42% khách hàng nhóm “underbanked” phải tìm cách vay nóng, chơi hụi... để tìm vốn.

Công ty Cổ phần Tư vấn EY Việt Nam (EY) vừa công bố báo cáo Thúc đẩy Tài chính toàn diện ở Việt Nam và vai trò của FinTech trong phối hợp với Tổ chức tín dụng.

Theo báo cáo, Việt Nam đã có những bước tiến lớn trong việc thúc đẩy tài chính toàn diện, với vị trí thứ 3 trong khu vực ASEAN (chỉ sau Singapore, Thái Lan), và xếp thứ 14 trên thế giới, trong bảng xếp hạng Chỉ số Tài chính toàn diện toàn cầu năm 2024 của Principal Financial Group.

Dữ liệu của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho thấy, hiện đã có khoảng 87% người trưởng thành đã có tài khoản thanh toán, tăng mạnh từ mức 31% của giai đoạn 2015-2017.

Tuy vậy, tiến trình tài chính toàn diện vẫn còn phải đối mặt với những thách thức. Báo cáo của Tổng cục Thống kê cho thấy, hơn 62% dân số hiện đang sống ở nông thôn và vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận tín dụng từ các dịch vụ tài chính – ngân hàng chính thống.

Theo khảo sát của EY, trong nhóm đối tượng “underbanked” (nhóm khách hàng chưa được tiếp cận đầy đủ dịch vụ tài chính - ngân hàng), có tới 42% người được hỏi trả lời đã từng sử dụng các dịch vụ không chính thống như vay người quen, vay nóng, chơi hụi, v.v. trong vòng một năm trở lại đây. Những người này phải đối mặt với chi phí cao và rủi ro tài chính lớn.

Các doanh nghiệp siêu nhỏ và hộ kinh doanh cũng gặp khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn từ ngân hàng truyền thống do không đủ tài sản thế chấp hoặc hồ sơ tín dụng không đầy đủ.

Ông Nguyễn Xuân Hoàng, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị - Công ty Cổ Phần MISA chia sẻ, các ngân hàng truyền thống thường đặt ra nhiều yêu cầu với khách hàng vay vốn, nhất là với cá nhân, doanh nghiệp chưa có lịch sử tín dụng, chưa có dòng tiền được ghi nhận qua ngân hàng.  

Đối với nhóm khách hàng này, việc tiếp cận với Fintech mang lại nhiều lợi ích lớn.

Thứ nhất, tăng khả năng tiếp cận dịch vụ một cách đơn giản và thuận tiện. Tính đến cuối năm 2023, cả nước có 33 triệu ví điện tử đang hoạt động, với tổng số tiền trên các ví này là khoảng 4,34 nghìn tỉ đồng. Theo khảo sát của EY, 53% số người tham gia khảo sát cho biết họ ưu tiên sử dụng FinTech cho nhu cầu thanh toán.

Thứ hai, Fintech giúp gia tăng động lực tiếp nhận dịch vụ tài chính – ngân hàng số. Các công ty FinTech đang tận dụng mức độ bao phủ cao của điện thoại di động và internet để đưa các dịch vụ tài chính – ngân hàng đến gần hơn với công chúng.

Thứ ba, cân bằng giữa tốc độ cung cấp dịch vụ và sự hài lòng của người dùng. Các công ty FinTech mang đến khả năng tiếp cận tức thì hoặc gần như ngay lập tức tới nhiều dịch vụ tài chính - ngân hàng, vốn trước đây thường bị ảnh hưởng bởi các quy trình kéo dài.

Thứ tư, giảm chi phí giao dịch.

Thứ năm, “trao quyền” cho người dùng thông qua việc trang bị thêm kiến thức tài chính.

Ông Nguyễn Bá Diệp, đồng sáng lập ví điện tử MoMo nhận định, FinTech đã trở thành một động lực quan trọng trong việc thúc đẩy tài chính toàn diện, đặc biệt tại Việt Nam. FinTech đã giúp thu hẹp khoảng cách và mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính – ngân hàng tới người dân, bằng việc mở rộng phạm vi cung cấp các dịch vụ này. Đồng thời, giảm bớt chi phí sử dụng kết hợp cùng các giải pháp sáng tạo, đổi mới hướng tới trải nghiệm khách hàng và gia tăng hiểu biết tài chính.   

“Chúng tôi tập trung vào việc ứng dụng công nghệ để tạo ra các sản phẩm và dịch vụ tài chính – ngân hàng phù hợp với nhu cầu đa dạng của người dùng, từ đó thúc đẩy sự phát triển của tài chính toàn diện, giúp mọi người có thể tiếp cận tài chính một cách dễ dàng và an toàn hơn”, ông Diệp nói.

Đối với doanh nghiệp siêu nhỏ và hộ kinh doanh, Fintech cũng mang lại nhiều lợi ích như: tăng cường quản trị, tăng khả năng tiếp cận tín dụng thông qua các công cụ số…

Ông Vũ Thành Trung, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị, Ngân hàng TMCP Quân đội (MB) thừa nhận, các hộ kinh doanh, doanh nghiệp siêu nhỏ khó tiếp cận vốn ngân hàng, nguyên nahan là không có tài sản thế chấp, hồ sơ tín dụng không rõ ràng, thủ tục phức tạp, thời gian giải ngân chậm… Trong bối cảnh đó, FinTech có thể hỗ trợ cung cấp thêm nguồn dữ liệu hữu ích cho ngân hàng. Từ đó, giúp ngân hàng xây dựng mô hình chấm điểm tín dụng, đưa ra hạn mức tín dụng phù hợp và tự động.

Sớm ban hành Sandbox, tăng cường những cú bắt tay giữa ngân hàng và Fitech

Với những lợi ích của Fintech, EY khuyến nghị các cơ quan quản lý cần thúc đẩy việc xây dựng và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý tạo thuận lợi cho quá trình chuyển đổi số trong ngành ngân hàng để khuyến khích đổi mới và quản lý rủi ro, trong đó nhấn mạnh đến việc áp dụng các thông lệ quốc tế, sớm ban hành cơ sở pháp lý cho sandbox, dựa trên cơ sở pháp lý là Luật Các tổ chức tín dụng 2024.

Việc khuyến khích Fintech không nên chỉ tập trung vào dịch vụ thanh toán mà còn phải đẩy mạnh các lĩnh vực khác như chấm điểm tín dụng người dùng, cho vay ngang hàng và công nghệ bảo hiểm...

Với Fintech, để phát triển mạnh hơn nữa, EY cho rằng, FinTech nên tiếp tục hợp tác với ngân hàng để đơn giản hóa dịch vụ và áp dụng các công nghệ mới nổi, giúp mở rộng phạm vi cung cấp dịch vụ.

Đối với phục vụ doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, FinTech nên tập trung vào nhu cầu số hóa của doanh nghiệp, đóng vai trò hỗ trợ chủ lực trong việc đáp ứng nhu cầu tín dụng còn chưa được đáp ứng.

Việc tham gia tích cực vào cơ chế thử nghiệm có kiểm soát sẽ trao cho FinTech cơ hội chủ động thử nghiệm và tinh chỉnh các công nghệ mới nổi. Qua đó có thể đáp ứng nhu cầu liên tục thay đổi của người dùng và doanh nghiệp, đồng thời còn đảm bảo an toàn cho người dùng, thúc đẩy tài chính toàn diện.

Bà Nguyễn Thùy Dương, Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Công ty Cổ phần Tư vấn EY Việt Nam cho biết, thời gian qua, tài chính toàn diện tại Việt Nam đã có bước tiến đáng kể để tiến tới được một hệ sinh thái tài chính toàn diện ở mức độ sâu và rộng hơn nữa thì sự hợp tác giữa ngân hàng và Fintech là rất quan trọng.

 "Tài chính toàn diện vẫn còn là chặng đường dài. Việc tăng cường hợp tác giữa các tổ chức tín dụng truyền thống và các công ty FinTech, phát triển sâu rộng mô hình ngân hàng mở, và nâng cao trình độ hiểu biết về tài chính, là các hoạt động cấp thiết hiện nay. Khung pháp lý cần được củng cố và mở rộng, đặc biệt với việc phê duyệt và triển khai của cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox), để hỗ trợ đổi mới sáng tạo và quản lý rủi ro liên quan đến các công nghệ tài chính mới”, bà Dương kiến nghị.