Giảm thuế tiêu thụ đặc biệt với ô tô dưới 24 chỗ ngồi là một trong những nội dung bị các đại biểu Quốc hội “phản ứng” dữ dội nhất tại Kỳ họp thứ 10 khi cho ý kiến vào Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt  và Luật Quản lý thuế. Đây cũng là nguyên nhân chính khiến luật này không được Quốc hội thông qua như đề xuất của Bộ Tài chính.

Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Nam, ông Lê Văn Lai là một trong số đại biểu phản ứng dữ dội nhất trước đề xuất giảm thuế tiêu thụ đặc biệt sâu với mặt hàng ô tô chở người dưới 24 chỗ. Ông Lai cho rằng, nếu giảm mạnh thuế tiêu thụ đặc biệt  với ô tô, cộng với việc giảm thuế nhập khẩu theo các hiệp định thương mại song phương và đa phương mà Việt Nam đã tham gia thì xe ô tô nhập khẩu sẽ ào ào vào thị trường nội địa, ngành công nghiệp sản xuất ô tô trong nước sẽ phải bước lên một “vũ đài” mới. “Trên vũ đài mới này, sự cạnh tranh giữa ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước không cân sức, chiến thắng chắc chắn thuộc về xe ô tô nhập khẩu, do ngành công nghiệp ô tô của Việt Nam vốn liếng đầu tư thấp, công nghệ lạc hậu, kinh nghiệm sản xuất chưa nhiều”, ông Lai lo ngại.

Nhưng cái mà ông Lai lo hơn là Công ty cổ phần Ô tô Trường Hải đang tạo việc làm cho gần 10.000 lao động; đóng góp 50 - 60% vào nguồn ngân sách của tỉnh Quảng Nam hàng năm, đồng thời là "bà đỡ", đầu tàu, chỗ dựa để phát triển Khu kinh tế mở Chu Lai. “Năm 2018, thuế nhập khẩu ô tô từ các nước ASEAN sẽ là 0%, nếu giảm thuế tiêu thụ đặc biệt  quá mạnh thì chắc chắn ngành công nghiệp ô tô sẽ chết và hệ lụy rất lớn sẽ xảy ra. Công ty cổ phần Ô tô Trường Hải sẽ “biến mất”, khoảng 10.000 công nhân thất nghiệp, ngân sách tỉnh Quảng Nam bị giảm thu trên 50% và cũng chưa biết trông chờ vào đâu. Nếu giảm thuế tiêu thụ đặc biệt  đối với ô tô quá mạnh, tình hình kinh tế - xã hội của Quảng Nam sẽ xảy ra nhiều hệ lụy”, ông Lai cảnh báo.

Trước phản ứng gay gắt của ông Lai cũng như nhiều đại biểu Quốc hội về việc giảm thuế tiêu thụ đặc biệt  đối với ô tô dưới 24 chỗ ngồi, bà Trương Thị Mai, Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội rất băn khoăn. “Việc giảm mạnh thuế tiêu thụ đặc biệt  sẽ tác động thế nào tới ngành công nghiệp ô tô, tới giải quyết việc làm, môi trường và nhiều vấn đề khác?”, bà Mai đặt câu hỏi.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, ông Phùng Quốc Hiển cho biết, mới đây, ông đã trực tiếp làm việc với Công ty cổ phần Ô tô Trường Hải. “Phía Trường Hải và các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô đồng tình với việc giảm thuế tiêu thụ đặc biệt, nhưng đề nghị chia lại mức thuế suất và thời gian áp dụng từng mức thuế suất”, ông Hiển cho biết.

“Sau khi làm việc với Trường Hải và nhiều doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước cũng như tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, chúng tôi và Bộ Tài chính đề nghị không chia nhỏ thành nhiều mức thuế suất đối với dòng xe có dung tích xi lanh dưới 2.000 cm3 như Dự thảo luật trình Quốc hội; đồng thời, điều chỉnh giảm thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt  đối với xe ô tô có dung tích xi lanh dưới 2.000 cm3 mỗi năm chỉ 5% so với thuế suất hiện hành và bỏ lộ trình giảm thuế trong năm 2019”, ông Hiển cho biết.

Đồng tính với đề xuất xóa nợ thuế cho một số đối tượng như trong Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt  và Luật Quản lý thuế, tuy nhiên, ông Trần Đình Long, Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cho rằng, thay vì đưa vào luật, vấn đề này nên ban hành nghị quyết của Quốc hội để xử lý. “Việc xóa nợ thuế chỉ thực hiện một lần, vì vậy không nên đưa vấn đề này vào luật”, ông Long lập luận.

Tuy nhiên, ông Phùng Quốc Hiển không đồng tình với đề xuất của ông Long vì cho rằng, khi đưa quy định này vào luật không có nghĩa là Chính phủ ban hành ngay một văn bản xóa nợ hết cho các đối tượng thuộc diện xóa nợ thuế. “Khi cần xóa nợ cho đối tượng nào, xóa bao nhiêu thì Chính phủ ban hành nghị quyết dựa trên căn cứ của luật, vì vậy phải để quy định này trong luật. Còn nếu thấy không cần thiết phải xóa nợ thuế, thì bỏ ra khỏi luật để Quốc hội khóa sau xử lý tiếp phần nợ đọng không thể thu hồi này”, ông Hiển phát biểu.