Phát biểu tại Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) thường niên năm 2019 diễn ra sáng nay 10/1 tại Hà Nội, ông Nobufumi Miura Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản (JCCI) tại Việt Nam cho rằng ngày càng nhiều lo ngại về vấn đề ô nhiễm không khí ở cả khu vực nông thôn và thành thị của Việt Nam - kết quả của việc quá ưu tiên chú trọng phát triển kinh tế mà không quan tâm xem xét các biện pháp đối phó chống lại các tác động đến môi trường. Theo ước tính, khoảng 5% GDP sẽ bị mất do ô nhiễm không khí, hậu quả của giá trị đầu tư suy giảm từ các công ty nước ngoài.

Trong bối cảnh này, Chủ tịch JCCI cho rằng Việt Nam cần thúc đẩy và thực thi các tiêu chuẩn luật pháp và quy định nhằm góp phần cải thiện Chỉ số chất lượng không khí (AQI) trong các không gian kín, nơi mọi người dành hầu hết thời gian trong ngày để sinh sống và làm việc nhằm giảm thiểu các nguy cơ về sức khỏe.

Nhật Bản cũng là quốc gia từng trải qua tình cảnh tương tự, điển hình là tình trạng "Các đảo bị ô nhiễm" vào những năm 1970. Bằng cách tham khảo kinh nghiệm về các quốc gia đã thành công trong quá trình công nghiệp hóa mà không gây hại tới môi trường, đồng thời thông qua hiểu biết và hỗ trợ từ các công ty nước ngoài, Việt Nam có thể có được sự tăng trưởng kinh tế gắn liền với bảo vệ môi trường và trở thành một hình mẫu cho các nền kinh tế mới nổi khác. 

Ông Nobufumi Miura kiến nghị đặt ra những quy định rõ ràng và được chuẩn hóa. "Chính phủ Việt Nam có thể đặt ra quy định ưu tiên sức khỏe hơn phát triển công nghiệp Các công ty của Nhật Bản sẵn sàng sử dụng những kinh nghiệm trong quá khứ để cung cấp hỗ trợ kỹ thuật cho Việt Nam cũng như các bí quyết để cải thiện môi trường”.

Với đề xuất đẩy mạnh hợp tác giữa FDI và các doanh nghiệp Việt Nam, theo đại diện JCCI, đối với các công ty nước ngoài có cơ sở sản xuất tại Việt Nam, việc thúc đẩy các công ty Việt Nam tham gia Chuỗi giá trị toàn cầu dự kiến sẽ giúp giảm bớt chi phí sản xuất. Chính phủ Việt Nam đã đặt mục tiêu tăng tỷ lệ mua sắm trong nước lên 30% vào năm 2025 và 40% vào năm 2030.

Để khuyến khích mục tiêu này, Hiệp hội đề xuất Chính phủ Việt Nam xem xét các biện pháp, ví dụ như áp dụng các biện pháp khuyến khích đầu tư cho các công ty nước ngoài nếu các công ty này có tỷ lệ mua sắm trong nước cao và đơn giản hóa các quy trình như quy trình trợ cấp để phát triển nguồn nhân lực ở các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Ngoài ra, một thực tế mà Chủ tịch JCCI chỉ ra là tình trạng thiếu hụt điện, đường, sân bay và bệnh viện, đề xuất của ông Nobufumi Miura là cần tích cực triển khai các cơ chế PPP nhằm giải quyết rốt ráo các vấn đề.

Một vấn đề hiện nay có thể khiến các nhà đầu tư nước ngoài ngần ngại đầu tư thêm được chỉ ra là việc có những trường hợp mà trong đó lợi ích hợp lý của các công ty và nhà đầu tư nước ngoài không được bảo vệ trong quá trình áp dụng các quy định pháp lý.

“Có những rủi ro kinh doanh mà các công ty nước ngoài không thể bỏ qua và có thể là lý do khiến họ ngần ngại đầu tư thêm. Nếu các biện pháp khuyến khích đầu tư mà chính phủ đưa ra sau đó lại bị các cơ quan thuế bác bỏ hồi tố và các điều khoản xác nhận những bác bỏ hồi tố này liên tục được đưa vào dự thảo luật đầu tư thì các biện pháp khuyến khích đầu tư sẽ không còn hiệu quả trong việc thúc đẩy và thu hút đầu tư”, Chủ tịch JCCI nhấn mạnh.