Nhập khẩu xi măng tăng mạnh, chủ yếu từ Việt Nam, đã khiến chính phủ Philippines áp thuế đối với vật liệu xây dựng, nhằm tìm cách bảo vệ ngành công nghiệp trong nước trước hàng hóa nhập khẩu.

Theo Nikkei Asia Review, Manila đã tuyên bố sẽ triển khai biện pháp thuế trong 3 năm, theo sau động thái đánh thuế tự vệ tạm thời đối với gốm và gạch lát tường, cũng như kính nổi màu.

Nhu cầu đối với xi măng đã tăng sau khi Tổng thống Duterte đẩy mạnh chương trình cơ sở hạ tầng trị giá 180 tỷ USD nhằm thu hút đầu tư nước ngoài và tạo thêm việc làm.

Xi măng nhập khẩu từ Việt Nam sẽ chịu thuế 250 peso/tấn (tương đương 4,8 USD/tấn) trong năm đầu tiên, và giảm còn 225 peso vào năm tiếp theo và còn 200 peso trong năm thứ ba và cuối cùng, theo Bộ Công thương Philippines. 

Biện pháp này, được xem xét lại hàng năm, sẽ có hiệu lực sau tuyên bố 15 ngày. Mức thuế này thấp hơn đề xuất của Hội đồng Thuế quan Philippines đưa ra vào tháng trước là 297 peso/tấn.

Dẫn chứng về thiệt hại tiềm năng đối với ngành xi măng nội địa, Philippines đã tiến hành một cuộc điều tra về sự gia tăng của xi măng nhập khẩu trong năm ngoái, lên khoảng 3 triệu tấn trong 2017 từ mức 3.600 tấn của 2013. Trong đó, khoảng 75% nhập khẩu đến từ Việt Nam, 18% từ Trung Quốc, và 8% từ Thái Lan, theo Bộ Công Thương Philippines.

Vào quý 3/2018, cho rằng lượng xi măng Việt Nam nhập khẩu vào Philippines quá lớn, gây thiệt hại cho sản xuất nội địa, Philippines đã khởi xướng điều tra áp dụng biện pháp tự vệ với xi măng Việt Nam.

Cơ quan điều tra Philippines cho rằng, trong giai đoạn 2013 - 2017, lượng xi măng nhập khẩu đã gia tăng đáng kể. Cụ thể, tổng lượng xi măng nhập khẩu đã tăng 70% trong năm 2014; 4.390% năm 2015; 549% năm 2016 và 72% năm 2017.

Theo Bộ Thương mại và Công nghiệp Philippines (DTI), Việt Nam là nước có lượng xuất khẩu và thị phần xuất khẩu lớn nhất vào Philippines trong giai đoạn 2014 - 2017.

DTI cho rằng, sự gia tăng nhập khẩu như vậy là nguyên nhân chủ yếu gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành sản xuất xi măng nội địa của nước này, thể hiện ở sự sụt giảm thị phần, doanh thu, lợi nhuận, cũng như giá bán của xi măng nội địa.

Hồi đầu năm nay, DTI quyết định áp dụng biện pháp tự vệ tạm thời 8,40Php/túi 40kg, tương đương 210 pê sô/tấn, quy đổi ra khoảng 4 USD/tấn với xi măng nhập khẩu từ Việt Nam.

DTI cho rằng, lượng thuế tự vệ này được xác định trên cơ sở cân bằng lợi ích của tất cả các bên liên quan, đặc biệt là đảm bảo lượng cung vẫn duy trì ổn định và giá bán không tăng.

Biện pháp tự vệ tạm thời có hiệu lực trong 200 ngày dưới hình thức tiền ký quỹ đối với xi măng nhập khẩu.

Trong vụ việc này, sản phẩm bị điều tra là xi măng có mã HS: 2523.2990 và 2523.9000. Thời kỳ điều tra để xem xét lượng tăng nhập khẩu, thiệt hại là từ 2013 – 2017.