Sáng 5/12 tại Lào Cai, lễ mít tinh “Thúc đẩy bình đẳng giới và quyền của phụ nữ thông qua hành động ứng phó với biến đổi khí hậu và giảm thiểu rủi ro thiên tai năm 2025” được tổ chức trong bối cảnh miền Trung vừa hứng chịu đợt mưa lũ lớn. 

Trong những năm gần đây, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam phối hợp cùng các bộ, ngành, địa phương và tổ chức quốc tế triển khai nhiều chương trình nâng cao nhận thức, hỗ trợ sinh kế xanh và thúc đẩy sự tham gia của phụ nữ vào các hoạt động ứng phó khí hậu. Trong số đó, dự án của UN Women được xem là điểm nhấn, tạo không gian để phụ nữ địa phương chủ động hơn trong bảo vệ môi trường và giảm nhẹ rủi ro thiên tai.

Thực tế ở nhiều tỉnh miền núi cho thấy phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ dân tộc thiểu số hay phụ nữ làm chủ hộ, dễ bị tổn thương hơn khi thiên tai xảy ra. Thế nhưng chính họ cũng là những người kiên trì nhất trong việc giữ gìn môi trường sống, tổ chức sản xuất bền vững và bảo vệ tài nguyên địa phương.

Phát biểu tại sự kiện, bà Nguyễn Thị Kim Dung, Ủy viên Đoàn Chủ tịch Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam nhấn mạnh rằng, phụ nữ là lực lượng giữ vai trò quan trọng trong phòng chống thiên tai ở cơ sở. Những phong trào như “Gia đình 5 không, 3 sạch”, phân loại và tái chế rác, tiết kiệm năng lượng hay xây dựng sinh kế thích ứng khí hậu đã tạo ra nhiều thay đổi tích cực trong cộng đồng.

Tại Lào Cai, vai trò này thể hiện rõ qua các mô hình do phụ nữ khởi xướng. Nhóm phụ nữ người Mông ở Thải Giàng Phố duy trì việc thu gom rác thải trong chăn nuôi, giúp môi trường trong lành hơn và tạo thêm thu nhập. Nhiều xã, phường xây dựng tổ phụ nữ xử lý rác thải nhựa đều đặn mỗi tuần. 

Ở các vùng sản xuất nông nghiệp, bể chứa bao bì thuốc bảo vệ thực vật được đặt dọc các tuyến nội đồng, hạn chế ô nhiễm đất và nguồn nước. Ngay trong khu dân cư, những lốp xe cũ, chai thủy tinh hay chai nhựa được tái chế thành bồn hoa và tiểu cảnh, tạo cảnh quan xanh mát và lan tỏa tinh thần bảo vệ môi trường.

Ông Hà Mạnh Cường, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lào Cai đánh giá sự phối hợp giữa Sở và Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh thời gian qua đã góp phần quan trọng trong hình thành các mô hình cộng đồng an toàn trước thiên tai, đồng thời tăng cường ý thức bảo vệ môi trường trong đời sống hàng ngày.

Cam kết của Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh Lào Cai tại sự kiện cho thấy định hướng rõ ràng trong giai đoạn tới, tiếp tục lan tỏa các mô hình sinh kế xanh, xây dựng “Gia đình 5 không, 3 sạch, 3 an”, đẩy mạnh phân loại rác tại nguồn và củng cố kỹ năng ứng phó thiên tai cho hội viên. 

Tinh thần của chương trình là tạo sức lan tỏa từ những điều rất nhỏ, mỗi phụ nữ đều có thể trở thành một người truyền cảm hứng về lối sống xanh, mỗi gia đình là một “pháo đài” bảo vệ môi trường, mỗi cộng đồng là một mắt xích không thể thiếu trong hệ thống thích ứng khí hậu.

Cách tiếp cận này chuyển vai trò của phụ nữ từ đối tượng thụ hưởng sang chủ thể kiến tạo. Khi họ được trang bị kiến thức và kỹ năng, những thay đổi trong ứng phó thiên tai diễn ra bền bỉ hơn và gắn với thực tiễn hơn, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn lực bên ngoài.

Để thu hút sự tham gia của cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ, chương trình tổ chức phần thi tương tác “Trắc nghiệm nhanh - Hành động xanh”. Những câu hỏi gần gũi về cách phòng tránh thiên tai, bảo vệ môi trường hay giảm rác thải nhựa tạo không khí sôi nổi và thân thiện. Người dân tiếp cận kiến thức mới một cách vui vẻ, dễ nhớ và có thể áp dụng ngay trong cuộc sống hàng ngày.

Trong suốt lễ mít tinh, các đại biểu và hội viên phụ nữ đồng lòng thể hiện quyết tâm bảo vệ môi trường sống. Thông điệp “Mỗi hành động hôm nay vì một tương lai xanh” được lan tỏa mạnh mẽ, nhắc nhở về trách nhiệm chung của toàn xã hội trong ứng phó biến đổi khí hậu.

Đây cũng là dịp để khẳng định tầm quan trọng của việc đưa yếu tố giới vào chính sách khí hậu. Khi phụ nữ tham gia vào quá trình ra quyết định ở cấp thôn, xã hay huyện, cách thức ứng phó thiên tai trở nên thực tế hơn, sát cuộc sống hơn và tạo hiệu quả dài hạn. Bởi vậy, thay đổi không hình thành từ những sáng kiến lớn, mà từ sự kiên trì trong từng hành động nhỏ.

Với cách tiếp cận đặt phụ nữ vào trung tâm, chương trình kỳ vọng mở ra một tương lai nơi các cộng đồng có khả năng chống chịu tốt hơn trước khí hậu, môi trường được gìn giữ bền vững hơn và bình đẳng giới được thúc đẩy theo cách tự nhiên nhất.