Nguyên nhân tai nạn có hơn 90% đến từ ý thức người tham gia giao thông, nên cùng với đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông, phải có rất nhiều giải pháp để thay đổi, nâng cấp thói quen và văn hóa của người tham gia giao thông.

Quan điểm trên được Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thắng nêu tại phiên thảo luận tổ sáng 26/10 về tình hình kinh tế - xã hội của Quốc hội.

Tại đây, đại biểu Đào Chí Nghĩa (Cần Thơ) phản ánh, cử tri đang rất quan tâm đến việc xử lý điểm đen tai nạn giao thông trên các tuyến cao tốc. Bên cạnh đó, cử tri cũng băn khoăn khi đầu tư cao tốc 2 làn đường và không có làn khẩn cấp.

Nhấn mạnh đây là thách thức rất lớn, vị đại biểu Cần Thơ đề nghị ngành giao thông tính toán việc đầu tư làn dừng khẩn cấp trên cao tốc để đảm bảo xử lý tình huống, khi có sự cố giao thông sẽ có điểm thoát, tránh ùn tắc cục bộ.

Chia sẻ với băn khoăn đại biểu nêu, Bộ trưởng Bộ GTVT cho hay, nhiệm kỳ này, Chính phủ chỉ đạo rất quyết liệt việc nâng cấp các tuyến cao tốc 2 làn xe.

Với quan điểm cá nhân, ông Thắng cho rằng việc Quốc hội, Chính phủ cho triển khai cao tốc 2 làn trước đây là hợp lý, bởi thực tế nhiều tuyến có lưu lượng xe rất thấp nhưng sau một thời gian phát triển, nhu cầu nâng cấp là đương nhiên.

Bộ trưởng cho hay, Bộ GTVT cũng đang nâng cấp các tuyến cao tốc từ 2 làn lên 4 làn xe, và một số tuyến 4 làn hạn chế lên đầy đủ và lớn hơn.

Nêu kinh nghiệm quốc tế, Bộ trưởng GTVT nói ông đi châu Âu và thấy nhiều tuyến cao tốc 4 làn xe vẫn không có làn dừng khẩn cấp, nhưng người dân đi lại ý thức rất tốt. “Đến đoạn đó, người ta chấp nhận đi chậm lại, đi từ tốn. Vì thế, đường không nhất thiết phải to, phải rộng, đường càng to nhưng nếu ý thức không cao, tai nạn càng thảm khốc”, Bộ trưởngThắng phát biểu.

Dẫn số liệu thống kê cho thấy nguyên nhân dẫn đến tai nạn giao thông có hơn 90% đến từ ý thức người tham gia giao thông, ông Thắng cho rằng, cùng với đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông, phải có rất nhiều giải pháp để thay đổi, nâng cấp thói quen và văn hóa của người tham gia giao thông.

Bên cạnh vấn đề trên, đại biểu Đào Chí Nghĩa còn phản ánh vướng mắc về khan hiếm cát làm cao tốc, đặc biệt trong bối cảnh khu vực ĐBSCL đang triển khai 600 km trục dọc và 600 km trục ngang trên địa bàn.

Ông Nghĩa phản ánh: “Các tỉnh thành ĐBSCL đang rất nỗ lực phối hợp với Bộ GTVT triển khai, nhưng bài toán khan hiếm cát là bài toán rất trăn trở của các địa phương. Các dự án trọng điểm của địa phương cũng cần nguồn cát này, nên đề nghị bộ, ngành cần tính toán phương án, có thể thi công đường cao tốc bằng phương án cầu cạn trên cao”.

Hồi âm, Bộ trưởng GTVT khẳng định tại ĐBSCL, hiện nay theo trữ lượng không thiếu, nhưng do nhiệm kỳ này triển khai cùng lúc nhiều tuyến cao tốc nên nhu cầu tăng lên đột biến, trong khi làm theo quy trình, thủ tục rất mất thời gian.

Theo ông Thắng, hiện nay cát sông đã bố trí cấp phép khoảng 40 triệu m3, còn khoảng 32 triệu m3 các địa phương đang làm thủ tục cấp phép. Với cát biển thay thế tại các tuyến cao tốc Bắc - Nam, hiện Sóc Trăng đã làm được 5,5 triệu m3 cho cao tốc Sóc Trăng - Cần Thơ, sẽ giảm áp lực đáng kể cho cát sông.

"Riêng với trữ lượng cát biển, tỉnh Sóc Trăng có khoảng 14 tỷ m3. Bộ GTVT sẽ cho mở rộng thí điểm các cao tốc phía bắc và miền trung và dự kiến cuối năm nay sẽ công bố rộng rãi cát biển làm vật liệu xây lắp cho toàn quốc", Bộ trưởng Thắng thông tin thêm. Nhưng, Bộ trưởng GTVT cũng nhắc lại ý kiến chuyên gia cho rằng khai thác cát biển dẫn đến sạt lở, vì thế, nên khai thác mức độ vừa phải để phục vụ phát triển kinh tế nhưng không tác động tiêu cực đến môi trường.

Trước đề xuất của nhiều tỉnh miền Tây muốn làm cầu cạn với một số tuyến cao tốc, ông Thắng cho hay Bộ GTVT đang nghiên cứu và cũng rất mong muốn làm. Nhưng khó khăn, vướng mắc lớn nhất, theo Bộ trưởng là giá thành. Theo tính toán, làm theo phương án này giá cao gấp 3,1 lần thông thường, cố gắng kéo xuống cũng gấp 2,5 lần. Nếu làm trong bối cảnh ngân sách khó khăn hiện nay sẽ không làm được. Hơn nữa, ở miền Tây, cầu cạn chỉ cao hơn mặt đường một chút nên về không gian phát triển cần phải nghiên cứu. Thực tế có những quốc gia làm đường trên cao rất nhiều, nhưng đến giờ thấy có vấn đề về mặt không gian, do đó phải nghiên cứu kỹ lưỡng, bền vững, Tư lệnh ngành giao thông trao đổi.