Sáng 21/12, Tòa án Nhân dân TP.HCM tiếp tục phiên tòa xét xử Nguyễn Thái Luyện, Chủ tịch Công ty cổ phần địa ốc Alibaba và 22 đồng phạm về các tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản và rửa tiền.

Trong những ngày qua, luật sư bào chữa cho bị cáo Luyện đề nghị chuyển tội danh sang tội vi phạm các quy định về sử dụng đất đai theo quy định tại Điều 282 Bộ Luật Hình sự. Tuy nhiên, đại diện Viện Kiểm sát vẫn giữ nguyên quan điểm truy tố bị cáo Luyện về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản giống như trong cáo trạng đã nêu, đồng thời đưa ra nhiều ý kiến phản bác.

Đại diện Viện Kiểm sát khẳng định, trong vụ án hình sự phải xem xét hết toàn diện cả vụ án, không bóc tách xé lẻ từng hành vi để cho rằng có phạm tội hoặc không có phạm tội.

Đồng thời cũng khẳng định đất đai thuộc sở hữu toàn dân do nhà nước đại diện chủ sở hữu, thống nhất quản lý. Mục đích sử dụng đất chỉ có duy nhất nhà nước quyết định và nhà nước trao quyền sử dụng đất cho người sử dụng đất theo quy định của pháp luật.

Theo quy định của pháp luật, sử dụng đất phải đúng mục đích, nhà nước giao đất sử dụng vào mục đích gì thì chỉ được phép sử dụng đúng mục đích của loại đất đó, khi nào nhà nước đồng ý cho chuyển đổi thì mới được sử dụng vào mục đích khác.

Tất cả đất của các bị cáo trong vụ án đều là quyền sử dụng đất nông nghiệp, đất quốc phòng, đất giao thông… không có cái nào là đất ở, một số thửa lớn có 100-200 m2 đất ở.

“Nếu luật sư, bị cáo còn băn khoăn có thể đề nghị hội đồng xét xử cho kiểm tra, xem xét lại trong các giấy tờ cơ quan điều tra đã kê biên chuyển đến tòa án”, đại diện Viện Kiểm sát nói.

Đại diện Viện Kiểm sát cũng đồng quan điểm với bị cáo Luyện về việc nhà nước khuyến khích đầu tư vào đất đai để phát triển và tăng giá trị của đất.

Tuy nhiên, đất nông nghiệp nhà nước khuyến khích người sử dụng đất đầu tư lao động, vật tư, áp dụng công nghệ để bảo vệ, cải tạo đất… theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Nếu như muốn chuyển đổi phải đầu tư kết cấu hạ tầng để làm tăng giá trị. Luật Đất đai không thấy đề nghị nào khuyến khích làm tăng giá trị sử dụng đất như Luyện nói là chia lô, tách thửa rồi tự thay đổi mục đích chuyển nhượng khi sử dụng.

Tất cả các thửa đất cơ quan điều tra đang tiến hành kê biên là chưa có thửa đất nào được phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất, vẫn là đất nông nghiệp, theo đó phải sử dụng đúng mục đích, không được sử dụng cho mục đích như cá bị cáo ký kế trên hợp đồng.

Trong 58 “dự án”, đại diện Viện Kiểm sát tái khẳng định là các dự án không có thật vì không đủ điều kiện chuyển nhượng, không đúng quy hoạch, không được phê duyệt, không có bản vẽ 1/500, chưa đủ điều kiện bán theo quy định. Các bị cáo lập dự án, đặt tên, đưa ra tiêu chí, sử dụng truyền thông là thủ đoạn thực hiện hành vi phạm tội nhằm mục đích đoạt được tiền của các bị hại.

Trước đó, trả lời Hội đồng xét xử, nhiều bị hại cho biết lý do lấy lại đất vì khi ký hợp đồng thỏa thuận chuyển nhượng, họ mua quyền sử dụng đất của dự án vì trên hợp đồng có số lô, số ô, số thửa, số tiền rõ ràng.

Theo đại diện Viện Kiểm sát, đối tượng của hợp đồng hai bên thực hiện giao kết trên hợp đồng như các thông tin trên hợp đồng thỏa thuận là không có. Bản chất là Công ty Alibaba không có sản phẩm theo đối tượng đã ký kết, nhưng vẫn thu tiền của khách và sử dụng nguồn tiền vào mục đích của mình. Trong số 58 các dự án truy tố trong cáo trạng, quảng cáo là đất nền thổ cư, nhưng chưa có một khách hàng nào nhận được đất nền thổ cư như đã quảng cáo vì nó không tồn tại.

Theo đại diện Viện Kiểm sát, một số luật sư cho rằng, bị cáo bị bất lợi vì dự án chưa đến thời điểm kết thúc hợp đồng mà cơ quan điều tra khởi tố nên chưa kịp tất toán là chưa chính xác. Thiệt hại xảy ra tại 58 dự án, có những dự án đã triển khai từ năm 2017 nhưng Alibaba vẫn không tất toán được. Thực tế, trong vụ án chỉ có 1-2 dự án chưa đến thời hạn cam kết trong hợp đồng, hơn 50 dự án còn lại đã hết thời hạn cam kết từ rất lâu.

Quan điểm của Viện Kiểm sát là hành vi phạm tội của các bị cáo hoàn thành ngay sau khi đại diện Alibaba nhận đủ tiền của khách hàng, dù các dự án này đã đến thời hạn cam kết trên hợp đồng hay chưa đến thời hạn đều đã hoàn thành.

Luyện và nhiều luật sư dựa vào hai chữ “thỏa thuận” trên hợp đồng thỏa thuận chuyển nhượng để cho rằng đây là giao dịch dân sự, Viện Kiểm sát xác định hợp đồng thỏa thuận chuyển nhượng chỉ là thủ đoạn để các bị cáo sử dụng để chiếm đoạt tiền từ bị hại. Bởi lẽ hợp đồng thỏa thuận, chuyển nhượng hay chuyển nhượng thì hợp đồng đều cam kết giao sản phẩm không có thật là đất thổ cư.

Đại diện Viện Kiểm sát cũng đồng ý với quan điểm của luật sư Trương Anh Tú trong đưa ra trong ngày trước đó, thân chủ của ông nộp tiền vì tin tưởng Alibaba là có dự án thật, Alibaba vận hành đủ cả một hệ thống chuyên về kinh doanh bất động sản, các công ty có chức năng mục tiêu kinh doanh về bất động sản nhưng bất động sản lại không có, quảng cáo số đỏ, sổ hồng chỉ nhằm mục đích tạo niềm tin cho bị hại nộp tiền.

Công ty cam kết trả lãi hay sở hữu đất nông nghiệp không phải là tình tiết thay đổi bản chất sự việc. Theo quy định của luật kinh doanh bất động sản, điều đầu tiên là trở thành một dự án là phải phù hợp với điều kiện sử dụng đất hàng năm của địa phương đó. Sau đó chủ đầu tư phải hoàn thành việc đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, nguồn công trình dịch vụ, công trình hạ tầng kỹ thuật theo quy hoạch chi tiết 1/500 đã được phê duyệt. Các việc này phải được thực hiện trước khi giao đất cho người dân tự xây dựng. Việc này nhằm đảm bảo nhu cầu thiết yếu tối thiểu cho người dân khi đến ở.

Kết thúc phiên xét xử sáng 21/12, Viện Kiểm sát cho biết cũng rất tâm tư vì các bị cáo còn trẻ, nhưng đã đủ tuổi chịu trách nhiệm về hành vi của mình. Tuy nhiên, quan trọng hơn, hậu quả của vụ án này để lại cực kỳ lớn, không chỉ ở số tiền mà phải bồi thường mà nó còn là hệ lụy cho cả xã hội và nó ảnh hưởng trực tiếp đến chính sách quản lý đất đai của nhà nước.

“Một lần nữa Viện Kiểm sát tái khẳng định, khi đề nghị mức hình phạt hoặc xem xét tội danh đối với các bị cáo, Viện Kiểm sát đã dựa trên các cơ sở pháp lý, cân nhắc rất kỹ. Cho nên đại diện Viện Kiểm sát giữ nguyên toàn bộ quan điểm như bản luận tội, với những ý kiến Viện Kiểm sát đã đề nghị, kiến nghị Hội đồng xét xử xem xét lại”, đại diện Viện Kiểm sát nói.