Những vi phạm pháp luật về BHXH phổ biến là: trốn đóng, chậm đóng, để nợ đọng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp với số tiền lớn; làm giả hồ sơ để lạm dụng, trục lợi quỹ BHXH, BHYT. Vi phạm này không những gây ảnh hưởng trực tiếp tới quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động, người tham gia BHXH, BHYT, mà còn gây ra những hậu quả xấu cho sự ổn định và phát triển của chính sách an sinh xã hội.

Chính vì vậy, ngay sau khi Tổng cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm và BHXH Việt Nam ban hành Quy chế số 1853/QCPH-TCCSPCTP-BHXHVN ngày 16/5/2012, BHXH TP. Hà Nội đã chủ động trao đổi với Công an Thành phố xây dựng chương trình, kế hoạch, nội dung phối hợp giữa hai ngành.

Ngay từ đầu năm 2013, hai ngành đã ban hành Hướng dẫn số 01/QCPH-CATP-BHXH, với mục đích tăng cường phối hợp, trao đổi thông tin để nắm bắt các phương thức, thủ đoạn hoạt động của các loại tội phạm trong lĩnh vực BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp và các hành vi vi phạm pháp luật khác, nhằm phát hiện kịp thời những sơ hở, thiếu sót về quy trình nghiệp vụ, cơ chế, chính sách trong công tác quản lý để khắc phục hoặc kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền xem xét, bổ sung, sửa đổi cho phù hợp với tình hình thực tế.

Sau 5 năm thực hiện Quy chế phối hợp giữa cơ quan BHXH và cơ quan công an trên địa bàn TP. Hà Nội đã đạt được kết quả đáng mừng, góp phần phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, đấu tranh kịp thời các loại tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật trong việc thực hiện chính sách BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp.

Hai ngành (bao gồm Công an Thành phố, công an các quận, huyện, thị xã và BHXH Thành phố, BHXH các quận, huyện, thị xã) đã chủ động, thường xuyên trao đổi, cung cấp thông tin, dữ liệu về thu nộp BHXH của các đơn vị sử dụng lao động, kể cả các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài để nợ đọng BHXH, thông tin công tác xử lý đơn thư, khiếu nại, tố cáo của công dân, tình hình tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực BHXH, BHYT.

Công an Thành phố, mà trực tiếp là Phòng PC46, đã tích cực sử dụng các biện pháp nghiệp vụ, bám sát tình trạng vi phạm, tội phạm trong lĩnh vực BHXH, BHYT để tham mưu ban hành Văn bản số 975/CAHN-PC46 ngày 5/5/2015 về việc tổ chức công tác phòng ngừa đấu tranh với các loại tội phạm trong lĩnh vực BHXH, xử lý nợ BHXH; qua đó đã kịp thời chỉ đạo công an các quận, huyện, thị xã thực hiện tốt công tác phòng, chống tội phạm trong lĩnh vực BHXH, BHYT.

Đồng thời, BHXH Thành phố đã chỉ đạo BHXH các quận, huyện, thị xã chủ động, phối hợp với công an cùng cấp đề xuất UBND các quận, huyện, thị xã thành lập các đoàn kiểm tra, thanh tra liên ngành để thanh, kiểm tra các đơn vị sử dụng lao động có dấu hiệu vi phạm pháp luật, để nợ đọng BHXH. Các đoàn thanh, kiểm tra liên ngành hoạt động rất hiệu quả, khiến việc chây ỳ đóng BHXH giảm đáng kể, nếu trong 6 tháng đầu năm 2014, thu hồi trên 30 tỷ đồng nợ đọng, thì tỷ lệ này đã giảm khá nhiều, khi 5 tháng đầu năm 2017, cơ quan BHXH chỉ phải tổ chức kiểm tra, xử lý 8 đơn vị cố tình chây ỳ, nợ đóng BHXH, thu hồi được 7,8 tỷ đồng nợ đọng.

Trước tình trạng nợ đọng BHXH, trốn đóng BHXH, lạm dụng quỹ BHXH, BHYT, ngày 21/6/2017, Công an Thành phố và BHXH Thành phố Hà Nội đã chủ động đề xuất ký Quy chế phối hợp số 1460/QCPH-CA-LĐTBXH-LĐLĐ-CT-BHXH giữa 5 ngành (Công an Thành phố, Cục Thuế Thành phố, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Thành phố, Liên đoàn Lao động Thành phố và BHXH Thành phố) nhằm mục đích đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp các chế độ BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp của người lao động trên địa bàn TP. Hà Nội giai đoạn 2017 - 2020.

Ông Vũ Đức Thuật, Phó giám đốc BHXH TP. Hà Nội cho biết: “Trong thời gian tới, BHXH TP. Hà Nội tiếp tục chủ động phối hợp với Công an Thành phố và các ngành đẩy mạnh tuyên truyền tới các đơn vị, tổ chức và cá nhân về pháp luật BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp; Tăng cường phối hợp thanh, kiểm tra tại các đơn vị nợ đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp; đơn vị có dấu hiệu vi phạm Luật BHXH, BHYT để phòng ngừa, ngăn chặn và đấu tranh hiệu quả với các hành vi vi phạm, bảo đảm quyền lợi của người tham gia, thụ hưởng các chế độ BHXH, BHYT, thực hiện tốt an sinh xã hội trên địa bàn Thủ đô”.