX.

Khẳng định, kinh tế tập thể mà nòng cốt là hợp tác xã là bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay, ông Lê Hải Bình nhấn mạnh: “Trong những năm qua, phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã luôn là chủ trương lớn, được Đảng và Nhà nước quan tâm, chú trọng”.

Nội dung Nghị quyết số 20-NQ/TW, ngày 16/6/2022, Hội nghị lần thứ 5 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới cũng nêu rõ các quan điểm chỉ đạo, mục tiêu, giải pháp, trong đó nhấn mạnh: “Kinh tế tập thể là thành phần kinh tế quan trọng, phải được củng cố và phát triển cùng kinh tế Nhà nước, trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân. 

Phát triển kinh tế tập thể là xu thế tất yếu trong bối cảnh hội nhập quốc tế, phù hợp kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; xuất phát từ nhu cầu thiết thực, bảo vệ lợi ích và tạo điều kiện cho thành viên sản xuất, kinh doanh hiệu quả, phát triển bền vững”…

Trải qua quá trình phát triển, nhất là hai năm chịu ảnh hưởng nặng nề từ đại dịch COVID-19, đến nay, khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã nhìn chung đã phục hồi và phát triển sản xuất, kinh doanh; góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, tăng trưởng kinh tế, bảo đảm an sinh, thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của đất nước.

Khẳng định thời gian qua, kinh tế tập thể, HTX đạt được nhiều thành tựu, ông Lê Hải Bình dẫn chứng, năm 2020, kinh tế tập thể, HTX đã đóng góp vào GDP trực tiếp gần 4,8%, gián tiếp trên 30%. Cuối năm 2021 đã có 27.400 HTX, tăng 41% so với năm 2013, tạo việc làm thường xuyên cho hơn 1 triệu lao động, tham gia mạnh mẽ vào chuyển đổi cơ cấu trong nông nghiệp và công cuộc xóa đói, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, ổn định an ninh – kinh tế - văn hóa ở nông thôn, làm cho người nông dân yên tâm phát triển sản xuất trên mảnh đất mình sinh ra…

Để kinh tế tập thể, HTX ngày càng phát huy vai trò đối với sự phát triển kinh tế - xã hội đất nước, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương lưu ý công tác tuyên truyền thời gian tới cần chú ý 6 định hướng lớn.

Thứ nhất, Tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, chương trình hành động của Chính phủ, nghị quyết của cấp ủy đảng, chính quyền địa phương, kế hoạch thực hiện của Liên minh HTX Việt Nam về phát triển kinh tế tập thể, HTX; các nội dung Nghị quyết 20-NQ/TW…

Thứ hai, đề cao vai trò, trách nhiệm của cấp uỷ, chính quyền trong lãnh đạo, chỉ đạo việc thúc đẩy kinh tế tập thể, HTX phát triển; thúc đẩy quá trình áp dụng công nghệ, chuyển sổi số của kinh tế tập thể, HTX trong bối cảnh cuộc cách mạng 4.0 đang phát triển mạnh mẽ…

Thứ ba, tuyên truyền các mô hình HTX kiểu mới, HTX sản xuất, kinh doanh gắn với chuỗi giá trị sản phẩm chủ lực vùng, miền hiệu quả; cách làm hay, điển hình tiên tiến; kinh nghiệm, giải pháp phát triển kinh tế tập thể, HTX trên thế giới và khu vực.

Thứ tư, tích cực phản ánh quá trình tiến hành rà soát, bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật nhằm tạo môi trường pháp lý thuận lợi khuyến khích, hỗ trợ kinh tế tập thể mà nòng cốt là HTX phát trển mạnh mẽ…

Thứ năm, tuyên truyền vai trò của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam từ Trung ương đến địa phương trong phát triển kinh tế tập thể, HTX; là cơ quan đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các thành viên HTX; thực hiện các dự án về hiện đại hóa công nghệ thông tin; đẩy mạnh hợp tác quốc tế…

Thứ sáu, đẩy mạnh tuyên truyền các hoạt động đẩy mạnh nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn về phát triển kinh tế tập thể, HTX ở nước ta và trên thế giới.

Đề xuất thành lập Tập đoàn kinh tế HTX

Báo cáo của Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cho biết, năm 2022, ước cả nước thành lập mới 2.187 hợp tác xã, đạt 109,35% chỉ tiêu kế hoạch năm 2022 (trong đó, thành lập mới 1.723 hợp tác xã nông nghiệp, chiếm 78,8%; 464 hợp tác xã phi nông nghiệp, chiếm 21,2%). 

Đến 31/12/2022, ước cả nước có 29.021 hợp tác xã (19.384 hợp tác xã nông nghiệp, chiếm 66,8%; 8.456 hợp tác xã phi nông nghiệp, chiếm 29,1%; 1.181 Quỹ tín dụng nhân dân, chiếm 4,1%). 

Các hợp tác xã thu hút 6,94 triệu thành viên là hộ gia đình, chủ yếu ở địa bàn nông thôn (tăng 22.466 thành viên so với năm 2021) và 2,6 triệu lao động (tăng 71.000 lao động so với năm 2021); tổng số vốn điều lệ đạt 54,15 nghìn tỷ đồng, bình quân 1,86 tỷ đồng/hợp tác xã; tổng giá trị tài sản đạt 187,75 nghìn tỷ đồng, bình quân 6,5 tỷ đồng/hợp tác xã, tăng 8,7% so với năm 2021.

Theo ông Nguyễn Ngọc Bảo, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, năm 2023, Liên minh hợp tác xã Việt Nam đề xuất mục tiêu, kinh tế tập thể, hợp tác xã phát triển năng động, hiệu quả, bền vững, tăng về số lượng, quy mô, chất lượng; đa dạng về loại hình hợp tác trong các ngành, nghề, lĩnh vực; 

Đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ cao, sản xuất gắn với chuỗi giá trị, chú trọng phát triển sản phẩm, chế biến sâu, đạt tiêu chuẩn, chất lượng, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu; thu hút ngày càng nhiều cá nhân, hộ gia đình ở địa bàn nông thôn và thành thi tham gia hợp tác xã, tổ hợp tác; nâng cao thu nhập và đời sống của các thành viên.  

Chỉ tiêu năm 2023 thành lập mới ít nhất 3.000 tổ hợp tác, 2.000 hợp tác xã, 20 liên hiệp hợp tác xã; tổng số hợp tác xã hoạt động hiệu quả trên 60%; tỷ trọng hợp tác xã liên kết chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị đạt ít nhất 25% tổng số hợp tác xã; tổng số cán bộ quản lý hợp tác xã được đào tạo theo các chương trình tăng 10%; tổng số thành viên hợp tác xã, tổ hợp tác tăng từ 5% trở lên; thu nhập bình quân của người lao động trong hợp tác xã tăng từ 10% trở lên so với năm 2022.

Để đạt được những chỉ tiêu trên, Liên minh Hợp tác xã đề xuất tiếp tục lấy HTX làm nòng cốt của kinh tế tập thể (bao gồm tổ hợp tác, HTX, liên hiệp hợp tác xã và các tổ chức kinh tế tập thể khác khác như liên đoàn HTX, tập đoàn kinh tế HTX) trong Luật HTX sửa đổi sắp tới. Coi HTX là trung tâm để xây dựng khung pháp lý.

Đồng thời, chính thức quy định THT trong Luật HTX (sửa đổi) để có chính sách hỗ trợ, nâng cao năng lực cạnh tranh cho loại hình tổ chức này nói riêng, cho HTX nói chung trong bối cảnh các FTA thế hệ mới có hiệu lực, hệ thống HTX của các quốc gia thành viên có sự phát triển nhanh chóng. 

Xem xét thành lập Tập đoàn kinh tế HTX, hình thành các tổ chức kinh tế tập thể quy mô lớn, tận dụng lợi thế theo quy mô, nâng cao năng lực cạnh tranh, giữ vững thị phần trong nước, tiến tới tăng xuất khẩu. 

Bên cạnh đó, nghiên cứu mô hình HTX tiến tới thực hiện mục tiêu đến năm 2045 “Phấn đấu có ít nhất 3 tổ chức kinh tế tập thể nằm trong bảng xếp hạng 300 hợp tác xã lớn nhất toàn cầu do Liên minh Hợp tác xã quốc tế (ICA) công nhận”. 

Đặc biệt là bổ sung cơ chế chính sách mở rộng thành viên, tăng tính thu hút của HTX, ưu tiên phát triển về chất, phát triển và tăng số lượng thành viên HTX hơn phát triển về lượng thông qua chỉ tăng số lượng HTX. 

Bảo đảm công bằng trong các chính sách ưu đãi, hỗ trợ của Nhà nước đối với tổ chức kinh tế tập thể, có chính sách khuyến khích tổ chức kinh tế tập thể, HTX triển khai các hoạt động phục vụ xã hội, cộng đồng. 

Bổ sung chính sách hỗ trợ các tổ chức kinh tế tập thể, như cho phép đầu tư kết cấu hạ tầng, phương tiện vận chuyển, trang thiết bị bảo quản, chế biến, tham gia hoạt động thu gom, chế biến, bảo quản, nhập, xuất hàng dự trữ Quốc gia;…

Cùng với đó, làm rõ chức năng nhiệm vụ, địa vị pháp lý và tăng tính chủ động cho Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX cấp tỉnh. Học tập kinh nghiệm của Nhật Bản, Trung Quốc…, kiện toàn, củng cố chức năng nhiệm vụ Liên minh HTX đồng thời với quá trình tham gia FTA thế hệ mới.

Giao hệ thống Liên minh HTX Việt Nam thực hiện một số nhiệm vụ như: Thực hiện một số nhiệm vụ quản lý nhà nước đối với các tổ chức kinh tế tập thể hoạt động trong lĩnh vực phi nông nghiệp; Thực hiện công tác giám sát, tổng kết, đánh giá tình hình phát triển tổ chức kinh tế tập thể trong lĩnh vực phi nông nghiệp; Phối hợp với chính quyền địa phương trong giám sát, quản lý tài sản không chia hình thành từ nguồn hỗ trợ, ưu đãi của nhà nước đối với các tổ chức kinh tế tập thể, đặc biệt trong quá trình các tổ chức kinh tế tập thể chuyển đổi hình thức kinh doanh khác hoặc giải thể, chia tách, sáp nhập, hợp nhất, phá sản…