Đây là phân tích và nhận định của các chuyên gia và doanh nghiệp tại phiên thảo luận thứ hai của Diễn đàn Mua bán - Sáp nhập (M&A) doanh nghiệp Việt Nam 2025 lần thứ 17 do Báo Tài chính - Đầu tư tổ chức chiều 9/12, tại TP.HCM.

Tại phiên thảo luận với chủ đề: “Vận hội mới - Thúc đẩy làn sóng M&A và tái cấu trúc doanh nghiệp”, ông Hugo Virag, Giám đốc điều hành, đồng Giám đốc khu vực Đông Nam Á, Astris Finance cho rằng, năng lượng, nước và cơ sở hạ tầng, nhất là cơ sở hạ tầng số… sẽ là các lĩnh vực có M&A sôi động trong thời gian tới.

Tuy vậy, ông Phạm Duy Khương, Luật sư điều hành Công ty Luật ASL, nhận định các lĩnh vực năng lượng, bất động sản, hạ tầng - công nghiệp hay công nghệ đều có điểm chung: quy mô lớn, kỹ thuật cao và rủi ro pháp lý đáng kể. Vì vậy, nhà đầu tư quốc tế luôn đặt câu hỏi đầu tiên là khung pháp lý có đủ chắc chắn để họ yên tâm giải ngân hay không.

Ông chỉ ra ba “điểm nghẽn” lớn gồm: tính thiếu nhất quán trong áp dụng pháp luật giữa các địa phương; thời gian xử lý thủ tục quá dài và thiếu chắc chắn, nhiều dự án kéo dài 5-10 năm và các vướng mắc pháp lý nội tại của tài sản, dự án trong thương vụ.

Trong khi, ông Nguyễn Hoàng Long, Phó tổng giám đốc Tập đoàn GELEX, cho biết dù có nhiều kinh nghiệm M&A, GELEX vẫn nhìn nhận năng lượng là lĩnh vực rủi ro cao, quy mô lớn nhưng biên lợi nhuận thấp, nên Tập đoàn tập trung vào các mảng có dòng tiền ổn định như bất động sản công nghiệp, hạ tầng và sản xuất công nghiệp, đồng thời nâng chuẩn trong mảng hạ tầng, trụ cột tăng trưởng mới của GELEX.

Điều mà các doanh nghiệp quan tâm và đặt câu hỏi là làm sao để tận dụng "vận hội mới" của M&A? Trả lời câu hỏi này, ông Phạm Duy Khương cho rằng, với bên bán, nhất là doanh nghiệp Việt Nam, việc xác định đúng nhóm nhà đầu tư mục tiêu là yếu tố bắt buộc, bởi khẩu vị và tiêu chuẩn thẩm định của nhà đầu tư Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Trung Quốc hay châu Âu rất khác nhau.

"Nếu hướng tới nhà đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp phải chuẩn bị sớm về minh bạch tài chính, chuẩn mực quản trị và bộ dữ liệu hoàn chỉnh để khi bên mua bước vào, quá trình thẩm định diễn ra nhanh và ít chỉnh sửa", ông Khương khuyến nghị.

Từ câu chuyện M&A của GELEX, ông Nguyễn Hoàng Long nhấn mạnh ba yếu tố. Thứ nhất, doanh nghiệp cần chuẩn bị năng lực chiến lược và tư duy dài hạn, bởi M&A không phải hoạt động trading mà là quá trình tích hợp vào hệ sinh thái. Thứ hai, cần có kỹ năng làm deal, đặc biệt khi làm việc với đối tác nước ngoài, nơi phương pháp đàm phán và tiêu chuẩn hợp tác rất khác biệt. Cuối cùng, hậu M&A là giai đoạn then chốt doanh nghiệp phải sẵn sàng quản trị, tái cấu trúc và phát triển thực chất để hiện thực hóa giá trị cộng hưởng.

Đối với M&A hợp tác với doanh nghiệp quốc tế, ông Long cho rằng tư duy Win - Win là cốt lõi. Doanh nghiệp phải hiểu đối tác, đặt cả hai phía vào vị thế cùng có lợi, hướng đến quan hệ dài hạn và bền vững. Trong mọi thương vụ, “sự bình đẳng” và “chiến lược chung sau khi chốt deal” là hai yếu tố quyết định.

Ở góc độ doanh nghiệp FDI, bà Nguyễn Thị Vân Khanh, Tổng giám đốc Gamuda Land Việt Nam, cho rằng linh hoạt là yếu tố sống còn trong đàm phán M&A. Nhiều thương vụ bị kéo dài vì mỗi bên đều quá cố gắng bảo vệ lợi ích của mình, không tìm được “điểm cân bằng”.

Theo bà Khanh, để một thương vụ đi đường dài, hai phía phải lắng nghe, hiểu bối cảnh của nhau và thực hiện nghiêm túc những cam kết đã đặt ra. Với nhà đầu tư nước ngoài, bên cạnh yếu tố giá cả, sự đảm bảo từ đối tác địa phương cũng là thách thức lớn.

“Chúng tôi trân trọng các đối tác đã đồng hành và mong muốn tiếp tục mở rộng mạng lưới hợp tác trong nước”, bà Khanh nói tại phiên thảo luận.