Tiếp tục nâng cao hiệu quả và sự đóng góp của thị trường chứng khoán

Tại Diễn đàn “Triển vọng Thị trường vốn Việt Nam 2026: Bứt phá trên nền tảng mới” do Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA) phối hợp với Tạp chí Đầu tư Tài chính (VietnamFinance) tổ chức ngày 12/12, ông Bùi Hoàng Hải - Phó Chủ tịch Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước đã chia sẻ những giải pháp để tiếp tục phát triển thị trường chứng khoán ổn định và bền vững. 

Ông Hải cho biết, năm 2025 đánh dấu một trong những dấu mốc quan trọng nhất khi chính thức nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam lên nhóm thị trường mới nổi. Đây là sự công nhận của cộng đồng tài chính toàn cầu với những nỗ lực kéo dài hơn 2 thập kỷ vừa qua trong việc xây dựng thị trường chứng khoán minh bạch, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế, đồng thời tạo động lực để thị trường có những cải cách sâu rộng hơn nữa. 

“Tuy nhiên việc nâng hạng mới chỉ là bước khởi đầu. Hành trình tiếp theo sẽ còn là chặng đường dài để cải cách thị trường, nâng cao hiệu quả hoạt động và đóng góp một cách tích cực, thực chất hơn nữa vào nền kinh tế”, Phó Chủ tịch UBCKNN khẳng định. 

Cụ thể, Bộ Tài chính và UBCKNN sẽ tiếp tục tập trung tháo gỡ các rào cản để gia tăng độ mở của thị trường, đáp ứng các tiêu chí nâng hạng cao hơn nữa và tiến tới các tiêu chuẩn của MSCI. Đặc biệt thông qua mô hình đối tác bù trừ trung tâm (CCP) dự kiến sẽ được triển khai vào đầu năm 2027 sẽ tăng niềm tin cho các nhà đầu tư nước ngoài, tăng sự ổn định hơn cho thị trường chứng khoán, đồng thời nâng cao sức chống chịu cho toàn bộ thị trường. 

Bên cạnh đó, UBCKNN cũng sẽ hoàn thiện các giải pháp để mở rộng khả năng tiếp cận cho nhà đầu tư nước ngoài thông qua cơ chế cho phép các nhà đầu tư được giao dịch trực tiếp thông qua các nhà môi giới toàn cầu, hoàn thiện kết nối thông tin giữa ngân hàng lưu ký, công ty chứng khoán… để nâng cao tính linh hoạt trên thị trường. 

Phó Chủ tịch UBCKNN cho biết thêm, hiện nhà đầu tư cá nhân đang chiếm tỷ trọng tới 85-90%, đây là lý do khiến mức độ biến động của thị trường chứng khoán Việt Nam cao hơn so với các thị trường khác. Do đó, tái cấu trúc cơ sở nhà đầu tư, gia tăng vai trò của nhà đầu tư tổ chức và định chế chuyên nghiệp sẽ là một trong những định hướng lớn trong giai đoạn tới. 

Đặc biệt, công tác hiện đại hoá cơ sở hạ tầng công nghệ được nhấn mạnh và sẽ tiếp tục tăng cường, đẩy mạnh để đáp ứng được nhu cầu giao dịch và thanh toán trên thị trường thời gian tới.  

Đẩy mạnh hoàn thiện hạ tầng thị trường chứng khoán

Chia sẻ cụ thể về yêu cầu tiếp tục hoàn thiện hạ tầng thị trường chứng khoán trong thời gian tới, ông Nguyễn Sơn - Chủ tịch HĐTV Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC) khẳng định, nền tảng kỹ thuật là một yếu tố quan trọng để quá trình nâng hạng diễn ra thực chất và bền vững. Quy mô giao dịch của thị trường chứng khoán Việt Nam là khoảng 1,5 tỷ USD/phiên. So với các nước trong khu vực, độ sâu của thị trường tương đối tốt. Tốc độ mở rộng nhanh của thị trường đòi hỏi phải tiếp tục nâng cấp năng lực xử lý để đáp ứng nhu cầu trong giai đoạn tới. 

Về hạ tầng, hiện thị trường chứng khoán Việt Nam đang hướng tới hệ thống thanh toán chuẩn mực, đó là cơ chế thanh toán đối tác bù trừ trung tâm (CCP). Cơ chế này đã được áp dụng đối với thị trường phái sinh, trong khi thị trường cơ sở vẫn đang vận hành theo cơ chế bù trừ đa phương. Hệ thống này đòi hỏi một pháp nhân độc lập và VSDC sẽ thành lập công ty con và cấp tài sản riêng, đứng ra làm đối tác với cả bên mua và bên bán, chịu trách nhiệm về rủi ro với các nhà đầu tư. 

Trên cơ sở đưa vào vận hành hệ thống KRX, trước yêu cầu phát triển nhanh của thị trường chứng khoán, các tính năng nghiệp vụ mới sẵn có của hệ thống cũng sẽ được xem xét triển khai như giao dịch xuyên trưa, kéo dài thời gian giao dịch sau giờ, giao dịch bán chứng khoán chờ về; giao dịch trong ngày phù hợp với lộ trình quản trị và kiểm soát các rủi ro hoạt động.

"Tuy nhiên, việc triển khai bất kỳ sản phẩm nào cũng phải gắn với năng lực quản trị rủi ro và nền tảng hệ thống của tất cả thành viên thị trường – không chỉ riêng Sở Giao dịch hay Trung tâm Lưu ký", ông Nguyễn Sơn nhấn mạnh. Việc đưa sản phẩm mới ra thị trường phải có lộ trình, phù hợp với khả năng hấp thụ và kỳ vọng của nhà đầu tư.

Câu chuyện tháo gỡ các rào cản kỹ thuật và pháp lý theo tiêu chuẩn toàn cầu cũng được Chủ tịch VSDC nhắc đến khi nói về câu chuyện nâng hạng thị trường chứng khoán. Nâng hạng nghĩa là thị trường phải đáp ứng bộ tiêu chuẩn kỹ thuật của các tổ chức xếp hạng. Khi đã đạt chuẩn, nhiệm vụ tiếp theo là duy trì và từng bước vượt lên mức cao hơn. Trong lịch sử, đã có những thị trường bị hạ hàng và chứng kiến dòng vốn bị rút đi đáng kể. 

Việc khối ngoại bán ròng cũng đặt ra câu hỏi: Vì sao vốn rời khỏi Việt Nam? Các công cụ phòng vệ rủi ro - không chỉ của Bộ Tài chính mà cả của Chính phủ cũng cần được thiết kế phù hợp với bối cảnh biến động tỷ giá, bởi nhà đầu tư hiện vẫn thiếu các sản phẩm hedging chuyên biệt, Chủ tịch VSDC nói và khẳng định, khi các nút thắt hạ tầng được giải quyết, dòng vốn sẽ tự động tìm đến Việt Nam.