Cuộc đàm phán trực tuyến giữa Đại diện Thương mại Mỹ, bà Katherine Tai và Phó thủ tướng Trung Quốc, ông Lưu Hạc diễn ra sau tuyên bố mạnh mẽ đầu tuần này của bà Katherine Tai rằng bà hy vọng sẽ có cuộc đàm phán "thẳng thắn" và buộc Trung Quốc thực hiện các cam kết của mình trong thỏa thuận thương mại "giai đoạn 1" mà hai bên đạt được vào tháng 1/2020 dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump.

Sau cuộc đàm phán trực tuyến giữa Đại diện Thương mại Mỹ và Phó thủ tướng Trung Quốc hôm 8/10 (theo giờ Washington), Tân Hoa xã đưa tin: "Phía Trung Quốc đã đàm phán về việc gỡ bỏ thuế quan và các biện pháp trừng phạt, đồng thời làm rõ quan điểm của mình về mô hình phát triển kinh tế và chính sách công nghiệp".

Một quan chức Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) cho biết, bà Katherine Tai đã xem cuộc đàm phán hôm 8/10 với Phó thủ tướng Trung Quốc như một phép thử để kiểm tra xem liệu những cam kết song phương trong thỏa thuận giai đoạn 1 để có thể giải quyết những quan ngại của Mỹ về các hoạt động thương mại và trợ cấp nhà nước của Bắc Kinh hay không.

"Đại diện Thương mại Katherine Tai và Phó thủ tướng Lưu Hạc đã xem xét việc thực hiện Thỏa thuận Kinh tế và Thương mại Mỹ - Trung và nhất trí rằng hai bên sẽ tham vấn về một số vấn đề còn tồn tại", Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ nêu trong một thông cáo sau đàm phán.

Còn theo Tân Hoa xã, Mỹ và Trung Quốc đã "bày tỏ những mối quan tâm cốt lõi của mình và nhất trí giải quyết những mối quan ngại phù hợp của nhau thông qua tham vấn". Theo đó, hai bên nhất trí tiếp tục trao đổi theo cách tiếp cận bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau, tạo điều kiện cho sự phát triển lành mạnh của quan hệ kinh tế và thương mại giữa hai nước và sự phục hồi của nền kinh tế thế giới.

Thông tin nhanh trước cuộc đàm phán trên, một quan chức cấp cao của Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ cho hay bà Tai sẽ đưa ra đánh giá của mình về kết quả thực hiện thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 của Trung Quốc, bao gồm cả thất hứa trong thực hiện cam kết mua hàng hóa Mỹ.

Đại diện Thương mại Mỹ cũng sẽ bày tỏ quan ngại về các hoạt động kinh tế "phi thị trường" của Trung Quốc. "Chúng tôi nhận thấy rằng Bắc Kinh ngày càng cho thấy rõ rằng họ đang gia tăng cách tiếp cận có xu hướng tập trung vào độc tài và chần chừ giải quyết những lo ngại có tính cấu trúc của chúng tôi", vị quan chức cấp cao của Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ lưu ý.

Vị này nói thêm: "Do đó, trọng tâm chính của Mỹ sẽ tiếp tục là tăng cường khả năng phục hồi và khả năng cạnh tranh, đa dạng hóa thị trường và hạn chế tác động của những hành động gây tổn hại của Bắc Kinh".

Theo thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung giai đoạn 1, Bắc Kinh cam kết chi thêm ít nhất 200 tỷ USD mua hàng hóa và dịch vụ của Mỹ trong các năm 2020 và 2021, so với năm 2017, đồng thời tăng cường bảo vệ bản quyền, nhãn hiệu và các hình thức sở hữu trí tuệ khác. Đây được xem là thỏa thuận đình chiến trong tranh chấp thương mại Mỹ - Trung kéo dài từ giữa năm 2018.

Tuy nhiên, tính đến tháng 8/2021, Trung Quốc mới chỉ đạt 62% chỉ tiêu nhập khẩu hàng hóa Mỹ theo thỏa thuận thương mại giai đoạn 1, theo dữ liệu tổng hợp của Viện Nghiên cứu Kinh tế Quốc tế Peterson .

Chính quyền cựu Tổng thống Trump đã có những phác thảo về đàm phán thương mại giai đoạn 2 với Trung Quốc để giải quyết những vấn đề nan giải hơn như việc Trung Quốc trợ cấp cho doanh nghiệp nhà nước và các chính sách công nghiệp chiến lược của nước này.

Khi được hỏi liệu Mỹ có tiến hành thêm một cuộc điều tra "Mục 301" và bổ sung thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc không nếu hai bên không đạt được thỏa thuận, vị quan chức cấp cao của Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ cho biết Washington sẽ áp dụng "đầy đủ các công cụ mà chúng tôi có để bảo vệ người lao động, nông dân và doanh nghiệp Mỹ trước các hành vi thương mại bất bình đẳng".

Vị này cho biết thêm, Đại diện Thương mại Mỹ coi cuộc điện đàm lần này với phía Trung Quốc là "một phép thử để xác định liệu cách thức tương tác này có mang lại kết quả như Mỹ đang tìm kiếm hay không, và chúng tôi hy vọng rằng Trung Quốc sẽ phản ứng tích cực".

Trong khi đó, một quan chức cấp cao khác của chính quyền Mỹ cho biết Tổng thống Joe Biden cho rằng thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung giai đoạn 1 "không giải quyết ổn thỏa những lo ngại cơ bản của Mỹ về hoạt động thương mại của Trung Quốc". Vị này nhấn mạnh: "Không giống như người tiền nhiệm, Tổng thống Biden sẽ yêu cầu Trung Quốc phải giải trình về việc Trung Quốc đang không thực hiện các cam kết của mình".