Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư vừa ký Quyết định sô 1562/QĐ – BKHĐT về việc thành lập Tổ giám sát liên ngành theo dõi, giám sát quá trình đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, nhà thầu Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020.

Theo đó, tổ giám sát liên ngành gồm 19 thành viên đến từ các bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Giao thông - Vận tải, Bộ Tư pháp, Bộ Công an… do ông Nguyễn Đăng Trương, Cục trưởng Cục Quản lý đấu thầu làm tổ trưởng.

Tổ giám sát liên ngành có nhiệm vụ giúp Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư thực hiện nhiệm vụ theo dõi, giám sát quá trình lựa chọn nhà đầu tư, nhà thầu Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020.

Các nội dung giám sát tại án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020. Tổ trưởng Tổ giám sát liên ngành được sử dụng con dấu của Bộ Kế hoạch và đầu tư trong việc trao đổi bằng văn bản với các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ GTVT. Cơ quan thường trực của Tổ giám sát liên ngành sử dụng con dấu của Cục Quản lý đầu thầu trong việc thực hiện các công tác liên quan đến hoạt động của tổ.

Các nội dung giám sát tại án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020 của tổ liên ngành là hồ sơ mời thầu, hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ yêu cầu, kết quả sơ tuyển, danh sách nhà đầu tư, nhà thầu đáp ứng yêu cầu về kỹ thuật, kết quả lựa chọn nhà đầu tư, nhà thầu.

Dự án xây dựng đường cao tốc Bắc – Nam phía Đông có tổng mức đầu tư 118.716 tỷ đồng, trong đó gồm 55.000 tỷ đồng vốn Nhà nước đầu tư tham gia thực hiện Dự án; 63.716 tỷ đồng vốn huy động ngoài ngân sách; được chia thành 11 dự án thành phần gồm 3 dự án đầu tư công sử dụng toàn bộ vốn ngân sách nhà nước và 8 dự án đầu tư theo hình thức PPP.

Tính đến tháng 10/2019, công tác đấu thầu lựa chọn nhà thầu cho 3 dự án đầu tư công sử dụng toàn bộ vốn ngân sách nhà nước đang bám sát kế hoạch đề ra. Trong đó, Dự án Cao Bồ - Mai Sơn đang tổ chức đấu thầu nhà thầu gói thầu thầu đầu tiên để có thể khởi công khoảng tháng 10/2019. Dự án Cam Lộ  - La Sơn đã khởi công xây dựng 2 gói thầu vào ngày 16/9/2019, 09 gói thầu còn lại đang chuẩn bị đấu thầu, dự kiến triển khai thi công trong Quý IV/2019. Cầu Mỹ Thuận 2 đang hoàn thiện hồ sơ mời thầu, dự kiến tổ chức đấu thầu từ tháng 10/2019 và khởi công xây dựng phần đường dẫn và cầu dẫn trong quý IV/2019.

Đối với công tác sơ tuyển lựa chọn nhà đầu tư cho 8 dự án đầu tư theo hình thức PPP. Theo khoản 2, Điều 15 Luật đấu thầu và Điều 9 Nghị định số 30/2015/NĐ-CP của Chính phủ, toàn bộ 8 dự án thành phần đầu tư theo hình thức PPP áp dụng hình thức đấu thầu quốc tế để lựa chọn nhà đầu tư. Trong đó, giai đoạn sơ tuyển quốc tế (thực hiện trên cơ sở Báo cáo nghiên cứu khả thi được phê duyệt) sẽ đánh giá năng lực, kinh nghiệm để lựa chọn tối đa 5 nhà đầu tư đủ điều kiện và có điểm đánh giá cao nhất vào đấu thầu; giai đoạn đấu thầu (thực hiện trên cơ trên cơ sở kết quả phê duyệt thiết kế kỹ thuật, dự toán theo Nghị quyết số 20/NQ-CP), nhà đầu tư trúng thầu là nhà đầu tư đạt điểm kỹ thuật và tài chính tốt nhất.

Đến ngày 15/5/2019 đã phát hành hồ sơ mời sơ tuyển toàn bộ 8 dự án thành phần cho các nhà đầu tư. Sau 2 tháng để chuẩn bị hồ sơ dự sơ tuyển, đến ngày 15/7/2019, có 60 nhà đầu tư nộp hồ sơ dự sơ tuyển.Đến ngày 26/8/2019, các Ban quản lý dự án đã trình kết quả đánh giá hồ sơ dự sơ tuyển. Theo kết quả đánh giá của Bên mời thầu và quá trình thẩm định làm rõ của các cơ quan thẩm định: có 4 dự án không có nhà đầu tư vượt qua sơ tuyển, 2 dự án có duy nhất 1 nhà đầu tư vượt qua sơ tuyển, 1 dự án có 2 nhà đầu tư vượt qua sơ tuyển, 1 dự án có 3 nhà đầu tư vượt qua sơ tuyển.

Do hệ thống pháp luật về hình thức PPP của Việt Nam chưa hoàn thiện, chưa cho phép Chính phủ áp dụng cơ chế bảo lãnh về doanh thu tối thiếu, bảo lãnh doanh thu tối thiểu, cam kết chuyển đổi ngoại tệ, bảo hiểm bên thứ ba thay thế Chính phủ thực hiện cam kết trong hợp đồng..., nên dự án chưa thực sự hấp dẫn các nhà đầu tư, tổ chức tín dụng quốc tế; nội dung này đã được phản ánh qua thực tế số lượng nhà đầu tư quốc tế tham dự sơ tuyển cũng như kết quả đánh giá của Bên mời thầu như nêu trên (nhiều dự án không có nhà đầu tư nào vượt qua sơ tuyển hoặc rất ít nhà đầu tư vượt qua sơ tuyển), cho thấy tính cạnh tranh không cao.

Trong điều kiện tình hình kinh tế vĩ mô trong nước đang có mức tăng trưởng cao và ổn định, đồng thời đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông là dự án quan trọng quốc gia, có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, sau khi nghiên cứu kỹ lưỡng tình hình thực tiễn trong nước và khu vực, trên cơ sở ý kiến thống nhất của các cơ quan, ngày 14/9/2019, Bộ trưởng Bộ Giao thông - Vận tải đã quyết định hủy sơ tuyển theo hình thức đấu thầu quốc tế và chuyển sang đấu thầu rộng rãi trong nước để lựa chọn nhà đầu tư thực hiện Dự án với mục tiêu phát huy nội lực, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong nước tham gia đầu tư dự án quan trọng quốc gia, nhằm phát triển năng lực doanh nghiệp Việt Nam trong lĩnh vực xây dựng kết cấu hạ tầng.

Việc hủy sơ tuyển nêu trên đã được quy định tại hồ sơ mời sơ tuyển quốc tế đã phát hành "bên mời thầu có quyền hủy sơ tuyển mà không cần nêu bất kỳ lý do nào".

Bộ GTVT đã phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư điều chỉnh hồ sơ mời sơ tuyển để phù hợp với hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước. Ngày 10/10/2019, Bộ Giao thông - Vận tải đã thông báo mời sơ tuyển và dự kiến hoàn thành công tác sơ tuyển lựa chọn nhà đầu tư khoảng tháng 02/2020. Hiện Bộ Giao thông - Vận tải đã giao các Ban Quản lý dự án phối hợp với các đơn vị tư vấn hỗ trợ kỹ thuật (Deloitte, Ernst &Young và Castalia) xây dựng hồ sơ mời thầu và dự thảo hợp đồng theo đúng quy định pháp luật Việt Nam.

Dự kiến sau khi hoàn thành (khoảng tháng 11/2019), Bộ Giao thông - Vận tải sẽ lấy ý kiến các bộ, ngành liên quan để hoàn chỉnh. Sau khi có kết quả phê duyệt Thiết kế kỹ thuật - dự toán, Bộ sẽ cập nhật hồ sơ mời thầu và tổ chức thẩm định, phê duyệt (dự kiến tháng 12/2019).