Sáng 26/10, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị Cấp cao trực tuyến ASEAN lần thứ 38 cùng Lãnh đạo các nước ASEAN và Tổng Thư ký ASEAN. Đây là hoạt động mở đầu chuỗi các Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 38 và 39 và các Hội nghị Cấp cao liên quan diễn ra từ ngày 26-28/10/2021.

Cùng Thủ tướng tham dự Hội nghị tại đầu cầu Hà Nội còn có đại diện các cơ quan, đoàn thể của Việt Nam tham gia các kênh đối ngoại Đảng, Chính phủ, Nghị viện và nhân dân trong ASEAN.

Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 38, Lãnh đạo các nước đã trao đổi về các nỗ lực xây dựng cộng đồng và ứng phó với dịch Covid-19.

Ứng phó Covid-19 và thúc đẩy phục hồi tiếp tục là ưu tiên và được các nước quan tâm thảo luận. Bày tỏ lo ngại trước những tác động tiêu cực đối với kinh tế - xã hội, các nước nhất trí giải pháp cấp bách hiện nay là cần nỗ lực triển khai tiêm chủng toàn dân, tăng cường hệ thống y tế công cộng, đẩy mạnh phục hồi kinh tế. Đồng thời, ASEAN cần tiếp tục nâng cao năng lực tự cường, tự chủ vaccine, đảm bảo sự tiếp cận đầy đủ và đồng đều cho người dân.

Các Lãnh đạo ghi nhận những tiến triển đạt được trong triển khai các sáng kiến ứng phó dịch Covid-19, trong đó có kế hoạch sử dụng 10,5 triệu USD từ Quỹ ASEAN Ứng phó Covid-19 để mua vaccine cho các nước thành viên, và phấn đấu có lô vaccine đầu tiên trong quý IV/2021 hoặc quý I/2022.

Ghi nhận tiến triển tích cực trong triển khai Khung phục hồi tổng thể ASEAN, các nước nhấn mạnh cần tiếp tục thúc đẩy triển khai các sáng kiến, đồng thời chú trọng tận dụng đổi mới, sáng tạo và chuyển đổi số làm đòn bẩy phục hồi.

Các Lãnh đạo đã nhất trí thông qua Khung thỏa thuận Hành lang đi lại ASEAN (ATCAF) nhằm tạo thuận lợi cho di chuyển thiết yếu trong khu vực, đồng thời tích cực xem xét khả năng công nhận lẫn nhau và áp dụng giấy chứng nhận tiêm vaccine điện tử cho người dân.

Các nước đề nghị cần sớm đưa Kho dự phòng vật tư Y tế ASEAN và Trung tâm ASEAN ứng phó các tình huống y tế công cộng khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi (ACPHEED) đi vào vận hành hiệu quả, đáp ứng các tình huống khẩn cấp trong tương lai.

Các nước cũng cho rằng, ASEAN cần tích cực triển khai các nỗ lực nhằm khôi phục chuỗi cung ứng và dịch vụ bị gián đoạn, gỡ bỏ các rào cản thương mại và dành quan tâm đến các ngành nghề bị ảnh hưởng nhiều như du lịch. Việc sớm phê duyệt Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) sẽ góp phần tích cực vào nỗ lực từng bước phục hồi tổng thể và bền vững tại khu vực.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính hoan nghênh các kết quả tích cực mà ASEAN đạt được qua một năm đầy khó khăn, thử thách. Chia sẻ ý kiến của Lãnh đạo các nước, Thủ tướng đề xuất hai trọng tâm mà ASEAN cần tập trung trong thời gian tới.

Thứ nhất, ASEAN cần có cách tiếp cận tổng thể, đồng bộ, linh hoạt về kiểm soát đại dịch Covid-19 với sự tham gia của “cả Cộng đồng”, hướng đến người dân, doanh nghiệp là trung tâm và chủ thể, tích cực tháo gỡ khó khăn do tác động của dịch bệnh trên tinh thần “lợi ích hài hoà, rủi ro chia sẻ”.

ASEAN cần chuyển sang chiến lược mới để quản lý sự thay đổi với cách tiếp cận toàn dân để thích ứng an toàn, ứng phó linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh, song song với đẩy mạnh phục hồi và phát triển kinh tế xã hội. Để thực hiện hiệu quả, cần nâng cao hiệu quả các cơ chế phối hợp, nâng cao năng lực hệ thống y tế, chủ động về vaccine, thuốc điều trị và đề cao ý thức của nhân dân. Nhân dịp này, Thủ tướng Phạm Minh Chính công bố danh mục vật tư y tế trị giá nhiều triệu USD mà Việt Nam cam kết đóng góp Kho Dự phòng vật tư y tế ASEAN.

Thứ hai, Thủ tướng đề nghị ASEAN cần định vị chỗ đứng mới trong tương quan các mối quan hệ kinh tế - chính trị đang tái định hình của thế giới, củng cố vai trò là hạt nhân của các tiến trình đối thoại, hợp tác và liên kết kinh tế đa phương, đa tầng nấc ở khu vực. Để tham gia sâu hơn vào các chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu, nâng cao sức hấp dẫn của thị trường ASEAN và đẩy mạnh quá trình phục hồi kinh tế sau đại dịch, ASEAN cần cân nhắc tận dụng các yếu tố mới như chuyển đổi số, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, công nghệ xanh, năng lượng tái tạo, nhân lực chất lượng cao.

"Những tồn tại, hạn chế như khoảng cách phát triển, khả năng xử lý các thách thức xuyên quốc gia cần được khắc phục hiệu quả không để ảnh hưởng đến tiến trình liên kết ASEAN. Theo đó, tôi ủng hộ thông qua và triển khai sáng kiến về Đề cao Chủ nghĩa đa phương, Chiến lược tổng thể về Cách mạng công nghiệp 4.0, sáng kiến Lá chắn ASEAN và Tuyên bố của ASEAN gửi đến Hội nghị Liên Hợp Quốc về Biến đổi khí hậu (COP) lần thứ 26", Thủ tướng nói.

Đồng thời, nhằm tiếp tục triển khai các ưu tiên của Việt Nam trong năm ASEAN 2020, trong đó có thúc đẩy hợp tác phát triển tiểu vùng gắn với tổng thể tiến trình phát triển chung của ASEAN, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã thông báo kế hoạch tổ chức Diễn đàn ASEAN về Hợp tác tiểu vùng vì Phát triển bền vững và tăng trưởng bao trùm vào ngày 30/11/2021 tại Hà Nội.

Kết thúc Hội nghị, Lãnh đạo các nước đã thông qua, ghi nhận và công bố 100 văn kiện, nổi lên là một số văn kiện quan trọng như Tuyên bố Bandar Seri Begawan về Sáng kiến Tổng thể Kết nối các Sáng kiến ASEAN về Ứng phó với Thảm hoạ và các Tình huống Khẩn cấp (ASEAN SHIELD), Tuyên bố của Lãnh đạo ASEAN về Đề cao chủ nghĩa đa phương, Tuyên bố của Lãnh đạo ASEAN về Kinh tế biển xanh, Tuyên bố của ASEAN gửi đến Hội nghị Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu (COP) lần thứ 26, Quy chế hoạt động của Nhóm Đặc trách Cao cấp về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025 và Lộ trình, Chiến lược Hợp nhất về Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư cho ASEAN…

------------------------------

ASEAN cần thể hiện bản lĩnh và vai trò tự chủ trong duy trì hòa bình, an ninh và ổn định trên Biển Đông

Tiếp theo Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 38 sáng 26/10, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã cùng Lãnh đạo các nước dự Hội nghị Cấp cao trực tuyến ASEAN lần thứ 39. Tại Hội nghị, các Lãnh đạo đã trao đổi về quan hệ giữa ASEAN với các đối tác và các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm.

Các nước hoan nghênh và đánh giá cao những tiến triển tích cực trong quan hệ đối ngoại của ASEAN thời gian qua, đóng góp tích cực và hiệu quả cho phát triển chung của Hiệp hội. Hướng tới tương lai, các Lãnh đạo ASEAN nhấn mạnh cần tiếp tục tăng cường và làm sâu sắc các mối quan hệ đối tác của ASEAN, khuyến khích các đối tác hỗ trợ, đóng góp quan trọng và thiết thực cho tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN và phối hợp nỗ lực chung giải quyết các thách thức đang nổi lên, nhất ứng phó đại dịch Covid-19 và phục hồi tổng thể và bền vững. Các Lãnh đạo hoan nghênh Vương quốc Anh trở thành Đối tác Đối thoại thứ 11 của ASEAN từ tháng 8/2021.

Trong bối cảnh khó khăn, phức tạp hiện nay, các Lãnh đạo ASEAN nhấn mạnh vai trò trung tâm của ASEAN là yếu tố then chốt, cần được củng cố và tôn trọng, tiếp tục thúc đẩy đối thoại, xây dựng lòng tin và hợp tác cùng có lợi, phù hợp với văn kiện nền tảng của ASEAN, đồng thời nhấn mạnh các thoả thuận hợp tác khu vực mới cần đóng góp cho hoà bình, ổn định và thịnh vượng chung tại khu vực.

Hội nghị cũng trao đổi về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm, trong đó có Biển Đông, Myanmar, Bán đảo Triều Tiên, … Bày tỏ quan ngại về diễn biến tình hình trên Biển Đông, trong đó có các hoạt động đơn phương làm gia tăng căng thẳng, suy giảm lòng tin, huỷ hại môi trường biển, các Lãnh đạo tái khẳng định sự cần thiết phải tăng cường xây dựng lòng tin và tin cậy lẫn nhau; kiềm chế và không làm phức tạp tình hình; duy trì hoà bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông. Các nước nhấn mạnh lập trường về việc giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hoà bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982.

Hội nghị cũng khẳng định lại tầm quan trọng của việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), hoan nghênh việc nối lại đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) giữa ASEAN và Trung Quốc. Các nước nhấn mạnh sự cần thiết duy trì môi trường thuận lợi cho đàm phán COC và tiếp tục nỗ lực hướng tới Bộ COC hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế, bao gồm UNCLOS 1982.

Trước những diễn biến phức tạp tại Myanmar, các Lãnh đạo nhất trí cần tiếp tục chia sẻ, hỗ trợ Myanmar, thành viên trong gia đình ASEAN, vượt qua giai đoạn khó khăn này. Các Lãnh đạo khẳng định đoàn kết chính là chìa khoá để ASEAN và Myanmar có thể tìm ra giải pháp hữu hiệu cho những phức tạp hiện nay. Các nước đề nghị cần triển khai kịp thời và đầy đủ Đồng thuận 5 điểm đã được Hội nghị các nhà Lãnh đạo ASEAN tháng 4/2021 nhất trí. Các nhà Lãnh đạo hoan nghênh nỗ lực của Đặc phái viên của Chủ tịch và mong Đặc phái viên sớm tới thăm Myanmar. Các nhà Lãnh đạo cũng hoan nghênh các hoạt động hỗ trợ nhân đạo của ASEAN dành cho người dân Myanmar đã được tích cực triển khai.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định mong muốn cao nhất của tất cả các nước là có một môi trường khu vực hoà bình, an ninh, ổn định và hợp tác để tập trung chống dịch, phục hồi và tiếp tục phát triển phồn vinh, thịnh vượng. Trong bối cảnh khó khăn hiện nay, Thủ tướng nhấn mạnh cần đề cao giá trị của sự đoàn kết, giá trị cốt lõi và sức mạnh của ASEAN trong suốt 54 năm qua, gắn với trách nhiệm và tinh thần xây dựng của tất cả các thành viên, qua đó giúp ASEAN có tiếng nói thống nhất, phát huy vai trò trung tâm và uy tín của ASEAN.

Chia sẻ các ý kiến phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng nhấn mạnh ASEAN cần thể hiện bản lĩnh và vai trò tự chủ trong duy trì hòa bình, an ninh và ổn định trên Biển Đông. Khẳng định kiên trì lập trường nguyên tắc về Biển Đông, Thủ tướng nhấn mạnh các nước cần thúc đẩy mạnh mẽ cam kết tuân thủ luật pháp quốc tế, hành xử trách nhiệm, kiềm chế, không có hành động gây căng thẳng, làm phức tạp tình hình, hợp tác xây dựng trên các vấn đề thuộc lợi ích chung như bảo tồn môi trường biển, khắc phục tình trạng đánh bắt cá bất hợp pháp, hỗ trợ nhân đạo cho ngư dân và người đi biển v.v., thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC, thúc đẩy sớm hoàn thành COC với nỗ lực cao nhất của các bên, phấn đấu cùng Trung Quốc đạt Bộ quy tắc COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982, đồng thời khẳng định UNCLOS 1982 là khuôn khổ điều chỉnh các hành vi, hoạt động trên biển và đại dương.

Cảm thông với những khó khăn của người dân Myanmar, nhất là do tác động của dịch Covid-19, Thủ tướng đề nghị các bên cần ứng xử trách nhiệm vì lợi ích chung của cả khu vực, thúc đẩy thực hiện Đồng thuận 5 điểm để Đặc phái viên có thể đến thăm Myanmar trong thời gian sớm nhất, đồng thời tiếp tục đẩy mạnh các nỗ lực cứu trợ nhân đạo cho người dân Myanmar.

Trước những diễn biến tình hình phức tạp hiện nay, Thủ tướng nhấn mạnh ASEAN cần tích cực, chủ động và có trách nhiệm trong mọi vấn đề tác động đến khu vực, giúp giữ vững vai trò trung tâm của ASEAN, phát huy tinh thần độc lập trong ứng xử, trung lập trong xử lý và cân bằng trong quan hệ sẽ giúp ASEAN tránh bị động trước sức ép của cạnh tranh nước lớn. Trên tinh thần đó, các nước lớn tham gia vào khu vực phải trên tinh thần trách nhiệm, xây dựng, tôn trọng luật pháp quốc tế, không làm ảnh hưởng đến hoà bình, ổn định ở khu vực, tôn trọng vai trò của ASEAN và tham vấn đầy đủ với ASEAN thông qua các cơ chế, diễn đàn do ASEAN thành lập và dẫn dắt.