Sau 5 năm đưa vào thực thi, Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy thương mại của Việt Nam với các thị trường khu vực châu Mỹ, đặc biệt là các thị trường lần đầu tiên có FTA với Việt Nam, như Canada, Mexico, Peru.

Thông tin được Bộ Công thương đưa ra tại hội thảo: “CPTPP: Tăng cường hợp tác kinh tế - thương mại với các đối tác châu Mỹ”, tổ chức ngày 2/10/2024.

Tham gia sự kiện có đại diện các cơ quan ngoại giao các nước Canada, Mexico, Chile, Peru, Hoa Kỳ, Anh, Colombia, Argentina, Nicaragua, Argentina, Cuba, El Salvador, Panama… và các hiệp hội, doanh nghiệp xuất nhập khẩu lớn của các nước châu Mỹ như Tập đoàn Coppel (Mexico) và Tập đoàn Sodimac (Chile)....

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu sang các thị trường châu Mỹ là thành viên Hiệp định CPTPP đã tăng 56,3%, từ 8,7 tỷ USD năm 2018 lên đến 13,6 tỷ USD năm 2023. 

Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam sang các thị trường này tăng gần gấp đôi, từ 6,3 tỷ USD vào năm 2018 lên 11,7 tý USD năm 2023.  Xuất siêu của nước ta sang các thị trường này cũng tăng gần gấp 3 lần, từ 3,9 tỷ USD lên 11 tỷ USD.

Kết quả nảy đã góp phần đáng kể vào thương mại của Việt Nam với khu vực châu Mỹ nói chung, với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2023 đạt 137,7 tỷ USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu 114,5 tỷ USD.

Các thị trường thuộc CPTPP tại châu Mỹ có trao đổi thương mại lớn với Việt Nam, gồm: Canada, Mexico, đạt gần 12 tỷ USD trong năm 2023. 2 thị trường Peru và Chi Lê có trao đổi thương mại khiêm tốn, đạt 2 tỷ USD.

Ngoài những con số về ngoại thương, việc tham gia CPTPP đã thúc đẩy tiến trình cải cách thể chế, hoàn thiện hệ thống pháp luật của Việt Nam theo hướng minh bạch hơn. Điều này giúp nâng cao uy tín quốc tế của Việt Nam, thu hút thêm nhà đầu tư nước ngoài. Mối quan hệ giữa Việt Nam và các nước châu Mỹ đã và đang được củng cố qua các cam kết chiến lược.

Theo Đại sứ Canada tại Việt Nam, ông Shawn Steil, hiệp định CPTPP được thực thi trong những năm qua đã đưa quan hệ kinh tế thương mại giữa Việt Nam và Canada có mức tăng trưởng bền vững. 

Kim ngạch thương mại hai chiều năm 2023 giữa hai nước đã tăng trưởng gấp đôi kể từ năm 2017. Năm 2023, xuất nhập khẩu Việt Nam-Canada đạt 6,2 tỷ USD, trong đó Việt Nam xuất sang Canada đạt xấp xỉ 5,6 tỷ USD, nhập khẩu 620,8 triệu USD.

Việt Nam được đánh giá là nước khai thác tốt nhất Hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) để tăng tốc hàng hóa xuất khẩu sang thị trường Canada. 

Dư địa để tăng cường hợp tác đầu tư, thương mại với các thành viên CPTPP thuộc châu Mỹ còn lớn. Bởi, theo ông Ngô Chung Khanh, Phó vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công thương): "Hiện các nước thành viên Hiệp định CPTPP đang rà soát tổng thể toàn bộ việc thực thi Hiệp định này nhằm tạo ra không gian hợp tác mới".

Bên cạnh đó, việc Vương quốc Anh gia nhập CPTPP và nhiều nền kinh tế khác cũng xin gia nhập hiệp định sẽ tạo thêm cơ hội phát triển hợp tác.

Châu Mỹ là thị trường rộng lớn và có sự liên kết chặt chẽ với nhau thông qua các khối thương mại tự do đan xen như Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ (USMCA), Liên minh Thái Bình Dương (PA), Khối Thị trường chung Nam Mỹ (Mercosur)…

Theo đó, tận dụng các lợi thế mà Hiệp định CPTPP mang lại, cùng với các vị trí cửa ngõ thuận lợi các nước thành viên trong khu vực là Canada, Mexico, Chile và Peru, các doanh nghiệp Việt có thể xem xét việc đầu tư sản xuất tại các nước này để tăng tốc xuất khẩu sang nhiều thị trường thuộc châu lục này.

Lưu ý những thách thức cho doanh nghiệp trong bối cảnh các thị trường nhập khẩu gia tăng các yếu tố về tính bền vững và xanh hóa, ông Khanh cho biết, doanh nghiệp cần tuân thủ các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về môi trường, lao động và sở hữu trí tuệ, truy xuất nguồn gốc xuất xứ.

Ngoài ra, với đặc thù khoảng cách xa xôi khiến chi phí kinh doanh gia tăng cũng là khó khăn cho các doanh nghiệp trong việc tiếp cận thị trường.