Chủ động nguồn vắc-xin, phòng nguy cơ bùng phát dịch trong năm 2025

Theo PGS-TS.Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, sau thời gian dài chịu ảnh hưởng của dịch Covid-19, tỷ lệ tiêm chủng một số loại vắc-xin chưa đạt kế hoạch do Bộ Y tế giao, dẫn đến nguy cơ tích lũy nhóm đối tượng chưa được tiêm chủng đầy đủ các mũi vắc-xin theo lịch.

Vì vậy, năm 2025 được đánh giá là giai đoạn tiềm ẩn nhiều nguy cơ bùng phát dịch bệnh truyền nhiễm. Thực hiện chỉ đạo của Bộ Y tế, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương đã chủ động cung ứng đầy đủ các loại vắc-xin cho các địa phương để triển khai tiêm chủng thường xuyên cũng như tổ chức tiêm chủng chiến dịch tại một số khu vực có nguy cơ cao.

Cùng với đó, Bộ Y tế đẩy mạnh hoạt động rà soát tiền sử tiêm chủng đối với trẻ em nhập học mầm non, tiểu học nhằm tổ chức tiêm bù các mũi vắc-xin còn thiếu. Nhờ bảo đảm nguồn cung vắc-xin kịp thời, đến nay, hầu hết các địa phương đã đạt các chỉ tiêu tiêm chủng theo kế hoạch được Bộ Y tế giao.

Triển khai Nghị quyết số 104/NQ-CP của Chính phủ ban hành ngày 15/8/2022 về lộ trình tăng số lượng vắc-xin trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng giai đoạn 2021-2030, các loại vắc-xin mới tiếp tục được từng bước đưa vào sử dụng miễn phí trong Chương trình.

Năm 2025, Chương trình Tiêm chủng mở rộng đã mở rộng phạm vi triển khai vắc-xin phòng bệnh do virus Rota tại 26/34 tỉnh, thành phố, ưu tiên các địa bàn còn nhiều khó khăn nhằm bảo đảm công bằng trong tiếp cận vắc-xin, đặc biệt đối với trẻ em vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi.

Trong 9 tháng đầu năm 2025, cả nước đã thực hiện gần 800.000 lượt uống vắc-xin Rota cho trẻ dưới một tuổi; dự kiến, vắc-xin này sẽ được triển khai trên phạm vi toàn quốc từ năm 2026.

PGS-TS Dương Thị Hồng cho biết thêm, đồng hành cùng Bộ Y tế trong công tác chăm sóc sức khỏe cộng đồng, nhiều năm qua Vietnam Airlines đã hỗ trợ vận chuyển miễn cước các lô hàng vắc-xin thuộc Chương trình Tiêm chủng mở rộng.

Riêng trong năm 2025, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương đã thực hiện vận chuyển miễn cước hơn 46 tấn hàng hóa trên 51 chuyến bay nội địa.

Việc vận chuyển vắc-xin bằng đường hàng không không chỉ bảo đảm tính liên tục, ổn định của chuỗi cung ứng mà còn giúp rút ngắn thời gian đưa vắc-xin từ kho vắc-xin quốc gia đến các địa phương, qua đó góp phần duy trì hiệu quả các chiến dịch tiêm chủng, đặc biệt trong bối cảnh các dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm luôn tiềm ẩn nguy cơ bùng phát.

Biến chứng nghiêm trọng của viêm xoang khi thời tiết trở lạnh

Thời tiết trở lạnh và khô khiến niêm mạc mũi dễ bị kích ứng, mất độ ẩm, phù nề, làm bệnh viêm xoang dễ bùng phát và diễn tiến nặng. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, viêm xoang có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở vùng mắt và nội sọ.

Bệnh nhân N.M.L. (30 tuổi) nhập viện cấp cứu trong tình trạng đau đầu dữ dội, nôn ói, nhìn mờ và sưng mắt phải. Trước đó, bệnh nhân đã điều trị nội khoa 4 ngày với các triệu chứng sốt, nghẹt mũi, đau đầu nhưng không thuyên giảm mà ngày càng nặng hơn.

Thạc sỹ, bác sỹ chuyên khoa II Trần Thị Thúy Hằng, Trưởng khoa Tai Mũi Họng, Trung tâm Tai Mũi Họng của Bệnh viện cho biết, kết quả nội soi và thăm khám lâm sàng ghi nhận niêm mạc mũi phù nề, khe giữa xuất tiết dịch nhầy mủ, họng sung huyết, vẹo vách ngăn, polyp mũi, dây thanh phù nề và hạn chế vận nhãn.

Hình ảnh CT-Scan cho thấy bệnh nhân bị viêm đa xoang, tụ dịch xoang bướm hai bên, sàng phải và tắc lỗ ngách xoang. Kết quả MRI ghi nhận dấu hiệu viêm lan đến tổ chức hốc mắt phải.

Bệnh nhân được chẩn đoán viêm đa xoang nhầy mủ biến chứng viêm tổ chức hốc mắt phải, kèm polyp mũi, vẹo vách ngăn và viêm họng.

Sau một ngày điều trị nội khoa tích cực nhưng không cải thiện, bác sỹ chỉ định phẫu thuật nội soi kết hợp hệ thống định vị để loại bỏ ổ viêm, dẫn lưu mủ và khai thông các xoang bị bít tắc nhằm ngăn nguy cơ lan rộng gây biến chứng nội sọ.

Sau phẫu thuật, các triệu chứng của bệnh nhân cải thiện rõ rệt, xuất viện sau 3 ngày và tái khám ổn định. Nếu không được can thiệp kịp thời, nhiễm trùng có thể tiếp tục lan rộng, gây áp xe quanh ổ mắt hoặc viêm màng não.

Một trường hợp khác là bà T.T.N. (56 tuổi), có tiền sử viêm xoang mạn tính hơn 10 năm và mắc đái tháo đường type 2 kiểm soát không ổn định.

Đầu mùa lạnh, bà xuất hiện nghẹt mũi kéo dài, đau nhức vùng trán và gò má nhưng tự ý sử dụng thuốc xịt co mạch và kháng sinh theo toa cũ. Sau vài ngày thời tiết chuyển lạnh đột ngột, tình trạng bệnh tiến triển nhanh với biểu hiện đau đầu dữ dội, sưng nề mí mắt, sốt cao và nhìn mờ.

Khi nhập viện, kết quả nội soi ghi nhận niêm mạc mũi phù nề, nhiều dịch đặc. CT-Scan cho thấy viêm đa xoang lan rộng kèm dấu hiệu áp xe dưới màng xương ổ mắt.

Theo bác sỹ Hằng, đây là biến chứng nặng thường gặp ở người bệnh viêm xoang mạn có bệnh nền làm suy giảm miễn dịch. Các xét nghiệm cho thấy đường huyết tăng cao, bạch cầu và CRP tăng, phản ánh tình trạng nhiễm trùng tiến triển.

Bệnh nhân được điều trị tích cực theo phác đồ đa chuyên khoa với kháng sinh tĩnh mạch liều cao, kiểm soát đường huyết chặt chẽ và dẫn lưu mũi xoang. Sau 72 giờ, tình trạng sưng nề ổ mắt giảm, thị lực cải thiện, bệnh nhân hồi phục dần và được xuất viện.

Theo Ths.Trần Thị Thúy Hằng, vào thời điểm cuối năm, khi thời tiết lạnh, niêm mạc mũi trở nên nhạy cảm hơn, dễ mất độ ẩm, giảm khả năng lọc bụi bẩn, vi khuẩn và dị nguyên trong không khí. Đồng thời, hệ miễn dịch đường hô hấp hoạt động kém hiệu quả, tạo điều kiện cho vi khuẩn, virus phát triển mạnh khiến số ca viêm xoang gia tăng rõ rệt.

Ngoài ra, sự thay đổi nhiệt độ làm niêm mạc mũi xoang phù nề nhanh, các lỗ thông xoang bị hẹp, dịch viêm không thoát ra ngoài, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi. Thói quen đóng kín cửa khi trời lạnh làm tăng nồng độ bụi, nấm mốc và dị nguyên trong không gian sinh hoạt, khiến tình trạng viêm xoang dễ tái phát và diễn tiến nặng, ngay cả ở người trẻ, không có bệnh nền.

Viêm xoang là bệnh lý tai mũi họng phổ biến nhưng có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm ở mắt, tai, nội sọ, mạch máu và thần kinh nếu không được điều trị đúng cách. Người bệnh, đặc biệt là những người có bệnh nền, cần đi khám sớm khi xuất hiện các dấu hiệu như đau nhức xoang tăng dần, sốt, chảy mũi mủ kéo dài, sưng vùng mắt hoặc nhìn mờ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, hạn chế nguy cơ biến chứng nghiêm trọng.

Bác sỹ Hằng khuyến cáo, mọi người phòng ngừa viêm xoang biến chứng bằng cách tránh các yếu tố gây bệnh như virus cảm cúm, tiêm vắc-xin phòng cúm.

Hạn chế tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng như lông động vật, phấn hoa, hóa chất. Giữ ấm mũi xoang, không hút thuốc lá, tăng cường hệ miễn dịch, ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, vận động mỗi ngày. Rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn thường xuyên, khám sức khỏe định kỳ.

Sốt nhẹ kéo dài, phát hiện ung thư dạ dày

Sốt nhẹ về chiều kéo dài suốt ba tháng, kèm đầy hơi, ợ chua, chị Chinh (41 tuổi, ngụ Lâm Đồng) không ngờ đó lại là dấu hiệu của ung thư dạ dày.

Khi bệnh tiến triển nặng hơn với biểu hiện đi tiêu phân đen, chị mới đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM thăm khám và được phát hiện ung thư dạ dày đã có hạch di căn, may mắn được can thiệp kịp thời.

Trước đó, chị Chinh nhầm tưởng các triệu chứng sốt nhẹ, đầy hơi, ợ chua là do rối loạn tiêu hóa thông thường nên tự theo dõi tại nhà. Tuy nhiên, khi tình trạng trở nặng, xuất hiện phân đen, dấu hiệu cảnh báo xuất huyết tiêu hóa, chị mới đến bệnh viện kiểm tra.

Tại đây, các bác sỹ tiến hành nội soi dạ dày bằng hệ thống máy phóng đại 150 lần kết hợp công nghệ nhuộm màu điện tử, phát hiện tại vùng góc bờ cong nhỏ - hang vị dạ dày có tổn thương diện rộng xâm lấn, cấu trúc bề mặt bất thường, kèm nhiều vùng loét trung tâm.

Kết quả sinh thiết xác định bệnh nhân mắc ung thư dạ dày giai đoạn 2, ung thư đã xâm lấn lớp dưới niêm mạc và lớp cơ niêm, nghi ngờ có hạch di căn.

Thạc sỹ, bác sỹ Ngô Hoàng Kiến Tâm, Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa cho biết, kết quả giải phẫu bệnh cho thấy tế bào ung thư biệt hóa kém, có độ ác tính cao, tốc độ phát triển nhanh, dễ xâm lấn và di căn đến hạch bạch huyết cũng như các cơ quan khác.

Do đó, người bệnh cần được điều trị càng sớm càng tốt. Nếu chậm trễ, tế bào ung thư có thể lan rộng khiến khối u không còn khả năng phẫu thuật, gây nhiều biến chứng nặng như tắc ruột, sụt cân nhanh do không ăn uống được.

Theo bác sỹ Tâm, khi khối u phát triển, chúng có thể ăn mòn các mạch máu trong thành dạ dày, gây chảy máu rỉ rả hoặc ồ ạt, dẫn đến nôn ra máu tươi hoặc đi ngoài phân đen.

Nghiêm trọng hơn, khối u có thể xâm lấn xuyên qua thành dạ dày, gây thủng dạ dày, làm rò rỉ dịch tiêu hóa và thức ăn vào khoang bụng, dẫn đến viêm phúc mạc với biểu hiện đau bụng dữ dội, buộc phải phẫu thuật cấp cứu.

Sau hội chẩn, chị Chinh được chỉ định phẫu thuật nội soi cắt bán phần dạ dày kết hợp nạo vét hạch nhằm loại bỏ triệt để các tế bào ung thư, phòng ngừa tái phát tại chỗ và di căn xa.

Trong quá trình phẫu thuật, ê-kíp phát hiện khối u ở hang vị phía bờ cong nhỏ, chưa xâm lấn thanh mạc. Các bác sỹ sử dụng dao siêu âm cắt bỏ trọn khối u và nạo vét tổng cộng 38 hạch bạch huyết.

Hậu phẫu, sức khỏe người bệnh hồi phục nhanh, có thể đi lại và ăn uống sau một ngày, xuất viện sau 6 ngày phẫu thuật.

Kết quả giải phẫu bệnh xác định ung thư biểu mô dạ dày giai đoạn 2A, trong đó có 3 hạch đã di căn. Do đó, bệnh nhân tiếp tục được chuyển sang chuyên khoa ung bướu để điều trị hóa trị bổ trợ nhằm tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại.

Theo bác sỹ Tâm, ung thư dạ dày giai đoạn 2A vẫn được xem là giai đoạn sớm, tiên lượng điều trị tốt nếu người bệnh có sức khỏe tổng thể ổn định và đáp ứng tốt với phẫu thuật cũng như các phương pháp điều trị bổ trợ như hóa trị, xạ trị.

Ung thư dạ dày là bệnh lý nguy hiểm với tỷ lệ tử vong cao, tuy nhiên nếu được phát hiện sớm, việc điều trị tương đối nhẹ nhàng và hiệu quả, thậm chí có thể điều trị triệt căn.

Ở giai đoạn sớm, ung thư dạ dày có thể được điều trị bằng các phương pháp ít xâm lấn như cắt tổn thương qua nội soi đường tiêu hóa (EMR/ESD), cắt khối u qua đường hầm dưới niêm mạc hoặc thanh mạc bằng nội soi (STER/ESSD), phẫu thuật nội soi ổ bụng hoặc kết hợp nội soi ổ bụng và nội soi tiêu hóa.

Một số yếu tố nguy cơ gây ung thư dạ dày gồm nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (HP), chế độ ăn uống không lành mạnh như ăn nhiều muối, thịt chế biến sẵn, thực phẩm hun khói, ít rau xanh, hút thuốc lá và uống rượu bia.

Những người có tiền sử gia đình mắc ung thư dạ dày, viêm teo dạ dày mạn tính cũng thuộc nhóm nguy cơ cao. Đáng lưu ý, ung thư dạ dày giai đoạn đầu thường có triệu chứng rất mờ nhạt như đầy bụng, ợ hơi, ợ chua, dễ bị nhầm lẫn với các rối loạn tiêu hóa thông thường.

Bác sỹ Tâm khuyến cáo, bên cạnh việc duy trì lối sống khoa học, người dân nên thăm khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường như đau bụng kéo dài, ăn uống không tiêu, sốt nhẹ về chiều, đi ngoài phân đen.

Nội soi dạ dày được xem là “tiêu chuẩn vàng” trong phát hiện các tổn thương tiền ung thư hoặc ung thư dạ dày ở giai đoạn rất sớm. Phương pháp này được khuyến cáo thực hiện định kỳ cho người trên 40 tuổi hoặc những người thuộc nhóm nguy cơ cao như nhiễm HP hoặc có tiền sử gia đình mắc ung thư đường tiêu hóa.