Phân cấp mạnh

Theo thông tin của Báo Đầu tư, Cục Hàng không Việt Nam vừa trình Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT) Đề án Định hướng huy động nguồn vốn xã hội đầu tư kết cấu hạ tầng cảng hàng không.

Đây là lần thứ 3 trong vòng 6 tháng qua, Đề án được hoàn thiện để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Ông Phạm Văn Hảo, Phó cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam cho biết, Đề án đã tiếp thu ý kiến của các cơ quan trung ương, các bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố, các viện nghiên cứu, các doanh nghiệp ngành hàng không.

Trong đề án mới nhất, Cục Hàng không Việt Nam vẫn kiến nghị phân loại 21 sân bay hiện hữu do ACV quản lý thành 5 nhóm, trong đó, chuyển Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc từ nhóm 3 sang nhóm 1.

Cụ thể, nhóm 1 gồm các sân bay: Nội Bài, Đà Nẵng, Cam Ranh, Phú Quốc, Long Thành, Tân Sơn Nhất. Đây là các cảng hàng không quốc tế quan trọng của quốc gia, đóng vai trò gom hành khách, hàng hóa để kết nối với mạng đường bay nội địa và quốc tế.

Nhóm 2 gồm các sân bay: Thọ Xuân, Chu Lai, Phù Cát, Tuy Hòa - là các sân bay có hoạt động quân sự, huấn luyện quân sự thường xuyên, tài sản và đất đai khu bay do Bộ Quốc phòng quản lý.

Nhóm 3 gồm các sân bay ở vùng sâu, vùng xa, miền núi, hải đảo, cân đối thu chi khó khăn, có công suất quy hoạch đến năm 2030 nhỏ hơn 5 triệu hành khách/năm, như Điện Biên, Nà Sản, Đồng Hới, Pleiku, Buôn Ma Thuột, Rạch Giá, Cà Mau, Côn Đảo.

Nhóm 4 gồm các sân bay có công suất quy hoạch đến năm 2030 lớn hơn 5 triệu hành khách/năm, có tiềm năng phát triển, có khả năng thu hút các nhà đầu tư, không có hoạt động quân sự thường xuyên, gồm: Cát Bi, Vinh, Phú Bài, Liên Khương, Cần Thơ.

Nhóm 5 là các sân bay mới như Sa Pa, Quảng Trị, Lai Châu và các các cảng hàng không tiềm năng như Cao Bằng, Hải Phòng (Tiên Lãng), cảng hàng không thứ 2 vùng Thủ đô.

Liên quan cơ chế huy động vốn đầu tư các dự án hạ tầng hàng không, Cục Hàng không Việt Nam đề xuất đối với nhóm 1, Bộ GTVT bố trí vốn đầu tư khu bay; ACV bố trí vốn đầu tư các công trình hạ tầng thiết yếu còn lại; huy động 100% nguồn vốn xã hội để đầu tư các công trình dịch vụ hàng không và phi hàng không theo hình thức đầu tư kinh doanh.

Đối với nhóm 2, trường hợp Bộ Quốc phòng bàn giao khu bay cho Bộ GTVT hoặc địa phương quản lý, cơ quan soạn thảo Đề án đề xuất huy động nguồn vốn xã hội đầu tư toàn bộ sân bay theo hình thức đối tác công - tư (PPP) sử dụng tài sản kết cấu hạ tầng hiện có để tham gia dự án.

Một thay đổi lớn khác trong cơ chế quản lý, đầu tư kết cấu hạ tầng hàng không là tại nhóm 3 và nhóm 4, Cục Hàng không Việt Nam đề xuất Bộ GTVT chuyển giao khu bay và ACV chuyển giao các công trình hạ tầng thiết yếu còn lại cho địa phương huy động nguồn lực đầu tư theo hình thức PPP.

Đối với nhóm 5, Cục Hàng không Việt Nam kiến nghị huy động nguồn vốn xã hội đầu tư toàn bộ theo hình thức PPP và giao UBND các tỉnh có quy hoạch sân bay mới là cơ quan có thẩm quyền đầu tư theo phương thức PPP chủ động huy động, tổ chức thực hiện đầu tư.

ACV hụt hơi

Theo Quy hoạch Tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đang được Bộ GTVT trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, tổng nhu cầu vốn đầu tư kết cấu hạ tầng hàng không giai đoạn 2021-2030 khoảng 479.606 tỷ đồng, trong đó, nhu cầu vốn đầu tư các công trình thiết yếu của sân bay giai đoạn 2021-2030 khoảng 403.106 tỷ đồng.

Vào cuối năm 2019, ACV báo cáo đã bố trí đủ 100% nhu cầu vốn cho các dự án đầu tư các công trình thiết yếu theo quy hoạch của 21 sân bay do ACV quản lý, khai thác giai đoạn 2021-2025; đồng thời bố trí được hơn 36.000 tỷ đồng từ vốn tích lũy tự có của doanh nghiệp để đầu tư sân bay Long Thành giai đoạn I. Đối với nhu cầu vốn cho các các công trình thiết yếu của các sân bay theo quy hoạch giai đoạn 2026-2030, ACV vẫn tiếp tục đảm bảo dòng tiền để tiếp tục đầu tư.

Tuy nhiên, theo báo cáo của ACV và Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp vào tháng 7/2021, do ảnh hưởng nặng nề của Covid-19, nguồn thu và lợi nhuận dự kiến giai đoạn 2020-2025 của ACV giảm sút nghiêm trọng, nên ACV không cân đối đủ nguồn lực đầu tư phát triển 21 sân bay do ACV đang quản lý, khai thác.

“Vì vậy, giai đoạn 2021-2025, ACV sẽ phải tập trung ưu tiên nguồn lực đầu tư sân bay Long Thành giai đoạn I và các sân bay đang đầu tư như Tân Sơn Nhất, Nội Bài, Phú Bài, Điện Biên”, ông Hảo thông tin.

Theo lãnh đạo Cục Hàng không Việt Nam, do Đề án được xây dựng trong bối cảnh pháp luật về nhượng quyền khai thác và đầu tư kết cấu hạ tầng hàng không chưa hoàn thiện; quy định và thực tiễn quản lý, sử dụng đất đai tại các sân bay còn nhiều bất cập…, nên việc thu hút nguồn lực từ khu vực tư nhân cần được xem xét kỹ lưỡng, thấu đáo.

Do đó, Cục Hàng không Việt Nam đề xuất Bộ GTVT kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cho ý kiến về các định hướng huy động nguồn vốn xã hội đầu tư kết cấu hạ tầng hàng không gồm: định hướng phân loại hệ thống cảng hàng không; định hướng huy động nguồn vốn xã hội đầu tư của từng nhóm.

“Trên cơ sở quyết định của Thủ tướng Chính phủ đối với đề án định hướng này, Bộ GTVT sẽ triển khai Đề án “Phân cấp, phân quyền và giải pháp huy động nguồn lực thực hiện Quy hoạch Tổng thể hệ thống cảng hàng không toàn quốc” để cụ thể hóa mô hình quản lý, phân cấp quản lý, giải pháp cụ thể huy động nguồn vốn, cơ chế chính sách, lộ trình thực hiện và đề xuất kiến nghị Thủ tướng Chính phủ và các cấp có thẩm quyền cho ý kiến hoặc quyết định từng nội dung cụ thể”, lãnh đạo Cục Hàng không Việt Nam thông tin.