Việc hỗ trợ doanh nghiệp hàng không là cần kíp, song theo các chuyên gia, cấp tín dụng ưu đãi chỉ nên là giải pháp sau cùng.

Tín dụng ưu đãi cần phải công bằng

Mới đây, Bộ Giao thông - Vận tải đã có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị báo cáo Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành xem xét một số chính sách, giải pháp hỗ trợ cho doanh nghiệp trong lĩnh vực vận tải sau khi tổng hợp ý kiến các đơn vị liên quan trong ngành. Trong số giải pháp hỗ trợ, Bộ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước xem xét kiến nghị của doanh nghiệp hàng không về hỗ trợ tín dụng, giảm lãi suất và gia hạn thời gian trả nợ…

Đến nay, Vietnam Airlines đã được Quốc hội và Chính phủ chấp thuận cho vay 4.000 tỷ đồng với lãi suất ưu đãi. Tháng 3 năm nay, thêm VietJet Air và Bamboo Airways cũng kiến nghị Chính phủ hỗ trợ vay ưu đãi với mức ưu đãi tương tự Vietnam Airlines. Trong đó, VietJet Air kiến nghị Chính phủ cho vay 4.000 - 5.000 tỷ đồng, kỳ hạn vay tới năm 2023, lãi suất khoảng 4%/năm. Bamboo Airways kiến nghị Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước cho vay khoảng 10.000 tỷ đồng (bao gồm cả vay thương mại và vay tái cấp vốn).

Trả lời câu hỏi của phóng viên Báo Đầu tư, PGS-TS. Phạm Thế Anh, Chuyên gia kinh tế trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VEPR) cho rằng, nếu Chính phủ áp dụng các chính sách tín dụng ưu đãi với Vietnam Airlines, thì cũng nên áp dụng chính sách này với các hãng hàng không khác mới đảm bảo được sân chơi bình đẳng.

Nhiều ý kiến khác lại cho rằng, cần phải thật cân nhắc nguồn lực khi ban hành cơ chế tín dụng ưu đãi cho một số doanh nghiệp cụ thể. Bởi không chỉ hàng không, nhiều ngành hàng khác (trong đó có du lịch, khách sạn) cũng bị ảnh hưởng trầm trọng bởi Covid-19, nếu chỉ cấp tín dụng ưu đãi cho mỗi doanh nghiệp hàng không là không công bằng.

Theo TS. Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia, Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, việc hỗ trợ tín dụng với các doanh nghiệp hàng không khác tương tự Vietnam Airlines là cần thiết để đảm bảo công bằng và phải tiến hành nhanh. Cùng với hỗ trợ, cần yêu cầu các hãng hàng không đưa ra chính sách hỗ trợ tổng thể để vực dậy, như cắt giảm chi phí, dùng năng lượng sạch, có lộ trình trả nợ cho Nhà nước… 

“Việc thực hiện gói hỗ trợ cho hàng không cần được tiến hành nhanh hơn, nếu vẫn giữ quan điểm không cho vay mới với doanh nghiệp thua lỗ, đầu tư vốn của Nhà nước phải đảm bảo an toàn, thì chắc chắn các hãng hàng không không thể vay được”, ông  Lực phát biểu.

Để các hãng hàng không gọi vốn trên thị trường chứng khoán

Dù tán thành việc cấp tín dụng ưu đãi cho các hãng hàng không, song theo nhiều chuyên gia, Chính phủ nên ưu tiên chọn giải pháp khác để hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp này.

“Trong bối cảnh thị trường chứng khoán đang thuận lợi, nên cho các doanh nghiệp này huy động vốn bằng cách phát hành thêm cổ phần trên thị trường chứng khoán. Nhà nước có thể từ chối quyền mua hoặc mua vào, nhưng phải có lộ trình thoái vốn cụ thể. Nếu biện pháp này không thành công, mới tính đến cho vay ưu đãi”, ông Phạm Thế Anh đề xuất.

Trên thực tế, với Vietnam Airlines, bên cạnh cho vay 4.000 tỷ đồng lãi suất ưu đãi từ nguồn tái cấp vốn, Chính phủ đã cho doanh nghiệp này phát hành thêm cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu (hơn 86% là Nhà nước) với quy mô 8.000 tỷ đồng, nhưng chưa có thời gian phát hành cụ thể. Bamboo Airways cũng vừa có kế hoạch niêm yết tại Mỹ. Trong khi đó, để có thêm vốn lưu động, VietJet Air đang rao bán gần 18 triệu cổ phiếu quỹ (từ ngày 30/3 đến 28/4) trên Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HoSE). 

Mặc dù vậy, nhiều ý kiến cho rằng, huy động hàng chục ngàn tỷ đồng trên thị trường chứng khoán hiện nay, với doanh nghiệp hàng không, cũng không phải dễ dàng, bởi giá cổ phiếu hàng không trên thị trường đang tỏ ra kém hấp dẫn hơn cổ phiếu nhiều ngành hàng khác.

Vì vậy, bên cạnh cấp tín dụng và cho các doanh nghiệp phát hành thêm cổ phần để huy động vốn, một giải pháp nữa được nhiều chuyên gia kiến nghị. Theo đó, Chính phủ có chính sách kích cầu, hỗ trợ người tiêu dùng thanh toán sử dụng dịch vụ của các hãng hàng không  này, thay vì hỗ trợ trực tiếp cho hãng.