Hoạt động đầu tư tài chính gặp khó

I.P.A được biết đến là một trong những doanh nghiệp đa ngành, hoạt động trong nhiều lĩnh vực với 4 hoạt động đầu tư chính gồm dịch vụ tài chính, bất động sản, năng lượng và đầu tư công ty. Việc đầu tư dàn trải nhiều lĩnh vực không đồng nghĩa với hiệu quả trong đầu tư, ngoại trừ dịch vụ tài chính thông qua Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect.

Cụ thể, tại thời điểm 30/6/2023, với khoản mục đầu tư góp vốn vào đơn vị khác, Công ty đầu tư 928,4 tỷ đồng vào Công ty cổ phần Bất động sản Thế kỷ, giá trị còn lại 434,65 tỷ đồng (trích lập dự phòng 493,7 tỷ đồng), tạm lỗ 53,2%. Ngoài ra, khoản đầu tư vào Công ty cổ phần Xây dựng và Thương mại Việt đang trích lập 1,76 tỷ đồng (giá gốc đầu tư 5 tỷ đồng); đầu tư vào Công ty cổ phần Stringee trích lập 1,96 tỷ đồng (giá gốc 8,39 tỷ đồng).

Xét về hoạt động kinh doanh cốt lõi (lợi nhuận gộp - chi phí tài chính - chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp), năm 2022 ghi nhận âm 790,66 tỷ đồng (năm 2021 âm 186,79 tỷ đồng) và nửa đầu năm 2023 tiếp tục ghi nhận âm 287,36 tỷ đồng (cùng kỳ âm 403,4 tỷ đồng). Lợi nhuận hoạt động cốt lõi liên tục âm, không đủ trả chi phí tài chính, chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp, Công ty có lãi chủ yếu phụ thuộc vào doanh thu tài chính.

Lãi của I.P.A chủ yếu đến từ hoạt động tài chính, liên quan tới việc đầu tư vào công ty liên kết trị giá 3.817,1 tỷ đồng, đơn vị được đầu tư là VNDirect (sở hữu 25,84% vốn điều lệ), chiếm 43,7% tổng tài sản; và cho Công ty cổ phần Dịch vụ và Đầu tư Trustlink vay ngắn hạn 2.817,1 tỷ đồng, chiếm 32,3% tổng tài sản.

Đối với khoản cho vay tại Trustlink, do lãi suất cố định, đây là hợp đồng cho vay, vì vậy không ảnh hưởng nhiều từ kết quả kinh doanh của đơn vị đi vay. Tuy nhiên, đối với khoản đầu tư vào VNDirect, do đây là khoản đầu tư vào công ty liên doanh, nên kết quả kinh doanh biến động của VNDirect ảnh hưởng tới doanh thu tài chính hợp nhất.

Được biết, nửa đầu năm 2023, VNDirect ghi nhận lãi giảm 53,6% so với cùng kỳ, tương ứng giảm 651,67 tỷ đồng, về 564,63 tỷ đồng. Việc nắm giữ trái phiếu chủ yếu trong danh mục tự doanh trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn thanh khoản gây rủi ro và ảnh hưởng không nhỏ tới kết quả kinh doanh của VNDirect.

Thu hẹp mảng bất động sản

Với lĩnh vực đầu tư bất động sản, I.P.A đang có kế hoạch triển khai 3 dự án: Khu đô thị mới Nam Cần Thơ với quy mô 103,05 ha; Khu đô thị mới hai bên đường Nguyễn Thái Học với quy mô 22,92 ha, vốn đầu tư 735,6 tỷ đồng; Dự án Toà nhà văn phòng, trung tâm nghiên cứu và giới thiệu sản phẩm ong với quy mô 5.000 m2.

Ngoài ra, I.P.A từng lên kế hoạch triển khai Dự án Khu đô thị xanh Anvie Hà Mỹ với diện tích 96.167 m2, nhưng đầu năm 2023, UBND tỉnh Quảng Nam đã quyết định chấm dứt hoạt động đầu tư dự án do chủ đầu tư không thực hiện đúng cam kết về tiến độ đầu tư.

Thêm nữa, báo cáo thường niên 2020 của I.P.A cho biết, Công ty là chủ đầu tư Dự án Khu du lịch ven biển Hòn Ngọc Á Châu (Khu du lịch Anvie Đà Nẵng), với diện tích 119,294 m2, tổng mức đầu tư khoảng 4.800 tỷ đồng, nhưng sau đó âm thầm thoái vốn và không đề cập dự án này nữa.

Mới đây nhất, I.P.A bất ngờ thông qua việc chuyển nhượng một phần cổ phần thuộc sở hữu tại Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Nam Cần Thơ - chủ đầu tư Dự án Khu đô thị mới Nam Cần Thơ. Sau chuyển nhượng, đơn vị này không còn là công ty con của I.P.A.

“Đế chế buôn tiền” đứng sau VNDirect và Trustlink

Mặc dù được giới thiệu là tập đoàn đa ngành thành lập từ năm 1998 do ông Vũ Hiền (Chủ tịch HĐQT) và bà Phạm Minh Hương (thành viên HĐQT) thành lập, nhưng I.P.A chủ yếu bơm vốn vào hai pháp nhân là VNDirect và Trustlink.

Theo tìm hiểu, VNDirect được thành lập năm 2006, đã niêm yết trên sàn chứng khoán, bà Phạm Minh Hương là Chủ tịch HĐQT (đồng thời là thành viên HĐQT tại I.P.A), chủ yếu hoạt động môi giới chứng khoán, cho vay ký quỹ và tự doanh. Trong khi đó, Trustlink được thành lập năm 2009, người đại diện pháp luật là bà Nguyễn Thị Hiền, hoạt động chính là tổ chức giới thiệu và xúc tiến thương mại (giấy phép kinh doanh còn có thêm lĩnh vực hoạt động dịch vụ hỗ trợ thanh toán, tín dụng, hoạt động cấp tín dụng khác).

Trustlink chưa niêm yết nên các thông tin còn hạn chế. Tuy nhiên, dễ nhận thấy hoạt động đầu tư và cho vay ở các doanh nghiệp trong nước của công ty này. Cụ thể, thời điểm 30/6/2022, CenLand cho biết, có dư nợ 950 tỷ đồng trái phiếu lãi suất 10,5 - 11%/năm. Tài sản đảm bảo là toàn bộ chứng khoán và tiền trên tài khoản cá nhân trong Ban lãnh đạo mở tại VNDirect, toàn bộ các quyền tài sản thuộc sở hữu của Công ty phát sinh từ hợp đồng vay vốn giữa Công ty và Trustlink.

Năm 2019, Trustlink cho Hoàng Anh Gia Lai vay 93,3 tỷ đồng, lãi suất 14% và có tài sản bảo đảm là 13,75 triệu cổ phiếu HNG thuộc sở hữu của Hưng Thắng Lợi. Tính tới ngày 30/6/2020, Trustlink cho Công ty cổ phần Kho vận miền Nam (mã STG) vay 139,7 tỷ đồng, lãi suất 13,5%/năm và tài sản bảo đảm là 3,75 triệu cổ phiếu của Công ty PDN.