Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Hồng Thái cho biết, từ năm 2010, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt “Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2020”.

Bước đầu triển khai, chương trình đã hình thành, phát triển các sản phẩm quốc gia của Việt Nam bằng công nghệ tiên tiến.

Tiêu biểu như với sản phẩm lúa gạo chất lượng cao, chương trình đã tập trung nghiên cứu tạo giống mới thích ứng với biến đổi khí hậu; xây dựng được gói kỹ thuật thâm canh, trong đó giảm 50% nhu cầu hạt giống nhưng vẫn đảm bảo năng suất đã mang lại doanh thu gián tiếp 1.500 tỷ/năm.

Sản phẩm giàn khoan dầu khí di động, giúp doanh nghiệp tham gia giảm được chi phí đầu tư so với nhập khẩu từ 10-15% (tương đương khoảng 23 triệu USD).

Các sản phấm quốc gia thuộc nhóm sản phẩm nông nghiệp đều là mặt hàng chủ lực đóng góp lớn cho xuất khẩu và có thị phẩn lớn tiêu dùng trong nước.

Các sản phẩm thuộc nhóm công nghiệp (thiết bị nâng hạ siêu trường siêu trọng, giàn khoan dầu khí di động...) đều là những sản phẩm đầu tiên được sản xuất tại Việt Nam với tỷ lệ nội địa hóa cao.

Các sản phẩm thuộc lĩnh vực y tế (vaccine) đều là những sản phẩm có ý nghĩa quan trọng trong bảo vệ sức khỏe cộng đồng và chủ động sản xuất được trong nước.

“Các kết quả này có tính lan tỏa và tác động tích cực trong việc phát triển doanh nghiệp, góp phần nâng cao hiệu quả của hoạt động khoa học công nghệ, thu hút được sự tham gia của doanh nghiệp, góp phần phát triển kinh tế xã hội bền vững, hiệu quả”, Thứ trưởng Trần Hồng Thái khẳng định.

Trên cơ sở các kết quả đạt được, ngày 1/2/2021 Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 157/QĐ-TTg ban hành Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2030 với mục tiêu nghiên cứu, ứng dụng công nghệ tiên tiến, thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư vào sản xuất, phát triển các sản phẩm quốc gia nhằm tăng năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh.

Ông Đỗ Hữu Hào, Chủ nhiệm Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2030 cho biết, có 8 sản phẩm đã phê duyệt trong chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2020 nhưng chưa hoàn thành, sẽ được chuyển sang giai đoạn 2021-2030 để tiếp tục hoàn thiện, bao gồm: Vaccine phòng bệnh cho vật nuôi; sâm Việt Nam; lúa gạo Việt Nam chất lượng cao, năng suất cao; nấm ăn và nấm dược liệu; cà phê Việt Nam chất lượng cao; cá da trơn Việt Nam chất lượng cao và các sản phẩm từ cá da trơn, tôm nước lợ (tôm sú và tôm thẻ chân trắng) và vi mạch điện tử.

Ông Đỗ Hữu Hào đề nghị các bộ, ngành, tổ chức và doanh nghiệp tiếp tục đề xuất các sản phẩm quốc gia mới để đưa vào Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2030.

Tại Hội thảo hướng dẫn triển khai Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2030, ông Trần Mạnh Báo, Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn ThaiBinh Seed cho rằng, sản phẩm quốc gia có vai trò quan trọng trong xây dựng và phát triển đất nước, góp phần quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế giới; có ý nghĩa lớn đối với ngành nông nghiệp, góp phần đảm bảo an ninh lương thực và cải thiện đời sống người dân.

Ông cho biết, ThaiBinh Seed đã tham gia chương trình sản phẩm quốc gia trong giai đoạn 2020-2021. Từ việc triển khai các nhiệm vụ, trình độ quản lý công nghệ, nghiên cứu ứng dụng của công ty được nâng lên rõ rệt.

Tuy nhiên, vẫn còn một số thách thức khi thực hiện chương trình như phải chịu áp lực cạnh tranh từ sản phẩm nhập khẩu và biến đổi khí hậu.

Ông Báo đề nghị cần đẩy nhanh tiến độ thực hiện chương trình; cần có phương án tạo cơ chế thông thoáng cho doanh nghiệp, cho các doanh nghiệp đã tham gia từ trước được tiếp tục phát triển sản phẩm ở giai đoạn tiếp theo.

Trong khi đó, ông Nguyễn Mạnh Hải, đại diện Tập đoàn Viettel đề xuất chương trình bổ sung các sản phẩm quốc gia mang tính cốt lõi, nền tảng liên quan đến vũ trụ, bán dẫn, năng lượng mới.