Là nhà đầu tư cam kết đầu tư nhiều nhất trong chương trình Shark Tank Việt Nam mùa 1, với hơn 28 tỷ đồng, ông Nguyễn Xuân Phú, Chủ tịch HĐQT Sunhouse từng chia sẻ, khi thẩm định dự án để giải ngân, không một start-up nào mà ông Phú cam kết đầu tư có dữ liệu trùng khớp với thông tin khi thương thảo trên truyền hình. Thậm chí, có con số thực tế chênh lệch gấp nhiều lần, chứ không phải 5-10% so với số liệu khi thương thuyết trên truyền hình. Đây là lý do mà trong Chương trình Shark Tank Việt Nam mùa 2, “cá mập” này tiếp tục thể hiện quan điểm cứng rằng là làm kinh doanh không tin ai, chỉ trừ số liệu và diễn biến thực tế.

Ông Sử Ngọc Khương, Giám đốc đầu tư của Công ty Savills Việt Nam hoàn toàn đồng tình quan điểm trên.

“Nếu không có những con số tài chính trong quá khứ thì nhà đầu tư khó có thể định lượng khả năng tăng trưởng trong 3-5 năm tới”, ông Khương chia sẻ. Theo ông Khương, dựa vào số liệu kinh doanh càng cụ thể và chân thực, nhà đầu tư sẽ cân nhắc quyết định có chi tiền vào dự án đó hay gửi ngân hàng, hoặc chuyển đến một cơ hội rót vốn cho doanh nghiệp khác.

Số liệu tài chính luôn quan trọng và ảnh hưởng đến quyết định của nhà đầu tư. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Duy Hiếu, Giám đốc điều hành Quỹ Khởi nghiệp Doanh nghiệp khoa học - công nghệ Việt Nam (SVF), các bằng chứng này không thể mô tả hết những gì đang và sẽ xảy ra trong một dự án start-up.

Nhiều nhà đầu tư còn nhìn nhận giá trị của một công ty ngày nay là tổng số tiền nó sẽ kiếm được trong tương lai. Chuỗi nhà hàng là ví dụ rõ nhất. Họ đã và đang thu một khoản tiền lớn, nhưng dòng tiền trong vài năm tới có thể bị mai một khi khách hàng chuyển đến những địa điểm khác hợp xu hướng hơn. Và ngược lại,…

 “Vấn đề không phải số liệu về doanh nghiệp đang đẹp hay xấu mà thông tin start-up chia sẻ có trung thực hay không”, ông Hiếu nói và khẳng định, sự trung thực luôn tỷ lệ thuận với niềm tin mà mọi đối tác từ đồng nghiệp, đến nhà đầu tư muốn nhìn thấy ở những người sáng lập, dù ở giai đoạn phát triển nào của dự án.

Thêm vào đó, dòng tiền dương trong giai đoạn đầu thành lập là điểm cộng trong đánh giá của nhà đầu tư, đặc biệt nếu chúng xuất phát từ phía khách hàng. Nghĩa là sản phẩm đã phần nào thỏa mãn nhu cầu của người dùng.

Ngoài ra, tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư cũng ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh. Nếu nắm giữ tỷ lệ quá lớn và những nhà sáng lập lại quá nhỏ sẽ phần nào ảnh hưởng đến tâm lý “làm việc không hết lòng” của đội ngũ sáng lập.

Theo ông Sử Ngọc Khương, tỷ lệ từ 20-40% thường được các nhà đầu tư lựa chọn nhất và việc định giá thường được các “cá mập” dựa trên 2 cách chính là chiết khấu dòng tiền (dựa trên ước lượng tăng trưởng trong tương lai) và so sánh vốn hóa với các doanh nghiệp cùng ngành.

Đã có những start-up định giá công ty quá cao so với đánh giá của nhà đầu tư. Tuy nhiên, ông Hiếu chia sẻ, SVF đã từng làm việc với không ít công ty khởi nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp tại các tỉnh lại khá khiêm tốn trong việc đưa ra giá trị của công ty, trong khi dự án đã có lãi.

“Chúng ta cần hỗ trợ cho họ kiến thức về tài chính, định giá mô hình kinh doanh hay quản lý dòng tiền. Rất có thể người sáng lập không chủ ý nói sai số liệu mà do không có khả năng để trở thành giám đốc tài chính khi trả lời câu hỏi của nhà đầu tư”, ông Hiếu chia sẻ.

Bên cạnh đó, tạo ấn tượng và thu hút sự quan tâm, tò mò về sản phẩm ngay những giây ban đầu khi người sáng lập trình bày là bí quyết ghi điểm với nhà đầu tư mà các chuyên gia đưa ra.

“Hai vấn đề quan trọng mà nhà đầu tư muốn biết là tiềm năng thị trường và đội ngũ vận hành có khả năng làm những điều đó trở thành hiện thực hay không”, ông Nguyễn Duy Hiếu nói.