Theo VPBS, có một số nguyên nhân khiến khối lượng giao dịch trên thị trường.
Thứ nhất, nhu cầu vay liên ngân hàng giảm do khối lượng đầu tư trái phiếu chính phủ giảm. Trên thị trường sơ cấp, Kho bạc Nhà nước chỉ phát hành trái phiếu có kỳ hạn từ 5 năm trở lên. Do phần lớn nguồn vốn của các ngân hàng là ngắn hạn, nên nhu cầu đầu tư với các trái phiếu dài hạn không cao. Mặc khác, mức lợi suất phát hành vẫn còn thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu của nhà đầu tư.
Trong quý II/2015, có 29.718 tỷ đồng trái phiếu chính phủ và Chính phủ bảo lãnh đáo hạn. Đồng thời, giá trị phát hành đạt 28.632 tỷ đồng, khá cân bằng với giá trị đáo hạn, nên không làm phát sinh nhiều nhu cầu vay vốn liên ngân hàng.
Mặt bằng lãi suất liên ngân hàng trong quý II/2015 giảm so với quý I/2015 ở tất cả các kỳ hạn |
Thứ hai, vốn tự có của hệ thống ngân hàng đã tăng mạnh. Tính đến cuối tháng 5/2015, vốn tự có toàn hệ thống tăng 8,04% so với đầu năm, cao hơn mức tăng 2,3% của cùng kỳ năm trước đó. Theo yêu cầu của Ngân hàng Nhà nước, các ngân hàng đã giảm chi trả cổ tức để giữ lại vốn cho kinh doanh. Ngoài ra, nguồn vốn tự có tăng mạnh một phần nhờ vào những quy định mới tại Thông tư 36/2014/NHNN quy định về các giới hạn, tỷ lệ đảm bảo an toàn trong hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (có hiệu lực từ 1/2/2015). Thông tư này cho phép hệ số rủi ro trong việc tính vốn tự có đối với các khoản phải đòi cho vay kinh doanh bất động sản và chứng khoán (vốn chiếm một phần đáng kế trong tổng dư nợ các ngân hàng) được điều chỉnh từ 250% theo quy định trước đó xuống còn 150% - mức thấp nhất theo thông lệ.
Thứ ba, Thông tư 36/2014/NHNN cho phép tăng tỷ lệ vốn ngắn hạn dùng cho vay trung và dài hạn. Nhờ đó, so với trước đây, các ngân hàng có điều kiện tăng trưởng tín dụng nhiều hơn trên cùng một lượng vốn và cùng một cơ cấu vốn. Điều này khiến nhu cầu vay liên ngân hàng suy giảm.
Thứ tư, Thông tư 36/2014/NHNN đã làm giảm thiểu tình trạng vốn ảo, sở hữu chéo. Nhờ đó, vốn chủ sở hữu và vốn tự có của các ngân hàng đã thực chất hơn và việc tăng trưởng tổng tài sản có và thanh khoản của các ngân hàng giờ đây được kiểm soát tốt hơn.
Theo báo cáo tháng 6 và 6 tháng đầu năm của Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, các tổ chức tín dụng đang có xu hướng giảm mạnh tài sản liên ngân hàng, làm tăng tính lành mạnh trong cơ cấu tài sản và là dấu hiệu tăng tính ổn định của hệ thống ngân hàng.
Mặt bằng lãi suất liên ngân hàng trong quý II/2015 giảm so với quý I/2015 ở tất cả các kỳ hạn. Xu hướng này hoàn toàn trái ngược với xu hướng lãi suất liên ngân hàng trong quý trước đó, sau khi tăng tích cực so với quý cuối năm 2014. Cụ thể, lãi suất trung bình theo quý của các kỳ hạn tham khảo trong quý II/2015 như sau: qua đêm (3,26%, giảm 60 điểm cơ bản), 1 tuần (3,55%, giảm 47 điểm cơ bản), 2 tuần (3,82%, giảm 31 điểm cơ bản) và 1 tháng (4,14%, giảm 11 điểm cơ bản).
Chính lãi suất liên ngân hàng giảm, phần nào hỗ trợ chi phí lãi suất cho vay của các tổ chức tín dụng áp dụng trên thị trường được duy trì ở mức thấp, không thay đổi so với thời điểm cuối năm ngoái, mặc dù dưới sức ép từ động thái nâng tỷ giá thêm 1% từ ngày 7/5/2015.