Từ cú bứt phá ngoài thiết kế đến hành trình xây dựng Nhà máy thông minh

PVCFC đã đi từ tối ưu vận hành vượt thiết kế Nhà máy Đạm Cà Mau đến xây dựng Nhà máy thông minh, nơi dữ liệu và công nghệ hỗ trợ con người nâng cao hiệu quả, giảm tiêu hao và tạo nền tảng phát triển bền vững.

TIN LIÊN QUAN

Hành trình tối ưu hóa để nâng hiệu quả vận hành

Việc hoàn thành giai đoạn 1 của Dự án “Nhà máy thông minh” ngày 1/10/2025 đánh dấu bước tiến mới của Tổng công ty cổ phần Phân bón Dầu khí Cà Mau (PVCFC) trong lộ trình nâng cao năng lực quản trị và sản xuất bằng công nghệ. Nhưng trước khi tiến tới mô hình Nhà máy thông minh, Nhà máy Đạm Cà Mau đã trải qua hơn 10 năm cải tiến liên tục.

Có tổng vốn đầu tư 760 triệu USD, Nhà máy Đạm Cà Mau đã đi vào vận hành thương mại từ năm 2012 với công suất thiết kế 800.000 tấn urê/năm, đóng góp khoảng 40% nhu cầu urê trong nước.

Nhà máy Đạm Cà Mau đã hoàn thành giai đoạn 1 Dự án “Nhà máy thông minh” ngày 1/10/2025.

Ngay từ khi đảm nhận vận hành, PVCFC đã có nhiều các cải tiến, giải pháp kỹ thuật để giảm tiêu hao năng lượng, nâng cao độ ổn định của thiết bị và tăng sản lượng.

Đặc biệt khi giá khí, chiếm tỷ trọng tới 60-70% giá thành sản phẩm có sự tăng mạnh vào năm 2019 đã tạo ra cú hích mới cho quá trình tối ưu hoá hoạt động, nâng cao hiệu quả. Từ 2013 đến 2023, đã có 21 giải pháp tiêu biểu trong ba nhóm gồm nâng cao chất lượng sản phẩm urê hạt đục - tối ưu công suất và năng lượng - phát triển các dòng phân bón giá trị gia tăng đã được triển khai.

Những nỗ lực này giúp PVCFC tiết kiệm hơn 3.044 tỷ đồng; trong đó 1.529 tỷ từ giảm tiêu hao, 1.039 tỷ từ tăng sản lượng và 476 tỷ từ sản phẩm mới. Nhà máy vận hành ổn định ở mức hơn 115% thiết kế, lập kỷ lục 956.000 tấn urê/năm và tích lũy 11 triệu tấn sau 12 năm vận hành.

Tiêu hao năng lượng cũng giảm đáng kể, từ 23,7 GJ/tấn urê hồi năm 2013 xuống còn 21,7 GJ/tấn vào năm 2023.

Những nỗ lực này cũng đã được ghi nhận. Nhà bản quyền Haldor Topsoe (Đan Mạch) đã cấp chứng nhận “Operational Excellence” cho Nhà máy đạm Cà Mau, ghi nhận việc đạt mức tải đặc biệt cao 113% công suất thiết kế, đi kèm với việc cải thiện mức tiêu hao năng lượng ròng của Nhà máy, cấp năm 2020 và 2022.

Các giải pháp cải tiến quy trình sản xuất và nghiên cứu khoa học được chú trọng tại PVCFC giúp Nhà máy Đạm Cà Mau tiết kiệm hơn 3.044 tỷ đồng; trong đó 1.529 tỷ từ giảm tiêu hao, 1.039 tỷ từ tăng sản lượng và 476 tỷ từ sản phẩm mới.

Đồng thời ghi nhận đạt Top 10% toàn cầu trong Nghiên cứu Chuẩn đối sánh về Hiệu suất và Độ tin cậy (Efficiency and Reliability Benchmark Study) ở 4 tiêu chí: sản lượng năm, sản lượng ngày, tiêu hao năng lượng năm, tiêu hao năng lượng ngày, cấp năm 2020 và 2022.

Nhà máy cũng được ghi nhận vận hành liên tục hơn 350 ngày ở mức tải cao nhất 115,5% công suất thiết kế, không cần cải tạo lớn (revamp) đối với phân xưởng Ammonia tại Nhà máy Đạm Cà Mau, cấp năm 2023.

Sản phẩm của PVCFC hiện cũng có mặt tại 20 quốc gia và vùng lãnh thổ. Đặc biệt, PVCFC là doanh nghiệp duy nhất trong ngành phân bón tại Việt Nam (tính đến năm 2024) đạt được chứng chỉ “Level One System Status” (cấp độ cao nhất) của Bộ Nông nghiệp, Thủy sản và Lâm nghiệp Australia - khẳng định uy tín thương hiệu Việt Nam trên thị trường khó tính này.

Những giải pháp khoa học kỹ thuật và cải tiến được áp dụng trong quá trình chuyển đổi này không chỉ giúp nâng hiệu quả sản xuất của Nhà máy mà còn giúp giảm phát thải CO2 khoảng 16% so với năm 2017, thúc đẩy nông nghiệp bền vững với các sản phẩm như N46.Plus và Ure Bio, đồng thời tạo hơn 1.155 việc làm ổn định và đóng góp trên 500 tỷ đồng cho an sinh xã hội vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Nâng chất vận hành với Nhà máy thông minh

Dự án nâng cấp Nhà máy thông minh là công trình trọng điểm của PVCFC, được triển khai trong bối cảnh doanh nghiệp đẩy mạnh chuyển đổi số, nâng cao năng lực quản trị và sản xuất.

Là đơn vị tiên phong khi mạnh dạn đưa AI, IoT và Big Data vào quản trị vận hành, sau khi hoàn thành giai đoạn 1 của Dự án "Nhà máy thông minh" vào ngày 1/10/2025 vừa qua, mục tiêu mà PVCFC đang hướng tới là đạt tới cấp độ 4 - Nhà máy tự chủ - Thông minh hoàn toàn.

Dữ liệu đồng bộ, quy trình sản xuất được cập nhật liên tục giúp công tác điều hành được thuận lợi và hiệu quả.

Trong hành trình tối ưu hóa toàn diện này, ban lãnh đạo PVCFC cũng nhận thức rõ công nghệ không thay thế con người mà trở thành “đội ngũ thứ hai” để hỗ trợ những con người giỏi càng giỏi hơn.

Nhờ hệ thống kết nối dữ liệu được đồng bộ hóa, toàn bộ quy trình sản xuất được cập nhật liên tục, giúp Ban lãnh đạo nắm bắt hoạt động nhà máy theo thời gian thực mà không phải phụ thuộc vào báo cáo trực tiếp tại hiện trường.

Theo các lãnh đạo của PVCFC, khi đạt cấp độ 3, nhà máy tích hợp, cơ sở dữ liệu của toàn bộ hoạt động sản xuất được gom về một nền tảng giám sát duy nhất, giúp việc đưa ra quyết định nhanh gọn hơn, tiếp tục giúp vận hành hiệu quả hơn.

Bước tiến tiếp theo là áp dụng trí tuệ nhân tạo vào phân tích, triển khai kho thông minh và xây dựng mô hình bản sao số (Digital Twin) để mô phỏng các kịch bản vận hành trước khi thực hiện ngoài thực tế. Điều này buộc đội ngũ kỹ sư chuyển từ cách làm quen thuộc sang tư duy chủ động và sáng tạo hơn.

Vì vậy, thay vì áp đặt công nghệ, PVCFC chọn cách để người vận hành trở thành đồng tác giả, tham gia xây dựng quy trình, phân tích rủi ro, trải nghiệm hệ thống và đóng góp cải tiến.

Hàng năm, PVCFC đều trích lập Quỹ Khoa học công nghệ với tỷ lệ so với lợi nhuận trước thuế ở mức cao, tỷ lệ trung bình trong 5 năm gần đây là 8,2% (tỷ lệ trích lập cao nhất theo quy định là 10%). Tính đến hết quý III/2025, Quỹ Khoa học công nghệ có thể sử dụng là 806 tỷ đồng.

Theo hướng này, công tác nghiên cứu khoa học được thúc đẩy mạnh mẽ tại PVCFC, người trẻ được trao quyền thử nghiệm nhanh trên nền tảng mô phỏng; người giàu kinh nghiệm chia sẻ hiểu biết thực tiễn để thuật toán dự đoán ngày càng chính xác. Việc nhập số liệu, dữ liệu từng bị xem là phụ, nay trở thành một phần quan trọng để đảm bảo hệ thống nhận được đầy đủ các thông số để tối ưu hoá vận hành an toàn.

Tổng công ty cũng luôn chú trọng đầu tư lĩnh vực khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong số các đơn vị của Petrovietnam. Hàng năm, PVCFC đều trích lập Quỹ Khoa học công nghệ với tỷ lệ so với lợi nhuận trước thuế ở mức cao, tỷ lệ trung bình trong 05 năm gần đây là 8,2% (tỷ lệ trích lập cao nhất theo quy định là 10%). Tính đến hết quý III/2025, Quỹ Khoa học công nghệ có thể sử dụng là 806 tỷ đồng. Đây là nguồn lực quan trọng để PVCFC có thể triển khai các chương trình khoa học công nghệ và chuyển đổi số mạnh mẽ hơn nữa trong thời gian tới.

Sự thay đổi này đưa văn hóa doanh nghiệp từ “vận hành cho đúng” sang “vận hành để tốt hơn mỗi ngày”. Khi tư duy, quy trình và công nghệ cùng được nâng cấp, Nhà máy thông minh sẽ không chỉ là nơi áp dụng thiết bị hiện đại mà là hệ thống vận hành dựa trên dữ liệu, minh bạch và mang lại hiệu quả cao hơn

Với thực tế của ngành phân bón phải chịu nhiều biến động, việc nâng cao độ khả năng dự báo cũng chính là lợi thế cạnh tranh mới. Bởi vậy, việc xây dựng Nhà máy thông minh với nền tảng dữ liệu minh bạch và cập nhật theo thời gian thực không chỉ góp phần làm hoạt động của doanh nghiệp tối ưu hơn theo hướng xanh hơn mà còn là hiện thực Chiến lược chuyển đổi số quốc gia và cam kết phát triển bền vững của Việt Nam.

#nhà máy thông minh # đạm cà Mau # vận hành hiệu quả # giảm tiêu hao năng lượng