Trong tuần trước, các cơ quan truyền thông nhà nước Trung Quốc thông báo sẽ có những thay đổi lớn đối với lĩnh vực cho vay online, theo chiến dịch giảm thiểu rủi ro hệ thống tài chính của Ủy ban Bình ổn tài chính và Phát triển.

Cụ thể, Trung Quốc sẽ xóa sạch 157 doanh nghiệp cho vay online quy mô nhỏ, ngoại trừ một công ty nhà nước duy nhất và một doanh nghiệp tạo nền tảng điện tử lớn nhất đã được cấp giấy phép. Đồng thời, giới chức nước này đã tạm ngừng hoạt động xem xét chấp thuận đối với các đơn vị cho vay online mới trên toàn quốc.

Chiến dịch này được xem là biện pháp ngăn chặn các rủi ro đã sớm xuất hiện đối với ngành công nghiệp cho vay online, khi ngành này có tốc độ tăng trưởng chóng mặt trong những năm gần đây. Kể từ tháng 10/2015 cho tới tháng 10/2017, giá trị các khoản vay ngang hàng (peer - to - peer) trên nền tảng điện tử đã tăng 256%, lên mức 1,2 nghìn tỷ Nhân dân tệ.

Vấn đề nhức nhối nhất đối với sự mở rộng của hoạt động cho vay online đó là lãi suất. Mặc dù mức lãi suất chính thức mà các doanh nghiệp cho vay online công bố thường ở mức khoảng 10%/năm, nhưng thực tế, con số này thường lên tới gần 40%/năm.

Thậm chí, một vài trường hợp cá biệt có thể lên tới 100%/năm. Đây là lý do, dù Trung Quốc không nổi tiếng bởi ý niệm “bảo vệ người tiêu dùng”, nhưng vẫn phải bận tâm tới tình trạng này, khi có quá nhiều người đã tham gia vào các thương vụ vay mượn online.

Một mối lo ngại khác tại ngành công nghiệp cho vay online là chất lượng của khoản vay. Việc các nền tảng điện tử cho vay sinh sôi quá nhanh và tốc độ tăng trưởng giá trị vay nhanh chóng khiến các công đoạn như kiểm tra tín dụng, đảm bảo vốn, xét duyệt khoản vay bị coi nhẹ.

Điều này dẫn tới nhiều khoản vay không đảm bảo chất lượng và các vụ việc như doanh nghiệp thông qua mạng lưới cho vay online vay tiền của người dùng rồi biến mất trở thành hiện tượng không hiếm.

Tuy nhiên, bất chấp những vấn đề này, tại sao vẫn có nhiều người tìm tới các doanh nghiệp cho vay online, thay vì hệ thống ngân hàng truyền thống? Một trong những lý do là các nhà băng Trung Quốc chưa thể đáp ứng được nhu cầu của người dùng. Trong bối cảnh ít có sự cạnh tranh, các ngân hàng Đại lục dành sự quan tâm chính tới các đối tượng khách hàng tổ chức.

Do vậy, tầng lớp trung lưu ngày càng phát triển nhanh chóng tại đây phải tìm tới các nền tảng cho vay online, chấp nhận mức lãi suất cao hơn khi có nhu cầu tín dụng. Thực tế, kể từ tháng 10/2016 cho tới tháng 10/2017, các khoản tiền gửi mới tại ngân hàng đã giảm 9,1%.

Các chuyên gia tài chính cho rằng, thay vì xóa bỏ, giới chức Trung Quốc nên tận dụng những lợi ích mà hệ thống này mang lại. Trong đó, tác dụng dễ thấy nhất là cung cấp thêm cho khách hàng các lựa chọn sản phẩm tín dụng. Bên cạnh đó, ngành công nghiệp cho vay online còn hỗ trợ tích cực cho các doanh nghiệp quy mô nhỏ, vốn thường khó tiếp cận với các ngân hàng lớn.

Chưa kể, một lợi ích thiết thực của hệ thống cho vay online là các dữ liệu thu thập được từ khách hàng. Chẳng hạn, một số công ty Fintech Trung Quốc đang phát triển hệ thống thu nhận và phân tích dữ liệu, tạo ra nguồn tài nguyên mà mọi ngân hàng đều phải thèm muốn. Do đó, nếu được quản lý tốt, hệ thống cho vay online quy mô nhỏ sẽ trở thành một công cụ rất hữu hiệu cho nhiều đối tượng.

Với chiến dịch giảm thiểu các rủi ro tại hệ thống tài chính, Trung Quốc xứng đáng nhận được lời ca ngợi về các nỗ lực của mình. Tuy nhiên, việc hành động quá “mạnh tay” đối với lĩnh vực kinh doanh cho vay online có thể phá hủy một ngành công nghiệp đầy hứa hẹn, triệt bỏ đi nguồn cung sản phẩm đáp ứng nhu cầu thực sự của người tiêu dùng.

Theo các chuyên gia kinh tế, thay vì xóa bỏ, việc yêu cầu giám sát các khoản tín tụng, đòi hỏi xây dựng quỹ dự phòng cho các khoản vay có thể là một lựa chọn tốt hơn. Bởi nếu thiết lập được vị trí một cách vững vàng, lĩnh vực cho vay online quy mô nhỏ có thể mang lại những lợi ích khó tưởng tượng hết trong tương lai.