Chênh lệch lãi suất giữa VND và USD thu hẹp có tạo áp lực lên tỷ giá không, thưa ông?

Trong bối cảnh Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) chưa có dấu hiệu thay đổi chính sách tiền tệ thắt chặt, khiến lãi suất USD vẫn neo ở mức cao, thì Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam là ngân hàng trung ương đầu tiên trong khu vực cắt giảm lãi suất chính sách nhằm hỗ trợ đà phục hồi kinh tế.

Tại cuộc họp ngày 20/9, Fed đã quyết định giữ nguyên mức lãi suất cao nhất trong 22 năm, nhưng cơ quan này cho biết, sẵn sàng tăng lãi suất cao hơn mức hiện nay nếu phù hợp. Sự khác biệt lớn về điều hành chính sách tiền tệ giữa Việt Nam và Mỹ đã tạo ra chênh lệch lớn giữa lãi suất VND và USD, là một trong những nguyên nhân gián tiếp tạo áp lực lên tỷ giá.

Cung ngoại tệ hiện nay có đủ cân đối cầu trên thị trường, nhất là dịp cuối năm?

Tỷ giá VND/USD đã có những bước tăng mạnh trong trung tuần tháng 9 lên mức đỉnh lịch sử. Bên cạnh những yếu tố cơ bản về vĩ mô, nhu cầu ngoại tệ tăng cao của khách hàng trong giai đoạn cuối quý và sắp tới là cao điểm cuối năm cũng là một trong những nguyên nhân đằng sau. Tuy nhiên, chúng tôi đánh giá, mức tăng của VND/USD trong năm nay về cơ bản sẽ khác so với cùng kỳ năm trước và ít biến động hơn.

Cán cân thương mại hàng hóa 8 tháng năm 2023 sơ bộ xuất siêu 19,9 tỷ USD; vốn đầu tư nước ngoài đăng ký cấp mới và điều chỉnh đạt gần 18,15 tỷ USD, tăng 8,2% so với cùng kỳ năm trước; vốn thực hiện ước đạt 13,1 tỷ USD, tăng 1,3% so với cùng kỳ năm trước. Do đó, có cơ sở để dự báo cung ngoại tệ hiện nay vẫn đủ cân đối cầu trên thị trường.

Về trung, dài hạn thì thế nào, thưa ông?

Nhóm nghiên cứu HSBC dự báo, tỷ giá VND/USD sẽ tiếp nối đà tăng trong những tháng sắp tới, mặc dù mức độ biến động có thể không nhiều như cùng kỳ năm trước. Tỷ giá trung tâm có thể đạt mức 24.200 VND/USD, tương đương mức tăng giá khoảng 3,5% cho cả năm nay. Dự báo này xuất phát từ một số nguyên nhân.

Thứ nhất, USD tiếp tục cho thấy đà mạnh lên trong năm nay và chưa có dấu hiệu suy yếu, trong bối cành các dữ liệu kinh tế vĩ mô của Mỹ chưa có dấu hiệu suy giảm. Điều này vô hình trung tạo nên áp lực tỷ giá cho các đồng tiền trong khu vực, trong đó có đồng tiền Việt Nam.

Ở phía Trung Quốc, chưa thấy được đà hồi phục kinh tế mạnh mẽ như kỳ vọng sau khi mở cửa sau đại dịch. Diễn biến này khiến nhân dân tệ cũng mất giá kỷ lục trong năm nay. Với việc Trung Quốc là đối tác thương mại lớn của Việt Nam, VND từ đó cũng chịu sức ép nhất định.

Thứ hai, sau khi mua ròng mạnh cuối năm 2022 và 3 tháng đầu năm 2023, nhà đầu tư nước ngoài đã bán ròng suốt 5 tháng gần đây trên thị trường chứng khoán. Hoạt động của nhóm nhà đầu tư này, cùng với yếu tố mùa vụ khi nhu cầu của doanh nghiệp xuất khẩu tăng cao vào cuối năm, khiến nhu cầu ngoại tệ càng được đẩy cao.

Thứ ba, chính sách điều hành của Mỹ và Việt Nam tiếp tục cho thấy sự khác biệt. Thanh khoản VND được duy trì dồi dào trong bối cảnh hoạt động giải ngân tín dụng còn chậm.

Việc giảm mạnh lãi suất được cho là một trong những nguyên nhân tạo áp lực lên tỷ giá. Lãi suất giảm cũng khó kích tín dụng tăng mạnh trong bối cảnh thị trường có khó khăn hiện nay. Điều đó có nghĩa, NHNN sẽ khó điều chỉnh lãi suất điều hành trong thời gian tới?

NHNN đã thể hiện vai trò điều hành rõ nét trong giai đoạn khó khăn vừa qua bằng cách tăng cường khả năng tiếp cận vốn và giảm bớt áp lực nợ cho các doanh nghiệp đang gặp khó khăn. Ngoài ra, Chính phủ tiếp tục đẩy mạnh các biện pháp từ chính sách tài khoá thông qua đẩy mạnh giải ngân đầu tư công.

Các chính sách hỗ trợ đã được các doanh nghiệp tận dụng tốt. Tăng trưởng tín dụng trong lĩnh vực bất động sản cho thấy mức hồi phục khá trong nửa đầu năm 2023. Tâm lý người tiêu dùng đã dần tích cực hơn, với số lượng nhà đầu tư cá nhân quay trở lại thị trường chứng khoán tăng trưởng tích cực.

Những dấu hiệu trên cho thấy, các biện pháp nới lỏng chính sách của NHNN đã có hiệu quả nhất định. Trên cơ sở đó, NHNN nhiều khả năng tiếp tục theo đuổi chính sách theo hướng linh hoạt, nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát. Nhóm nghiên cứu HSBC giữ nguyên dự báo NHNN sẽ còn một lần hạ lãi suất điều hành thêm 0,5% từ nay đến cuối năm.