Phí chồng phí, thẻ tín dụng quốc tế vẫn áp đảo tại Việt Nam

Chi tiêu qua thẻ tín dụng đang trở thành thói quen của nhiều người tiêu dùng Việt Nam. Tuy nhiên, hiện nay, người tiêu dùng chủ yếu sử dụng thẻ tín dụng quốc tế (phổ biến là Visa và Mastercard) với lãi suất và phí đắt đỏ.

Theo lý giải của các ngân hàng thương mại, sở dĩ mức lãi suất và phí áo dụng thẻ quốc tế cao là do các tổ chức thẻ quốc tế này áp dụng “ma trận thu phí” với nhiều loại phí chồng phí.

Theo Hiệp hội ngân hàng, trung bình mỗi năm, Visa và Mastercard thu từ một ngân hàng Việt Nam khoảng 270 đầu phí các loại/1 tổ chức thẻ quốc tế, với tổng giá trị mỗi tổ chức thẻ quốc tế thu của các ngân hàng Việt Nam lên tới hàng trăm triệu USD.

Có nhiều giao dịch, Visa và Mastercarrd thu phí chồng phí. Ví dụ, trong cơ cấu phí thu của các tổ chức thẻ quốc tế, phí xử lý giao dịch chiếm khoảng 80% tổng phí thu từ ngân hàng. Song với loại phí này, các tổ chức thẻ quốc tế vừa thu theo số lượng giao dịch, vừa thu theo doanh số giao dịch. Với mỗi giao dịch thẻ, tổ chức thẻ quốc tế có thể thu 3-4 loại phí.

Mặc dù thu phí cao song bảo mật của thẻ tín dụng quốc tế lại được đánh giá là kém hơn nhiều so với thẻ tín dụng nội địa. 

Trước gánh nặng phí quá lớn, hiện nay, nhiều ngân hàng thương mại trong nước đã phát triển thẻ tín dụng nội địa với mức phí thấp và tính bảo mật cao. Tuy nhiên, theo cơ quan chức năng thì đến tháng 6/2022, số lượng thẻ tín dụng nội địa chỉ đạt gần 600 nghìn thẻ, chiếm 7% so với thẻ tín dụng quốc tế và chưa đến 0,5% so với dung lượng 110-120 triệu thẻ các loại trên thị trường.  

Ông Phạm Trường Giang, Phó Trưởng Phòng phụ trách phòng phát triển Thanh toán (Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước) cho hay, hiện có 12 tổ chức tín dụng phát hành thẻ tín dụng nội địa gồm 9 ngân hàng và 3 công ty tài chính.

Để thẻ tín dụng nội địa đến với đông đảo người dân, ông Giang cho rằng, các ngân hàng cần tăng cường công tác quảng bá, giới thiệu đến người dân. Đồng thời, thẻ tín dụng nội địa có chi phí xử lý thẻ thấp hơn so với thẻ quốc tế nên tổ chức phát hành thẻ hoặc tổ chức chấp nhận thanh toán thẻ cũng cần có chính sách, chiến lược để mở rộng điểm chấp nhận thẻ.

Ngân hàng Việt muốn mở rộng thẻ tín dụng nội địa

Ông Nguyễn Đăng Hùng, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Thanh toán Quốc gia Việt Nam (Napas) cho hay, Napas hợp tác với các tổ chức phát hành thẻ, đặc biệt là các ngân hàng và công ty tài chính tiêu dùng là đưa ra sản phẩm thẻ tín dụng nội địa dựa trên nền tảng thẻ chip. Chương trình này mới đưa vào từ đầu tháng 1/2021. Đến thời điểm này đã có 600 nghìn thẻ đã được phát hành.  

Mục tiêu mà Napas và các tổ chức phát hành thẻ nội địa đặt ra khi phát triển thẻ tín dụng nội địa là hướng đến tài chính toàn diện và tạo ra kênh tiếp cận nguồn vốn cho người dân, nhất là người dân vùng sâu, vùng xa.

Rất nhiều thẻ tín dụng nội địa trên thị trường có ưu đãi vượt bậc so với thẻ tín dụng quốc tế và được người tiêu dùng đón nhận, đơn cử như thẻ Lộc Việt của Agirbank. Bà Phan Thị Thanh Hà, Phó Giám đốc Trung tâm Thẻ Agribank cho hay, từ đầu năm 2022, Agribank chính thức triển khai mở rộng sản phẩm thẻ tín dụng Lộc Việt ra thị trường, tích hợp thẻ ghi nợ và thẻ tín dụng trên cùng một con chip. Khách hàng được miễn lãi đến 55 ngày, lãi suất chỉ 13%/năm, cạnh tranh nhất thị trường.   

Theo đại diện của Napas, ưu điểm của thẻ tín dụng nội địa là giúp người dân dễ dàng tiếp cận được nguồn vốn tín dụng phục vụ cho các tiêu dùng cá nhân, đặc biệt đối với cách người kinh doanh cá thể, người nông dân ở vùng sâu vùng xa có thể tiếp cận như một nguồn vay phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ của mình. Đồng thời, góp phần ngăn chặn tín dụng đen.

Đặc biệt, vay lãi do các ngân hàng tổ chức phát hành thẻ có thể miễn lãi lên tới 60 ngày. Theo tôi đây là những ưu điểm để khuyến khích người dân để phát hành thẻ tín dụng nội địa này.

Bên cạnh chi tiêu qua thẻ, tại 350.000 điểm chấp nhận thẻ, khách hàng sử dụng thẻ tín dụng nội địa còn có thể rút tiền trên 20.000 mạng lưới ATM của napas hợp tác với các ngân hàng.

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, song thẻ tín dụng nội địa chưa phát triển mạnh, theo một số chuyên gia là do hạn mức thấp. Bên cạnh đó, nhiều đơn vị chấp nhận thẻ vẫn chuộng thẻ tín dụng quốc tế vì do được trả phí cao.

Do đó, để phát triển thẻ tín dụng nội địa, bên cạnh tăng quảng bá, giới thiệu tới người dân, ông Phạm Trường Giang cho rằng, Napas cần phối hợp với tổ chức phát hành thẻ, tổ chức thanh toán thẻ để có chính sách hỗ trợ cho các đơn vị chấp hành thẻ để mở rộng mạng lưới, giúp các điểm chấp nhận thẻ hiểu lợi ích của mình như trả phí thấp hơn so với thẻ quốc tế và khuyến khích người dân sử dụng thẻ tín dụng nội địa ở chỗ bán hàng của mình.Ngoài ra, các tổ chức tín dụng cần cải tiến quy trình mở thẻ làm sao cho đơn giản, nhanh chóng và mở rộng các điểm chấp nhận thanh toán giúp người dân chi tiêu, thanh toán dễ dàng.

Liên quan đến vấn đề này, bà Phan Thị Thanh Hà cho rằng, việc mở tài khoản, đăng kí phát hành thẻ có thể trực tuyến... hiện nay rất dễ dàng. Tuy nhiên, riêng với phần cho vay online thì vẫn vướng bởi quy định của Thông tư 39/2016/TT-NHN. Theo đó, trước khi cho vay,  phải lập phương án sản xuất kinh doanh, phải thẩm định. Khi kí hợp đồng vay vốn xong, ngân hàng phải đi kiểm tra sử dụng vốn vay, phải có biên bản kiểm tra sử dụng vốn vay và rất nhiều các thủ tục rất phức tạp. Đối với những khoản vay nhỏ lẻ ví dụ như cho vay thấu chi hoặc cho vay thẻ tín dụng với hạn mức nhỏ cho vay tiêu dùng vẫn phải tuân thủ theo Thông tư 39 thực sự là một vướng mắc cho đối với ngân hàng nói chung và cũng gây khó khăn cho khách hàng.

Vì vậy, Agribank kiến nghị Ngân hàng Nhà nước cần sớm nghiên cứu để có những quy định riêng về đối với cho vay tiêu dùng, đặc biệt những khoản cho vay thấu chi qua thể để tạo điều kiện thuận lợi cho ngân hàng và khách hàng.