Tổng lô hàng 126 tấn gạo thơm được xuất khẩu sang EU lần này là giống Jasmine 85, sẽ mở màn "chiến dịch", đại diện cho 30.000 tấn gạo thơm của Việt Nam hưởng hạn ngạch ưu đãi thuế quan 0% theo Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) tại thị trường EU.

Mặc dù là đơn vị đầu tiên nằm trong danh sách doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu gạo thơm sang EU theo EVFTA, nhưng thực tế từ trước đó, Tập đoàn Lộc Trời chiếm 17% tổng lượng gạo Việt Nam xuất khẩu sang EU (chưa được hưởng thuế 0% theo EVFTA - PV), riêng gạo Jasmine chiếm hơn 50%. 

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT), theo quy định của Hiệp định EVFTA, hiện có 9 giống lúa thơm của Việt Nam xuất khẩu sang EU được hưởng ưu đãi thuế quan theo hạn ngạch 30.000 tấn bao gồm: Jasmine 85, ST 5, ST20, Nàng Hoa 9, VĐ 20, RVT, OM 4900, OM 5451 và Tài Nguyên Chợ Đào.

Theo đại diện Cục Trồng trọt, hiện tại, 9 giống gạo thơm trên chủ yếu được sản xuất ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Tổng sản lượng lúa trung bình tại khu vực này hàng năm khoảng 25 triệu tấn. Trong đó, giống lúa chất lượng cao chiếm 45% và lúa thơm chiếm 30% trong tổng số cơ cấu giống.

Đặc biệt, chỉ tính riêng hai giống OM 4900, OM 5451 mỗi năm cho sản lượng khoảng 3 triệu tấn gạo. Tương tự các giống còn lại trong số 9 giống trên chiếm khoảng 15% diện tích lúa thơm với sản lượng mỗi năm trên 1 triệu tấn gạo.

“Với 30.000 tấn trong hạn ngạch được hưởng thuế suất ưu đãi khi xuất khẩu sang EU, tiềm năng còn rất lớn cho gạo thơm Việt Nam bởi con số này chiếm khoảng 1% tổng sản lượng gạo thơm của cả nước”, ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt nói.

Theo Bộ NN&PTNT, 8 tháng đầu năm 2020, xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt trên 4,6 triệu tấn với giá trị trên 2,25 tỷ USD, tăng 10,4% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. 

Trong đó, các giống OM5451, OM4900, Hương Nhài 85, ST20, RVT, VD20, Nàng Hoa 9, Tài Nguyên Chợ Đào thuộc danh mục gạo thơm xuất khẩu sang EU được hưởng hạn ngạch ưu đãi thuế quan chiếm khoảng 43% đến 46% tổng lượng gạo xuất khẩu hàng năm với khoảng trên 3 triệu tấn.

Hàng năm, EU nhập khẩu 2,3 triệu tấn gạo, kim ngạch là 1,4 tỷ Euro, do vậy, khi thực hiện hiệp định EVFTA, gạo là mặt hàng có tiềm năng lớn để xuất khẩu vào EU. 

Hiện nay, EU dành cho Việt Nam hạn ngạch 80.000 tấn gạo/năm (gồm 30.000 tấn gạo xay xát, 20.000 tấn gạo chưa xay xát và 30.000 tấn gạo thơm). 

Đặc biệt, EU sẽ tự do hóa hoàn toàn đối với gạo tấm, cam kết này giúp Việt Nam có thể xuất khẩu ước khoảng 100.000 tấn vào EU hàng năm. Đối với sản phẩm từ gạo, EU sẽ đưa thuế suất về 0% sau 3-5 năm. 

Trong khi đó, 2 nhà xuất khẩu lớn gạo vào EU là campuchia và Myanmar đang chịu thuế tuyệt đối với mặt hàng này cho đến hết 2021, cụ thể 175 Euro/tấn (2019); 150 Euro/tấn (2020) và 125 Euro/tấn (2021).