Mức tiền típ rất vô lý

Ngày 15/3, ông Trương Công Tâm, Chủ tịch Hội Hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp thành phố Phú Quốc đã ký Thông báo số 01/TB-HHDV về Bổ sung Quy chế Hội Hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp thành phố, trong đó thông tin đến các thành viên về mức thu tiền tip của du khách. 

Cụ thể, theo văn bản nêu trên, mức phí phục vụ khách Việt Nam là 25.000 đồng/người/ngày, khách khu vực châu Á là 2 USD/người/ngày còn khách du lịch từ các khu vực khác có mức thu là 4 USD/người/ngày. Quy định bắt đầu từ ngày 15/5/2022.

Sau khi văn bản này được công khai trên mạng xã hội, nhiều doanh nghiệp, người làm du lịch bài tỏ bức xúc và “sốc nặng” khi đọc được văn bản này. 

Chia sẻ với phóng viên Báo điện tử Đầu tư - Baodautu.vn, bà Nghiêm Thúy Hà, CEO Công ty TNHH Du lịch và Thương mại Aadasia Group (AADASIA GROUP) cho biết: “Rất kinh ngạc khi có một văn bản như vậy”. 

“Bỏ qua những câu chữ, định nghĩa gây khó hiểu, tôi thấy mức tiền típ trong văn bản rất vô lý. Với khách Việt Nam là 25.000 đồng/người/ngày, tức là với đoàn khách 20 người đến Phú Quốc, hướng dẫn viên được quyền thu 500.000/ngày. Trong khi đó, họ đã có công tác phí là 500-600.000/người/ngày, thậm chí còn cao hơn tùy tính chất phục vụ”, bà Hà chia sẻ.

Bà Hà cho biết thêm, đáng lẽ, hướng dẫn viên phục vụ tốt hơn mức bình thường mới được tip, thậm chí khách không tip cũng được vì một số quốc gia như Israel, Ấn Độ, Nhật Bản...  không có thói quen tip, vì họ cho rằng, như vậy là sai lạc tính chất, do họ đã trả toàn bộ chi phí chuyến đi cho công ty lữ hành rồi. Mặt khác, việc tip sẽ khiến người phục vụ, có thể chỉ chăm chăm xem ai “có khả năng” típ nhiều, típ ít để chăm sóc, trong khi họ đã được trả công và có trách nhiệm rõ ràng đảm bảo dịch vụ một cách chuyên nghiệp trong trách nhiệm của mình. 

Với mức típ 4 USD đối với các thị trường khách quốc tế ngoài châu Á, như đoàn 10 khách Nga chẳng hạn, 1 ngày đoàn đó phải trả cho HDV 40 USD tiền típ tương đương gần 1 triệu đồng. “Trong bối cảnh hiện nay, với các hãng lữ hành, lãi 1 triệu đồng/ngày với đoàn khách quốc tế 10 người có khi là lãi to”, bà Hà chia sẻ. 

Một điều vô lý khác được bà Hà nêu là 1 đoàn khách inbound gồm khách quốc tế từ nhiều châu lục là rất bình thường, họ dùng cùng dịch vụ, hướng dẫn viên sẽ chia quốc tịch để thu tiền chắc?

CEO Aadasia Group bức xúc: “Văn bản này nếu được triển khai sẽ là điểm trừ lớn của du lịch Phú Quốc và có thể khiến “đảo ngọc” mất lượng khách quốc tế đáng kể”. 

Lý giải điều này, bà Hà cho hay, trong bối cảnh khoản tiền dành cho du lịch của du khách bị thắt chặt do khủng hoảng kinh tế bởi Covid-19; chiến sự Nga - Ukraine khiến đồng Rúp mất giá, giá xăng dầu tăng cao…, du khách sẽ khó chấp nhận trả thêm khoản típ bắt buộc. 

Cũng theo và Hà, các công ty lữ hành quốc tế thường kết hợp tour Việt Nam với Thái Lan, Myanmar và các nước Đông Dương. Rất nhiều tour trước đây coi Thái Lan là điểm đến chính, kết tour bằng vài ngày ở Campuchia hay Việt Nam, nhưng mấy năm trước Covid-19 đã có sự chuyển đổi một tour dài thăm Việt Nam xong kết bằng “vài ngày nghỉ biển”. 

“Khách rất thích vài ngày nghỉ ở Phu Ket cuối tour. Chúng tôi cũng hay gợi ý Phú quốc, Mũi Né, nhưng các bạn ở Phú quốc cần hiểu là cạnh tranh về chính sách tốt không chỉ đến từ các điểm đến Việt Nam, mà còn đến từ thị trường quốc tế. Các hãng lữ hành hoàn toàn có thể kết thúc tour cho khách đi Mũi Né hay Kohrong, Phu ket thay vì các vùng chi phí quá cao hay chính sách không cởi mở. Nếu không muốn mất lợi thế cạnh tranh với những vùng biển khác có những chính sách hấp dẫn hơn, chuyên nghiệp hơn thì Hội Hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp Phú Quốc cần xen xét lại mức tip này?”, CEO Aadasia Group nhấn mạnh.

Làm khó doanh nghiệp lữ hành

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Phi Phong, Trưởng phòng sản phẩm My Adventures (Mytour.vn) cho biết, hoàn toàn phản đối mức tiền típ. Với kinh nghiệm 10 năm làm hướng dẫn viên inbound và 5 năm điều hành tour đón khách quốc tế đi du lịch khắp Đông Dương, ông Phong khẳng định, đây là văn bản đi ngược xu thế, tiến trình mở cửa du lịch inbound nói riêng, mở cửa toàn bộ ngành kinh tế xanh nói chung từ ngày 15/3 của Chính phủ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. 

Theo ông Phong, du lịch mở toang cánh cửa, nhưng không phải khách đã đợi sẵn ở cửa khẩu, chỉ cần chúng ta bung cửa là tràn vào ngay, việc thu hút du khách là vấn đề rất khó khăn trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt, nhất là khi nhiều quốc gia Đông Nam Á khác không chỉ mở cửa sớm hơn mà chính sách cũng hấp dẫn hơn Việt Nam. 

“Nếu Phú Quốc triển khai thu tiền típ của du khách, họ sẽ nghĩ những điểm đến khác của Việt Nam cũng thu phí như vậy thì chi phí chuyến đi dài ngày sẽ đội lên cao và cho rằng du lịch Việt Nam thiếu chuyên nghiệp” ông Phong lo lắng và phân tích: “Tiền típ được hiểu là khi khách hài lòng với dịch vụ, họ muốn tip bao nhiêu cũng được, không có quy định nào bắt buộc khách phải tip. Kể cả công ty du lịch cũng chỉ đưa ra lời khuyên về mức tip khi du khách hỏi”.

Chia sẻ quan điểm về mức thu tiền típ này, chủ một doanh nghiệp (dấu tên) cho rằng, đây không phải là văn bản có tính ràng buộc về pháp lý vì do Hội Hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp Phú Quốc đưa ra. Tuy nhiên, ông nhận thấy văn bản đã được gửi tới các doanh nghiệp lữ hành trên phạm vi cả nước.

“Nếu văn bản này được triển khai, đồng nghĩa với việc Hội Hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp Phú Quốc chủ trương làm khó các doanh nghiệp lữ hành, nhất là trong thời điểm ta đang thực hiện chủ trương kích cầu du lịch. Tức là từ doanh nghiệp, điểm đến cần chung tay hợp lực để kích cầu thông qua việc có sản phẩm du lịch tốt hơn, giá cả phù hợp và đặc biệt là các chính sách hài hòa để khuyến khích khách du lịch trở lại”, vị CEO nói.

Bên cạnh đó, văn bản này khiến du khách chưa đi du lịch đã thấy khó chịu, vì bản chất Tipping là tiền thưởng cho nhân sự làm tốt dịch vụ nào đó sau khi khách tiêu dùng xong. Nếu là bắt buộc thì doanh nghiệp du lịch phải cộng tiền này vào giá tour để bán cho khách, sẽ làm giá tour cao lên và gây ức chế cho du khách, nhất là khi dịch vụ có phát sinh vấn đề.

Vị CEO du lịch này cho rằng, Hội Hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp Phú Quốc có thể đưa ra chính sách tip nhưng là khuyến khích các doanh nghiệp lữ hành thông báo về việc sau mỗi chuyến đi, nếu khách hàng hài lòng với dịch vụ được cung cấp thì nên tipping cho HDV, lái xe, lái tàu với số tiền gợi ý như họ đề xuất thay vì đè khách ra thu luôn từ đầu. Bởi vì khi đã thu luôn từ đầu thì HDV không cần phải chăm chỉ hay nhiệt tình phục vụ khách nữa, đằng nào cũng cầm đằng chuôi (cầm tiền thưởng) rồi. 

Thực tế, từ trước đến nay, Việt Nam chưa có văn bản nào quy định rõ ràng về việc khách phải trả tiền tip cho hướng dẫn viên. Trong ngành lữ hành, tiền tip thường dùng để thưởng cho những thành quả lao động của hướng dẫn viên. Số lượng tiền tip nhiều hay ít còn phụ thuộc vào những kinh nghiệm của hướng dẫn viên và mức độ hài lòng của du khách. Tùy vào từng công ty du lịch sẽ có những quy định, khuyến khích riêng về tiền tip cho khách hàng của các thị trường khác nhau.