Mặt hàng gỗ và sản phẩm từ gỗ đã tham gia “câu lạc bộ” các mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu đạt trên 1 tỷ USD từ năm 2004. Đến năm 2014, xuất khẩu gỗ đã vượt qua mốc 6,2 tỷ USD, nằm trong 23 thành viên của “câu lạc bộ” và là một trong 8 mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu trên 6 tỷ USD. Kim ngạch mặt hàng này trong 6 tháng năm 2015 đạt 3.157 triệu USD, trong đó sản phẩm gỗ chiếm trên 71,1%, gỗ chiếm gần 28,9%. Đây là tín hiệu khả quan để cả năm 2015 có thể cán mốc 6,8 tỷ USD.

Kim ngạch xuất khẩu mặt hàng gỗ và sản phẩm từ gỗ đạt mức tăng trưởng khá cao, tăng bình quân 23,4%/năm trong giai đoạn 1995 - 2014, cao hơn nhiều so với tăng trưởng tổng kim ngạch xuất khẩu trong cùng thời gian (tăng 19,1%/năm). Tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu đã đạt được gần như liên tục trong 19 năm qua, chỉ bị ngắt quãng 1 năm (giảm 6,1% vào năm 2009), do tác động của cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế thế giới.

Xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ đạt được quy mô lớn và tăng trưởng cao do nhiều nguyên nhân. Có nguyên nhân từ nguồn nguyên liệu đầu vào, với 2 nguồn.

Nguồn thứ nhất là sản lượng gỗ khai thác ở trong nước. Sản lượng gỗ khai thác liên tục tăng từ năm 2004 đến nay; năm 2014 đạt 6,456 triệu m3, cao gấp trên 2,3 lần năm 1995, tăng bình quân hơn 4,5%/năm. Trong 6 tháng đầu năm 2015, sản lượng gỗ khai thác đạt 3,47 triệu m3, tăng 11,7% so với cùng kỳ năm trước.

Nguồn thứ hai là gỗ và nguyên phụ liệu gỗ nhập khẩu, với kim ngạch lên đến hàng tỷ USD (năm 2008 đạt 1.098 triệu USD, năm 2009 đạt 888 triệu USD, năm 2010 đạt 1.151 triệu USD, năm 2011 đạt 1.420 triệu USD, năm 2012 đạt 1.360 triệu USD, năm 2013 đạt 1.649 triệu USD, năm 2014 đạt 2.239 triệu USD, bình quân 7 năm qua đạt 1.420 triệu USD/năm, bằng 34% kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ bình quân trong thời gian tương ứng. Trong 6 tháng 2015 đã nhập khẩu 1.095 triệu USD, giảm 9,8% so với cùng kỳ năm trước, bằng 34,7% kim ngạch xuất khẩu gỗ.

Có nguyên nhân từ năng lực chế biến gỗ và sản xuất sản phẩm từ gỗ, kể cả sản xuất hàng xuất khẩu và hàng tiêu dùng trong nước. Hiện cả nước có hơn 7.000 doanh nghiệp, với gần 500.000 lao động, đó là chưa kể hàng chục ngàn cơ sở cá thể, làng nghề sản xuất mặt hàng này, nhiều người có tay nghề cao được vinh danh là “nghệ nhân”, “bàn tay vàng”.

Đó là một trong những yếu tố có sức hấp dẫn đối với khách hàng nước ngoài. Tuy nhiên, quy mô doanh nghiệp của Việt Nam còn khá nhỏ cả về số lao động (58 người/doanh nghiệp), cả về số vốn (dưới 18 tỷ đồng/doanh nghiệp), cả về tài sản cố định (dưới 7 tỷ đồng/doanh nghiệp), cả về doanh thu thuần (dưới 21 tỷ đồng/doanh nghiệp), nên việc đáp ứng yêu cầu của các khách hàng nhập khẩu với khối lượng lớn, thời gian giao hàng nhanh còn bị hạn chế.

Có nguyên nhân về thị trường xuất khẩu. Gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam đã có mặt ở nhiều nước và vùng lãnh thổ trên thế giới. Trong các thị trường năm 2014, đã có 24 thị trường đạt trên 10 triệu USD, trong đó có 10 thị trường đạt trên 100 triệu USD, lớn nhất là Hoa Kỳ, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc...