Phát triển đa dạng các loại hình du lịch

Ninh Bình là tỉnh có tài nguyên du lịch tự nhiên phong phú và hấp dẫn, một trong 16 khu du lịch trọng điểm của cả nước, trung tâm du lịch của vùng duyên hải Bắc bộ. Đặc biệt, khi Quần thể danh thắng Tràng An được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới, du lịch Ninh Bình đã chính thức ghi tên trên bản đồ du lịch thế giới mang đến nhiều cơ hội cho ngành “công nghiệp không khói” của tỉnh.

Với 3/4 diện tích là đồi núi, địa hình karst đa dạng, hệ động, thực vật phong phú đã hình thành nhiều khu du lịch có cảnh quan thiên nhiên đẹp, nổi tiếng như Tam Cốc - Bích Động, Vườn quốc gia Cúc Phương, Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long, suối nước khoáng nóng Kênh Gà, biển Kim Sơn - Cồn Nổi, hồ Yên Thắng, Đồng Thái, Đồng Chương…

Không chỉ nổi tiếng với các danh lam thắng cảnh đẹp, Ninh Bình là vùng đất giàu truyền thống lịch sử văn hóa với 1.499 di tích lịch sử văn hóa, trong đó 2 di tích quốc gia đặc biệt, 79 di tích quốc gia, 279 di tích cấp tỉnh. Trong đó nổi bật như Cố đô Hoa Lư, đền thờ vua Đinh Tiên Hoàng, đền thờ vua Lê Đại Hành, đền Thái Vy, đền Đức Thánh Nguyễn, đền Trương Hán Siêu, chùa Bái Đính, chùa Bích Động, chùa và động Địch Lộng, chùa Non Nước, chùa Nhất Trụ, nhà thờ đá Phát Diệm…

Cùng với những di tích lịch sử văn hóa đặc sắc, Ninh Bình còn chứa đựng nhiều giá trị văn hóa phi vật thể nổi tiếng, những lễ hội, những làn điệu chèo, hát văn, hát xẩm và văn hóa ẩm thực độc đáo... với trên 260 lễ hội truyền thống, nhiều lễ hội đặc sắc được khách du lịch bốn phương biết đến như lễ hội chùa Bái Đính, lễ hội Hoa Lư (lễ hội Trường Yên), lễ hội đền Thái Vy, chùa Địch Lộng, Báo bản Nộn Khê, đền Nguyễn Công Trứ và lễ hội Tràng An…

Nơi đây cũng là đất tổ của nghệ thuật hát Xẩm, hát Chèo và nhiều làng nghề truyền thống tiêu biểu, Làng nghề thêu truyền thống Văn Lâm, các làng nghề chế biến cói mỹ nghệ Kim Sơn, các làng nghề chế tác đá mỹ nghệ Ninh Vân, nghề gốm cổ Bồ Bát…

Với phong tục, tập quán văn hóa truyền thống lâu đời đã tạo nên nét độc đáo, hẫp dẫn đặc biệt trong văn hóa ẩm thực Ninh Bình với nhiều món ăn nổi tiếng ấn tượng, tái dê, cơm cháy, nem Yên Mạc, rượu Kim Sơn, mắm tép Gia Viễn, rượu cần Nho Quan… chỉ thưởng thức một lần cũng khiến du khách nhớ mãi.

Nhờ những lợi thế sẵn có, Ninh Bình luôn chú trọng phát triển sản phẩm du lịch để thu hút du khách. Theo định hướng phát triển du lịch Ninh Bình nói riêng và du lịch Việt Nam nói chung, thì sản phẩm du lịch chủ yếu của tỉnh Ninh Bình là du lịch sinh thái tập trung tại các Khu hang động Tràng An, Khu bảo tồn ngập nước Vân Long, Vườn Quốc gia Cúc Phương; loại hình du lịch văn hóa tập trung vào các điểm khu di tích lịch sử văn hóa Cố đô Hoa Lư, Du lịch tâm linh Bái Đính…

Ninh Bình còn phát triển thêm các loại hình du lịch khác như Du lịch cuối tuần, du lịch trên sông, du lịch nghỉ dưỡng, du lịch kết hợp với hội nghị, hội thảo, thể thao, làng nghề… Khuyến khích, ưu tiên đầu tư các cơ sở lưu trú cao cấp, khu dịch vụ vui chơi giải trí hiện đại.

Cùng với việc phát triển các sản phẩm du lịch nội tỉnh, Ninh Bình đã liên kết đầu tư và phát triển du lịch với Thanh Hóa, Nghệ An và 10 tỉnh, thành vùng Đồng bằng sông Hồng; các tỉnh, thành phố như Hải Phòng, Hà Nội, TP.HCM, Hòa Bình; hợp tác xây dựng tuyến du lịch dự trữ sinh quyển thế giới Khu Quần đảo Cát Bà với Quần thể danh thắng Tràng An…

Ninh Bình đã hình thành được mạng lưới du lịch dịch vụ đa dạng, phong phú, chất lượng. Công tác quản lý về môi trường luôn được quan tâm, vệ sinh môi trường, văn minh du lịch tại các khu điểm du lịch trọng yếu như chùa Bái Đính, Khu du lịch sinh thái Tràng An, Tam Cốc - Bích Động được chú trọng. Đã xây dựng và hình thành trạm hỗ trợ du khách, kịp thời hướng dẫn, hỗ trợ thông tin cho hàng ngàn lượt khách.

Tập trung phát triển hạ tầng và hệ thống lưu trú

Sau 30 năm tái lập tỉnh, từ một tỉnh nghèo, kết cấu hạ tầng giao thông yếu kém, Ninh Bình đã đầu tư, cải tạo, xây dựng, hoàn thiện mạng lưới giao thông, hình thành hạ tầng đồng bộ, hiện đại, kết nối các khu, điểm du lịch trong tỉnh và Ninh Bình với các trung tâm du lịch lớn của cả nước.

Quan tâm phát triển hệ thống giao thông đã tạo nên một đòn bẩy quan trọng để Ninh Bình khẳng định vị thế và khai thác hiệu quả tiềm năng, đưa du lịch dần trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp lớn cho ngân sách và giải quyết việc làm cho lao động.

Để đáp ứng nhu cầu của du khách trong và ngoài nước, hệ thống cơ sở lưu trú du lịch đã không ngừng được đầu tư phát triển cả về số lượng và chất lượng. Năm 1992, toàn tỉnh mới chỉ có 1 cơ sở lưu trú du lịch với quy mô vài chục phòng nghỉ, thì đến nay đã có 695 cơ sở lưu trú, với 8.638 phòng nghỉ; trong đó, có 33 khách sạn đạt tiêu chuẩn 1 - 2 sao và 8 khách sạn đạt tiêu chuẩn 3 - 4 sao... Các loại hình lưu trú du lịch như homestay, trải nghiệm, cung cấp hoàn chỉnh dịch vụ cho khách từ ăn, nghỉ, vui chơi giải trí, tham quan... đang ngày càng được mở rộng, nhằm kéo dài thời gian lưu trú của khách. Qua đó góp phần khẳng định vai trò, vị thế, khả năng của cơ sở lưu trú trong đăng cai tổ chức các sự kiện. Đây là điểm nhấn để du lịch Ninh Bình tiếp tục phát triển, từng bước trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của Ninh Bình.

Hệ thống hạ tầng và hệ thống lưu trú ngày càng phát triển đã góp phần thu hút đông đảo du khách về với Ninh Bình. Từ chỗ chỉ đón được 122.000 lượt khách với doanh thu khiêm tốn 8,55 tỷ đồng vào năm 1992, đến năm 2019, trước khi xảy ra Covid – 19, Ninh Bình đã đón được 7,65 triệu lượt khách, doanh thu đạt hơn 3.600 tỷ đồng, tăng gần 250 lần, trở thành một trong 15 tỉnh, thành phố có lượng khách du lịch lớn nhất cả nước.

Du lịch - ngành kinh tế mũi nhọn

Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XXII, nhiệm kỳ 2020 - 2025 tiếp tục khẳng định phát triển hạ tầng, nhất là hạ tầng du lịch là một trong 3 khâu đột phá và một trong 6 chương trình trọng tâm giai đoạn 2021 - 2025. Theo đó, xây dựng Ninh Bình trở thành một trung tâm du lịch quốc gia và khu vực, với những sản phẩm du lịch đa dạng, đặc sắc, có chất lượng cao mang dấu ấn, đặc trưng riêng của vùng đất cố đô Hoa Lư, thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững, phấn đấu đến năm 2025, đạt 8 - 9 triệu lượt khách du lịch, doanh thu 8.000 tỷ đồng trở lên.

Theo đó, Ninh Bình tập trung thực hiện một số giải pháp quyết liệt, xây dựng chiến lược tổng thể, dài hạn về phát triển sản phẩm dịch vụ gắn với thị trường, định hướng phát triển kinh tế xã hội chung của tỉnh; làm tốt công tác quy hoạch, triển khai các kế hoạch, dự án phát triển du lịch một cách bài bản, khoa học. Ninh Bình đã xây dựng và thực hiện đồng bộ Quy hoạch Tổng thể phát triển du lịch tỉnh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 tuân thủ nghiêm minh các quy hoạch đã được phê duyệt.

Huy động các nguồn lực đầu tư cơ sở hạ tầng, xây dựng các sản phẩm du lịch mới, có cơ chế chính sách để huy động các nguồn lực, khuyến khích, tạo điều kiện cho các thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển du lịch. Tỉnh thu hút các nhà đầu tư chiến lược, có thương hiệu lớn đầu tư các khu dịch vụ du lịch, các trung tâm mua sắm, giải trí, sản xuất các hàng thủ công, mỹ nghệ. Trước mắt, tỉnh tập trung triển khai thực hiện thành công một số dự án du lịch lớn, có tính chất đột phá như Công viên Văn hóa Tràng An, dự án Khu Du lịch Kênh Gà - Vân Trình cùng các dự án du lịch du lịch nghỉ dưỡng cao cấp, quy mô lớn.

Du lịch Ninh Bình đang tiên phong chuyển đổi số trong tuyên truyền quảng bá, marketing du lịch, thuyết minh giới thiệu bằng âm thanh, hình ảnh thực tế ảo thông qua các ứng dụng du lịch thông minh. Đổi mới xúc tiến quảng bá, xây dựng thương hiệu du lịch: Tập trung thực hiện đồng bộ các biện pháp nghiên cứu, phát triển sản phẩm du lịch mới mang dấu ấn văn hóa cố đô Hoa Lư với quảng bá, xây dựng thương hiệu du lịch Ninh Bình.

Quản lý bảo tồn, phát huy giá trị di sản thế giới - Quần thể Danh thắng Tràng An gắn với phát triển du lịch. Xây dựng và triển khai đề án, chương trình tổng thể, bảo tồn, khai thác các giá trị di sản văn hóa Cố đô Hoa Lư và di sản văn hóa khảo cổ học tiền sử nhằm phát triển các sản phẩm du lịch mang dấu ấn và đặc trưng riêng của Ninh Bình.

Đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch nhất là kỹ năng quản trị doanh nghiệp, ngoại ngữ, nghiệp vụ cho cán bộ cơ sở, cán bộ quản lý các doanh nghiệp và thái độ tinh thần, kỹ năng phục vụ của đội ngũ công nhân ngành du lịch. Tuyên truyền nâng cao ý thức cộng đồng, nhất là nhân dân tại các khu, điểm du lịch trên địa bàn tỉnh về văn hóa giao tiếp, ứng xử văn minh du lịch, văn hóa du lịch và ý thức gìn giữ môi trường, cảnh quan du lịch.