Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đồng ý đổi tên dự án Luật sửa đổi, bổ sung Phụ lục - Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia thành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thống kê, trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ hai.

Cuối phiên họp sáng 13/10, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình lại dự án luật về thống kê.

Theo đó, thay vì chỉ sửa danh mục như ban đầu, sau khu tiếp thu ý kiến của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ đề xuất sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thống kê.

Về danh mục chỉ tiêu, Chính phủ đã nghiên cứu và đề nghị chỉ tập trung sửa đổi những nội dung lớn, đã rõ và thực hiện được ngay bảo đảm kịp thời cung cấp thông tin sát thực với tình hình phát triển của đất nước, phản ánh thực hiện cam kết quốc tế của Việt Nam trong thời kỳ mới, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng báo cáo.

Đồng thời, để có số liệu, thông tin thống kê phục vụ kịp thời cho công tác chỉ đạo, điều hành, Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định sửa đổi, bổ sung 3 nội dung lớn nhằm làm rõ quy trình biên soạn các chỉ tiêu thống kê quốc gia; không ảnh hưởng, tác động đến các nội dung trong các điều, khoản khác của Luật Thống kê hiện hành.

Một là bổ sung quy định về việc giao Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Bộ, ngành và địa phương trình Chính phủ ban hành quy trình biên soạn chỉ tiêu Tổng sản phẩm trong nước (GDP) và chỉ tiêu Tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (GRDP).

Hai, bổ sung quy định về việc định kỳ 5 năm rà soát đánh giá lại quy mô Tổng sản phẩm trong nước báo cáo Chính phủ, trình Quốc hội.

Ba, sửa đổi, bổ sung quy định về thẩm quyền công bố thông tin của người đứng đầu cơ quan thống kê cấp tỉnh đối với thông tin thống kê chỉ tiêu thống kê cấp tỉnh là phân tổ của chỉ tiêu thống kê quốc gia.

Về danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết lần này sửa tên ba nhóm chỉ tiêu: "Tiền tệ và bảo hiểm” sửa tên thành “Tiền tệ, bảo hiểm và chứng khoán”, " Giá cả” sửa tên thành “Chỉ số giá”. Nhóm “Công nghệ thông tin và truyền thông” sửa tên thành “Công nghệ thông tin, bưu chính, viễn thông và truyền thông”.

Về danh mục, giữ nguyên 129 chỉ tiêu thống kê còn phù hợp, sửa tên 46 chỉ tiêu thống kê để phù hợp tình hình thực tế và văn bản pháp luật chuyên ngành đồng thời bảo đảm so sánh quốc tế. Bổ sung 47 chỉ tiêu thống kê để phản ánh, đánh giá một số chính sách pháp luật, mục tiêu đường lối đổi mới, định hướng phát triển kinh tế - xã hội của Đảng, Quốc hội, Chính phủ được ban hành trong thời gian gần đây. Bỏ 11 chỉ tiêu thống kê do không còn phù hợp với thực tế, không bảo đảm tính khả thi hoặc đã có trong nội dung của chỉ tiêu thống kê khác

Trong các chỉ tiêu mới được bổ sung có tỷ lệ người từ 15 tuổi trở lên có tài khoản giao dịch tại ngân hàng hoặc các tổ chức được phép khác; quy mô thị trường trái phiếu so với tổng sản phẩm trong nước; tốc độ tăng quy mô thị trường trái phiếu; tổng giá trị phát hành trái phiếu; doanh thu dịch vụ nền tảng số và kinh doanh trực tuyến; số sinh viên đại học trên mười ngàn dân; tỷ lệ ngày trong năm có nồng độ PM2,5 và PM10 trong môi trường không khí vượt quá quy chuẩn kỹ thuật môi trường cho phép tại các đô thị từ loại IV trở lên....

Đánh giá cao sự nỗ lực của cơ quan soạn thảo, trong thời gian ngắn đã tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, Ủy ban Kinh tế (cơ quan thẩm tra) đề nghị cần tiếp tục nghiên cứu, rà soát các vấn đề còn vướng mắc trong thực tiễn để đề xuất, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện dự án Luật, báo cáo, giải trình rõ về phương hướng, lộ trình xử lý các vấn đề còn lại.

Cơ quan thẩm tra cũng cho rằng cần rà soát, cân đối số lượng chỉ tiêu giữa các nhóm, hiện nay có 3 nhóm rất quan trọng nhưng số lượng chỉ tiêu thấp nhất như: giáo dục (4 chỉ tiêu), khoa học và công nghệ (6 chỉ tiêu), doanh nghiệp, cơ sở kinh tế, hành chính, sự nghiệp (6 chỉ tiêu).

Với các chỉ tiêu liên quan đến vùng và liên kết vùng, kinh tế xanh, tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn, Ủy ban Kinh tế cho rằng, dù số chỉ tiêu khá nhiều vẫn thiếu các chỉ tiêu mang tính đo lường tổng hợp.

Cụ thể là có 23 chỉ tiêu kinh tế số, chuyển đổi số, xã hội số nhưng chưa thể hiện rõ nét về đo lường kinh tế số hay chưa có giải trình cụ thể và thuyết phục vì sao không đưa chỉ tiêu “Tỷ lệ các nền tảng số đang hoạt động trên thị trường Việt Nam” do Bộ Thông tin và Truyền thông đề xuất.

Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nêu, theo thống kê có tới 130 chỉ tiêu liên quan đến vùng và liên kết vùng nhưng nhiều chỉ tiêu chỉ dừng ở mức phản ánh thực trạng về dân số, lao động, việc làm, sản lượng (phản ánh về lượng)… của vùng, rất khó phản ánh và đo lường mức độ phát triển kinh tế vùng hay mức độ liên kết kinh tế trong vùng và giữa các vùng, mức độ phát triển và đóng góp của kinh tế đô thị, phản ánh về chất (hiện chỉ có duy nhất 1 chỉ tiêu tỷ lệ đô thị hoá).

Do đó, đề nghị rà soát, đánh giá thận trọng hơn để bảo đảm có nhiều hơn các chỉ tiêu phản ánh chất lượng phát triển kinh tế - xã hội vùng, quốc gia. Đồng thời, cần rà soát thêm các tiêu chí hình thành nên các chỉ tiêu lao động đã qua đào tạo, doanh thu, lao động/nhân lực ngành du lịch,… đảm bảo thống nhất trong cách tính của cơ quan Trung ương và địa phương.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng chỉ trong thời gian ngắn cơ quan soạn thảo đã nghiêm túc, cầu thị chuẩn bị dự thảo luật mới.

Dự thảo mới đã tiếp thu các nội dung rất căn bản được Uỷ ban Thường vụ đặt ra về GDP, GRDP là những vấn đề rất cấp bách.

Danh mục chỉ tiêu thống kê sau khi đã làm việc với các bộ ngành để tiếp thu thì tốt hơn nhiều so với lần đầu, ông Huệ nhận xét.

Lần này tuy sửa đổi, bổ sung ít điều nhưng rất căn bản, mang lại giá trị thực tiễn rất lớn, cơ quan soạn thảo cần tiếp tục hoàn thiện hồ sơ cho chặt chẽ để đại biểu Quốc hội cho ý kiến, nếu Quốc hội đồng thuận cao thì thông qua ngay tại kỳ họp thứ hai, Chủ tịch Quốc hội phát biểu.

Quan điểm của Chủ tịch Quốc hội nhận được sự nhất trí của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội. Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nhận xét, Ban soạn thảo đã rất cầu thị, tiếp thu kỹ lưỡng nhiều ý kiến, dự án luật có thể thông qua tại một kỳ họp để kịp thời điều hành kinh tế, xã hội.

Đại diện Ban Soạn thảo, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết sẽ hết sức nghiêm túc rà soát từng nội hàm của chỉ tiêu thống kê, để hoàn thiện dự thảo luật với chất lượng cao nhất. Khi trình ra được Quốc hội thảo luận sẽ tiếp tục lắng nghe, hoàn thiện để có thể thông qua ngay tại kỳ họp thứ hai.