Trong quá trình thực hiện chính sách mở cửa, hội nhập với nền kinh tế thế giới, với việc các sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam có lợi thế so sánh về giá nhân công rẻ, điều kiện tự nhiên ưu đãi đã góp phần tạo ra khả năng cạnh tranh cao cho những một số sản phẩm xuất khẩu trên thị trường quốc tế, Việt Nam đã và đang là mục tiêu của nhiều vụ kiện phòng vệ thương mại, đặc biệt là các vụ kiện chống bán phá giá của nhiều nước trên thế giới.

Theo số liệu chưa đầy đủ của Bộ Công Thương, tính đến ngày 31-10-2016, tổng số vụ điều tra chống bán phá giá, chống trợ cấp và tự vệ nhằm vào hàng hóa xuất khẩu Việt Nam là 104 vụ, trung bình gần 6 vụ/năm, trong đó có 66 vụ điều tra chống bán phá giá, chiếm 63% tổng số các vụ kiện.

Ngoài các cuộc điều tra chống bán phá giá, ông Trần Tuấn Anh, Bộ trưởng Bộ Công Thương cho biết, Việt Nam đang có xu hướng trở thành mục tiêu của các cuộc điều tra lẩn tránh thuế chống bán phá giá do bị coi là nơi chuyển tải của các hàng hóa Trung Quốc bị áp thuế.

Đây là một hình thức các nước nhập khẩu áp dụng nhằm tránh việc “chuyển tải” hàng hóa từ một nước sang nước khác nhằm thay đổi xuất xứ để tránh bị áp thuế chống bán phá giá.

Bên cạnh đó, thực hiện các cam kết theo hiệp định thương mại, chúng ta đã loại bỏ hàng rào phi quan thuế, giảm thuế nhập khẩu. Điều này đặt các doanh nghiệp, ngành hàng Việt Nam trước sự cạnh tranh khốc liệt của các hàng hoá nhập khẩu, trong đó có cả sự cạnh tranh không lành mạnh.

Một trong những công cụ đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các doanh nghiệp sản xuất trong nước trước áp lực cạnh tranh của hàng hoá nhập khẩu là sử dụng các biện pháp chống bán phá giá, chống trợ cấp và tự vệ.

Tính đến nay, Việt Nam đã tiến hành 9 cuộc điều tra áp dụng biện pháp tự về, chống bán phá giá đối với hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam theo yêu cầu từ ngành sản xuất trong nước. Đặc biệt, số vụ điều tra áp dụng các biện pháp phòng vệ có xu hướng tăng lên (riêng giai đoạn 2015-2016, Bộ Công Thương đã tiến hành 6 vụ điều tra chống bán phá giá và tự vệ).

“Hiện nay, Bộ Công Thương đang tiến hành xây dựng Luật Quản lý ngoại thương, trong đó đưa toàn bộ các quy định về chống bán phá giá, chống trợ cấp và tự vệ của 3 Pháp lệnh nói trên vào thành 1 chương trong Dự thảo Luật. Dự kiến Luật Quản lý ngoại thương sẽ được trình Quốc hội thông qua vào kỳ họp tới”, ông Trần Tuấn Anh thông tin.