“Nội” lẫn “ngoại” đều đáng lo

Phát biểu tại buổi họp báo Tổng kết nhiệm vụ ngành ngân hàng năm 2015 sáng nay (24/12), Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, NHNN đã lường trước nhiều khó khăn, thách thức đối với điều hành chính sách tiền tệ năm 2016.

Về nội tại, thứ nhất, hệ thống ngân hàng vẫn chịu áp lực lớn về vốn cho sản xuất kinh doanh do thị trường tài chính nước ta chưa phát triển, ngân hàng không chỉ đáp ứng nhu cầu vốn ngắn hạn mà còn phải đáp ứng cả nhu cầu vốn trung và dài hạn của nền kinh tế. Như vậy, việc cân đối vốn của ngân hàng thương mại, nhất là vốn trung, dài hạn vẫn khó khăn.

Thứ hai, tình trạng đô la hóa nền kinh tế đã được giảm thiểu nhờ NHNN quán triệt phương châm chống đô la hóa. Tuy nhiên, thực tế thị trường thời gian qua vẫn chịu nhiều tác động nhiều kinh tế thế giới. Vì vậy, nếu không có giải pháp linh hoạt, kịp thời để giải tỏa tâm lý thị trường thì sẽ gây khó khăn cho điều hành.

Thứ ba, với tình hình thị trường tài chính hiện nay, ngân hàng vẫn là lực lượng chủ chốt nắm giữ trái phiếu Chính phủ (TPCP). Yêu cầu phát hành TPCP ở mức cao năm 2016 sẽ gây áp lực lớn đến lãi suất, đây cũng là thách thức của NHNN năm 2016.

Không chỉ nội tại, các diễn biến thị trường thế giới năm 2016 cũng gây khó cho công tác điều hành. Theo Phó Thống đốc, kinh tế thế giới thường xuyên biến động khó lường nên tác động đến thị trường trong nước như thế nào cũng là thách thức cho điều hành năm 2016, trong đó, tác động lớn nhất là diễn biến tiếp theo của Fed cũng như sự tăng giảm của đồng Nhân dân tệ (CNY).  

 Giảm lãi suất là rất khó

Liên quan đến lãi suất, nhiều ý kiến cho rằng, lạm phát năm 2015 chỉ 1% trong khi lãi suất không giảm là bất công với doanh nghiệp. Về vấn đề này, Phó Thống đốc cho hay, Quỹ tiền tệ IMF đã cảnh báo, lạm phát năm 2015 tuy giảm nhưng không phải do giảm phát mà là do  yếu tố giá cả hạ hàng hóa thế giới, nhất là giá dầu giảm.

Năm 2015 tuy lạm phát thấp song năm 2016, nhiều khả năng lạm phát sẽ tăng trở lại  bởi vì năm 2015, giá dầu giảm gần mức đáy, cho nên giá dầu năm 2016 giảm thêm nữa là khó xảy ra. Nếu giá dầu tăng trở lại, lạm phát nước ta sẽ bị ảnh hưởng. Chưa kể, năm 2016, hàng loạt mặt hàng thiết yếu trong nước như giáo dục, y tế, giá điện… sẽ nằm trong lộ trình điều chỉnh giá.

Cũng theo Phó Thống đốc, lãi suất cho vay ở nước ta còn cao hơn so với khu vực nhưng hòan cảnh nước ta đang có sự khác biệt: đó là hệ thống ngân hàng đang trong quá trình tái cơ cấu, do đó việc giảm lãi suất cũng phải cân nhắc đến sức chịu đựng của các tổ chức tín dụng. Hơn nữa, lãi suất chỉ là một trong các yếu tố đầu vào của DN. Việc nâng cao sức cạnh tranh của DN phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố.    

 Tỷ giá sẽ được điều hành linh họat hơn

Liên quan đến tỷ giá, Phó Thống đốc cho hay, thời gian qua, chính sách lãi suất, tỷ giá được kết hợp đồng bộ. NHNN đã kiểm soát ổn định tỷ giá, lãi suất huy động USD điều chỉnh giảm liên tục. Cụ thể, những năm 2010-2011, lãi suất USD ở mức 5,5%  thì hiện giảm chỉ còn 0% cho cả tổ chức và cá nhân.  

Định hướng 2016, với những thách thức đã nêu, thị trường ngoại hối trong nước còn chịu tác động rất lớn về mặt tâm lý từ các bên ngoài vì vậy NHNN kiên quyết đưa ra các giải pháp nhằm kiểm soát chặt chẽ và yêu cầu báo cáo trạng thái ngoại tệ thường xuyên.

“NHNN đang hoàn thiện để tiến tới hình thành cách điều hành tỷ giá linh hoạt hơn trong năm 2016, dựa trên cơ sở cân nhắc diễn biến trong nước và quốc tế để giảm tâm lý kỳ vọng vào tỷ giá, giảm bớt tâm lý găm giữ ngoại tệ, gây khó khăn cho điều hành với mục tiêu cao nhất là nâng cao giá trị tiền đồng”, Phó Thống đốc nói.