Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi (Dự thảo) quy định chỉ thu hồi đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ khi là “dự án đầu tư xây dựng khu đô thị”.

Sáng mai (15/1), Quốc hội khai mạc Kỳ họp bất thường lần thứ năm với nội dung đầu tiên được đặt lên bàn nghị sự là Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi. Đây là kỳ họp thứ tư Quốc hội thảo luận về Dự thảo đặc biệt quan trọng này.

Tại báo cáo ngày 14/1 giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, trên cơ sở nghiên cứu, thảo luận kỹ lưỡng ý kiến đại biểu Quốc hội và các cơ quan, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ thống nhất các phương án chính sách về các nội dung đã báo cáo, xin ý kiến tập trung thảo luận của Quốc hội tại kỳ họp thứ sáu.

Thu hồi đất thực hiện dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ (khoản 27 Điều 79) là một trong 18 vấn đề đã thống nhất được phương án.

Báo cáo phản ánh, quá trình thảo luận, có ý kiến đề nghị rà soát, sửa đổi bổ sung quy định tại khoản 27 về trường hợp Nhà nước thu hồi đất đối với dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất.

Trong đó, cần làm rõ dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ có bao gồm cả dịch vụ vui chơi, giải trí hay không để tránh phát sinh những tranh chấp và nhận thức pháp lý khác nhau trong quá trình thực hiện. Đồng thời, đối với loại dự án này, trong trường hợp Nhà nước thu hồi đất phải có chính sách bảo đảm hài hoà lợi ích giữa nhà đầu tư và người bị thu hồi đất.

Một số ý kiến đề nghị bổ sung về thu hồi đất đối với dự án khu đô thị, vì hiện nay, Dự thảo không có quy định thu hồi đất đối với dự án khu đô thị. Trong khi đó, việc phát triển và xây dựng các khu đô thị được quy định tại một số văn bản quy phạm pháp luật. Nếu chỉ có thu hồi và phát triển nhà ở thương mại sẽ không thể hiện được sự đồng bộ về kết cấu hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội cũng như thay đổi diện mạo đô thị.

Việc quy định thu hồi đất đối với phát triển khu đô thị trong Luật Đất đai cũng bảo đảm tính đồng bộ của hệ thống pháp luật vì Luật Quy hoạch đô thị, Luật Xây dựng và Luật Đầu tư cũng có các quy định về phát triển các khu đô thị.

Có ý kiến đề nghị bổ sung dự án “khu đô thị mới” (có quy mô sử dụng đất trên 300 ha và phù hợp với quy hoạch xây dựng và quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất) là một trong các trường hợp được Nhà nước thu hồi đất. Một số ý kiến đề nghị quy định rõ về điều kiện, tiêu chí thu hồi đất thực hiện dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở với thương mại, dịch vụ.

Tiếp thu ý kiến đại biểu và các cơ quan, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho hay, Dự thảo quy định theo hướng kế thừa quy định của Luật Đất đai năm 2013, chỉ thu hồi đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ khi là “dự án đầu tư xây dựng khu đô thị”.

Về thiết kế kỹ thuật chính sách, quy định tại Dự thảo làm rõ hơn tính chất của dự án khu đô thị thuộc trường hợp xem xét thu hồi là “dự án đầu tư xây dựng khu đô thị có công năng phục vụ hỗn hợp, đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội với nhà ở theo quy định của pháp luật về xây dựng”.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, thiết kế kỹ thuật như vậy tương tự và đồng nhất với cách thiết kế kỹ thuật tại các khoản khác của Điều 79. Điều 79 chỉ quy định về các trường hợp thu hồi đất thực hiện dự án để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Khi thực hiện thu hồi đất đối với các trường hợp quy định tại Điều 79 sẽ phải đáp ứng các căn cứ, điều kiện quy định tại Điều 80 về “Căn cứ, điều kiện thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng”. Điều 72 về “Thẩm quyền quyết định, phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất” đã có quy định về việc trước khi phê duyệt kế hoạch sử dụng đất hằng năm cấp huyện, UBND cấp tỉnh trình HĐND cấp tỉnh thông qua danh mục công trình, dự án phải thu hồi đất trong đó có dự án thu hồi đất để đấu giá, đấu thầu.

Điều 79 Thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng 

Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng nhằm phát huy nguồn lực đất đai, nâng cao hiệu quả sử dụng đất, phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội theo hướng hiện đại, thực hiện chính sách an sinh xã hội, bảo vệ môi trường và bảo tồn di sản văn hóa trong trường hợp sau đây:

 27. Thực hiện dự án đầu tư xây dựng khu đô thị có công năng phục vụ hỗn hợp, đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội với nhà ở theo quy định của pháp luật về xây dựng.